Η γάτα του Σρέντιγκερ
Συγγραφέας
Γεράσιμος Θεοδόσης
Ό,τι φαίνεται δεν είναι και ό,τι δεν είναι φαίνεται…
Δύο φίλοι από παλιά, δύο γνωστοί, αλλά πλέον άγνωστοι άνδρες, μονομαχούν για μια γυναίκα, τη «γυναίκα του Κάστρου» της Χαϊδελβέργης. Είναι η γυναίκα που κάποτε τους χώρισε και τώρα τους ενώνει. Καθορίζει και σήμερα τις ζωές τους, ενώ κανένας τους δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι η «γυναίκα του Κάστρου» υπάρχει.
Στις σελίδες της Γάτας του Σρέντινγκερ κυριαρχεί το ερώτημα του Αϊνστάιν εάν ο Θεός παίζει ζάρια. Σε μια τεράστια αφηγηματική οθόνη, που απλώνεται από την Αθήνα έως τη Φρανκφούρτη, από τα γουναράδικα της Καστοριάς έως την πανεπιστημιούπολη της Χαϊδελβέργης, και από την κοσμοπολίτικη Ζυρίχη έως την καλοκαιρινή Νάξο, υφαίνεται η λογοτεχνική εκδοχή του κβαντικού παράδοξου της γάτας του Σρέντινγκερ. Όταν καθετί προγενέστερο ακολουθεί το μεταγενέστερό του, όπως συμβαίνει στη Γάτα του Σρέντινγκερ, το αίτιο χωρίζεται από το αποτέλεσμα αλλάζει χρονική σειρά και καθίσταται αυθύπαρκτο.
Τα πάντα δημιουργούνται και χάνονται αποκλειστικά για τους «δράστες» της ιστορίας, οι πράξεις τους δεν έχουν συνέπειες και ο χρόνος, μαζί με τις όποιες αλήθειες του, γίνεται στάχτη στη φωτιά του πάθους.
«Είναι ο θάνατος τόσο οριστικός όσο πιστεύουμε;» ρωτούν αναστατωμένοι οι ήρωες της Γάτας του Σρέντινγκερ και ο συγγραφέας τούς καθησυχάζει: «Ό,τι φαίνεται δεν είναι και ό,τι είναι δεν φαίνεται.»
Στα ίχνη του αγαπημένου του φυσικού Έρβιν Σρέντινγκερ, ο συγγραφέας Γεράσιμος Θεοδόσης αποκαλύπτει στον αναγνώστη ότι η αλήθεια, σαν τη «γυναίκα του Κάστρου», είναι ένας χαμένος θησαυρός που πρέπει να ανακαλύψει μόνος του και η Γάτα του Σρέντινγκερ αποτελεί τον μυθικό χάρτη που θα τον οδηγήσει σε αυτή.
Δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη έκδοσή της, Η Γάτα του Σρέντινγκερ παρουσιάζεται στο αναγνωστικό κοινό, αναθεωρημένη και επαυξημένη, από τον συγγραφέα της και τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.
Απόσπασμα βιβλίου
ΜΝΗΜΗ
Ένα
– 1 –
From: ALEXANDROS<ΑlexandrosKluge@kastoria_furs.de>
To: ΒΑΣΙΛΗΣ<[email protected]>
Date: Monday, Febr. 14 2005, 12:02 PM
Subject: Re
Έχεις ακούσει, φίλε μου, την ιστορία του μοναχού που κοντοστάθηκε μια στιγμή στο δάσος για να απολαύσει το κελάηδισμα ενός πουλιού;
Μαγεμένος από το τραγούδι, ο μοναχός ξεχάστηκε. Είχε νυχτώσει πια όταν πήρε τον δρόμο της επιστροφής. Φτάνοντας όμως στο μοναστήρι, αντίκρισε εκεί πρόσωπα που δεν γνώριζε. Όλα είχαν αλλάξει. Οι παλιοί του σύντροφοι δεν ζούσαν πια. Μέσα σε μια στιγμή, και όσο εκείνος απολάμβανε το κελάηδισμα του πουλιού στο δάσος, είχε περάσει ένας ολόκληρος αιώνας.
Σε πόσους από μας δεν έχει συμβεί το ίδιο; Πόσες φορές στη σύντομη ζωή μας δεν έχουμε αισθανθεί τον χρόνο να «παγώνει»; Να σταματάει να κυλά; Σε αυτές τις μαγικές στιγμές –που πολλοί, εξίσου λανθασμένα όσο και σωστά, σπεύδουν να τις ονομάσουν «φευγαλέες στιγμές αιωνιότητας»–, οι μυλόπετρες του χρόνου σταματούν το άλεσμά τους. Αρκεί μια μυρωδιά, ένα φιλί ή ένα χαμόγελο και ο χρόνος, αναιρώντας τον βάναυσο εαυτό του, γίνεται φίλος μας, μας προσκαλεί να
παίξουμε μαζί του.
Σίγουρα θα έχεις ακούσει ότι μόνο ο έρωτας είναι ικανός να ξεγελάσει τον χρόνο. Πόσοι και πόσοι, ποιητές, φιλόσοφοι, αλλά και φυσικοί ακόμη, δεν έχουν παραδεχτεί την υπεροχή του έρωτα απέναντι στον χρόνο; Πόσα εκατομμύρια ερωτευμένων πάνω στη γη δεν έχουν βροντοφωνάξει ότι ο έρωτάς τους είναι αιώνιος; Στην ουσία εύχονται να μην τον αγγίξουν τα χέρια του χρόνου. Υιοθετώντας (χωρίς να το γνωρίζουν) τον ορισμό που δίνει ο Πλάτωνας στον Τιμαίο του για τον χρόνο ως «κινούμενη εικόνα μιας ακίνητης αιωνιότητας», απαιτούν από τον έρωτα να πάψει να υποτάσσεται και να ακολουθεί τον χρόνο. Επειδή όμως ό,τι παύει να κινείται παύει και να υπάρχει, ουσιαστικά τη μαγική στιγμή του έρωτα δεν καταλύουμε τον χρόνο, απλώς αλλάζουμε ρότα. Δεν σταματάμε, αλλά γι’ αλλού τραβάμε. Πού όμως πάμε; Γυρίζουμε κάποια στιγμή πάλι πίσω, σαν τον μοναχό, για να διαπιστώσουμε ότι όλα γύρω μας έχουν αλλάξει, ότι ο χρόνος, όσο εμείς είχαμε δραπετεύσει από τη φυλακή του, συνέχιζε απτόητος το καταστροφικό του έργο; Ήταν λοιπόν ψευδαίσθηση ότι αγγίξαμε για λίγο την αιωνιότητα ή μήπως ήταν ένα από εκείνα τα παράξενα παιχνίδια που μας παίζει καμιά φορά ο νους μας;
Ναι, θα βιαστούν πολλοί να απαντήσουν. Άλλοι πάλι, ανάμεσα σ’ αυτούς κι εγώ, που γνωρίζεις πόσο σοβαρά παίρνω την επιστήμη μου, ενδεχομένως θα κάνουν λόγο για μια τέταρτη διάσταση ή για την ύπαρξη ενός τρισδιάστατου χρόνου, που, όπως και ο χώρος, μας επιτρέπει να κινούμεθα προς τρεις κατευθύνσεις: κατά το μήκος, το πλάτος και το ύψος του. Γιατί όχι; Τι μας εμποδίζει να διασχίσουμε το ποτάμι του χρόνου κατά πλάτος; Αν και εφόσον το μήκος του χρόνου είναι άπειρο, αν δηλαδή ο χρόνος δεν έχει ηλικία, εξίσου άπειρη είναι και η εγκάρσια επέκτασή του, δηλαδή το πλάτος του. Καταλήγουμε σε μία δίχως τέλος επανάληψη της ίδιας στιγμής, που μας επιτρέπει να παραμένουμε ακίνητοι στον χρόνο καθώς μεταβάλλουμε τη θέση μας στον χώρο.
Σε βοήθησα καθόλου; Έδωσα απάντηση στα ερωτήματά σου;
Σε κάθε περίπτωση δεν είναι εντελώς παράλογο να συναντήσεις κάποιον που, όπως μου περιγράφεις, θα ήταν αδύνατον να βρίσκεται χρονικά στον χώρο που τον είδες. Είναι αυτό που εμείς οι φυσικοί αποκαλούμε φαινόμενο «συμβολής», όταν δηλαδή δύο διαφορετικές εκδοχές του ίδιου πράγματος κατ’ εξαίρεση συναντιούνται.
Φαινόμενο σπάνιο, αλλά διόλου απίθανο. Για να σου δώσω ένα απλό παράδειγμα: Είναι όπως τότε που μεθυσμένοι κάναμε αγώνες δρόμου με τα ποδήλατά μας στη Χαϊδελβέργη, και κάποια στιγμή η μπροστινή ρόδα του ποδηλάτου σου σκάλωσε στη ράγα του τραμ αλλάζοντας κατεύθυνση. Θυμάσαι την τούμπα που είχες φάει τότε; Ακόμα ντρέπομαι για τη συμπεριφορά μου. Εσύ να κλαψουρίζεις πνιγμένος στα αίματα, κι εγώ, τύφλα στο μεθύσι, να μην κατανοώ τον πόνο σου και να χτυπιέμαι στα γέλια με τα χάλια σου.
Ωραία χρόνια. Πέρασαν όμως τόσο γρήγορα. Τώρα που τα ξαναφέρνω στον νου μου, μπορώ με βεβαιότητα να πω πως τότε δεν είχαμε καταλάβει τίποτα από τη ζωή. (Όχι πως τώρα τα πράγματα είναι καλύτερα.) Ύστερα από τόσα χρόνια μελέτης και περισυλλογής, δύο μόνο πράγματα γνωρίζω: Πρώτον, όσο πιο γρήγορα κινείται κάτι, τόσο περισσότερο διαρκεί, και, δεύτερον, ό,τι δεν απαγορεύεται είναι υποχρεωτικό.
Δεν κατάλαβες; Δεν πειράζει θα σου τα εξηγήσω μια άλλη φορά. Πιστεύω πως τώρα που διασταυρώθηκαν ξανά οι δρόμοι μας, έστω και διαδικτυακά, ύστερα από τόσα χρόνια, θα μας δοθεί η ευκαιρία να τα λέμε όπως παλιά…
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Γεράσιμος Θεοδόσης γεννήθηκε στην Πάτρα το 1962, σπούδασε νομικά στην Αθήνα και είναι Διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Δικηγορεί, γράφει και διδάσκει.
Κατηγορία: Ελληνική λογοτεχνία, Κοινωνικό
ISBN: 978-960-645-008-2