Το Brexit του Μπόρις Τζόνσον: Ο δρόμος δεν είναι στρωμένος με άνθη
Του
ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ
-Τα μαθηματικά δεν είναι υπέρ του πρωθυπουργού
-Αν καταψηφισθεί η συμφωνία πάνε για νέες εκλογές
Τελικά, το αγγλοσαξονικό ρητό που λέει ότι, όπου υπάρχει βούληση, υπάρχει και λύση (where there is a will, there is a way), επαληθεύεται μέσα από τις κινήσεις και τα αποτελέσματα του Μπόρις Τζόνσον. Του βρετανού πρωθυπουργού, που ανέλαβε τα ηνία της χώρας του αφού πρώτα πρωταγωνίστησε στην (επιτυχή) καμπάνια με την οποία υπερψηφίστηκε η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit).
Στη συνέχεια υπερψηφίστηκε από το κυβερνητικό κόμμα του Τόρις, που είχε εν τω μεταξύ άρει την εμπιστοσύνη του στην πρώην πρωθυπουργό Τερέζα Μέι, για τους χειρισμούς της ακριβώς στο θέμα υλοποίησης της απόφασης για αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πέρα όμως από τη θέληση των Βρετανών και του Τζόνσον, όπως λέει ένα άλλο αγγλοσαξονικό ρητό, χρειάζονται δύο για να χορέψεις τανγκό (it takes two to tango).
Και ο δεύτερος ήταν η Ευρωπαϊκή Ένωση, που με τη σειρά της προχώρησε σε παραχωρήσεις, αλλάζοντας την, κατά τα άλλα, συμφωνία-τοτέμ για την αποχώρηση της Βρετανίας. Την αλλαγή αυτή δικαιολόγησε μέσα από τη δήλωση του επίσημου διαπραγματευτή για λογαριασμό της Μισέλ Μπαρνιέ, ο οποίος τόνισε ότι σε εξαιρετικές περιπτώσεις απαιτούνται εξαιρετικές λύσεις.
Τα ουσιώδη σημεία της νέας συμφωνίας αφορούν ακριβώς όλα τα σημεία αιχμής της προηγούμενης. Με την προτεινόμενη συμφωνία αποφεύγεται η δημιουργία συνόρου στην Ιρλανδία. Η Βόρεια Ιρλανδία μάλιστα θα μπορεί να απολαμβάνει όλα τα πλεονεκτήματα και τις ρυθμίσεις από τις εμπορικές συμφωνίες της Βρετανίας με τρίτες χώρες. Επίσης, στο έδαφός της θα κυκλοφορούν χωρίς δασμούς όλα τα βρετανικά προϊόντα. Όσα όμως από αυτά θα προορίζεται να καταλήξουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα δασμολογούνται με ό,τι προβλέπεται για τις βρετανικές εξαγωγές προς την ενωμένη Ευρώπη. Τον σχετικό έλεγχο και την ανάλογη εκτίμηση θα κάνουν οι βρετανικές αρχές.
Όμοιες είναι οι ρυθμίσεις και για τους υγειονομικούς ελέγχους ως προς τις εξαγωγές. Η ρύθμιση αυτή εξασφαλίζει το αδιατάρακτο της υφιστάμενης κατάστασης στην Ιρλανδία. Επιπλέον, προβλέπεται ότι έπειτα από τέσσερα χρόνια το Κοινοβούλιο της Βόρειας Ιρλανδίας θα μπορεί να αποφασίσει για επέκταση της ρύθμισης για τέσσερα ή οκτώ χρόνια, ανάλογα με την πλειοψηφία που θα συγκεντρώσει.
Εάν, αντίθετα, αποφασιστεί η λήξη της ρύθμισης και η ομογενοποίηση με τα ισχύοντα στην υπόλοιπη Μεγάλη Βρετανία, προβλέπεται μια περίοδος δύο ετών για τη συμφωνία επί των μεταβατικών κανόνων. Το σημαντικό είναι ότι το ιδιότυπο καθεστώς για τη Βόρεια Ιρλανδία θα ισχύει επί τη βάσει της έγκρισης των κατοίκων της Βόρειας Ιρλανδίας. Έτσι, κατά τον Τζόνσον, εξορθολογίζεται και νομιμοποιείται η εξαίρεση, εντός σταθερού χρονοδιαγράμματος και όχι αφηρημένων συνθηκών.
Επιπρόσθετα, με τη συμφωνία επέρχονται ρυθμίσεις για την εφαρμογή των ρυθμίσεων ΦΠΑ στη Βόρεια Ιρλανδία. Συμφωνείται, δηλαδή, ότι θα ισχύει ό,τι και για την υπόλοιπη Μεγάλη Βρετανία, με την επιφύλαξη ότι δεν θα είναι μικρότερος ο φόρος σε σχέση με τις ίδιες υπηρεσίες και τα ίδια προϊόντα στην Ιρλανδία, καθώς ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είχε αρνητικές συνέπειες στην ιρλανδική και την ευρωπαϊκή οικονομία.
Υπάρχει εξάλλου η εκτίμηση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα εξελιχθεί σε ανταγωνιστική εμπορικά δύναμη για την ενωμένη Ευρώπη. Για τον σκοπό αυτό επιδιώχθηκε και επιβεβαιώθηκε ότι θα ισχύουν ίδια στάνταρντ περιβαλλοντικών ρυθμίσεων και όρων απασχόλησης στη Μεγάλη Βρετανία και την ενωμένη Ευρώπη, ενώ το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων θα έχει τον τελευταίο λόγο σε θέματα ερμηνείας και εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου, ιδίως στις διμερείς σχέσεις αλλά και στις ρυθμίσεις που, εύλογα, θα εξακολουθούν να ισχύουν και στη Μεγάλη Βρετανία.
Οι κοινοτικές αρχές εκφράζουν εν τω μεταξύ προβληματισμούς για τη δυνατότητα των Άγγλων να πραγματοποιούν τους αναγκαίους υγειονομικούς ελέγχους για τα προϊόντα που θα καταλήγουν στην κοινοτική αγορά, έχοντας υπόψη και το προηγούμενο της νόσου των τρελών αγελάδων, που ξεκίνησε από τη Βρετανία και εξαπλώθηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ίδιος προβληματισμός υπάρχει και για τους τελωνειακούς ελέγχους, έχοντας κατά νου τα μεγάλο κύκλωμα απάτης από μη επιβολή δασμών σε κινεζικά προϊόντα, που εισέρχονταν στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω Αγγλίας, που οδήγησε στην επιβολή προστίμου ύψους 2,7 δισ. ευρώ στην Αγγλία.
Ο δρόμος για την επικύρωση της συμφωνίας, που εν πολλοίς άφησε ανέγγιχτη και τη μη δεσμευτική πολιτική διακήρυξη και η οποία εγκρίθηκε σε χρόνο ρεκόρ από τους 27, δεν είναι στρωμένος με άνθη. Τα μαθηματικά δεν είναι υπέρ του Μπόρις Τζόνσον. Ήδη οι βορειοϊρλανδοί σύμμαχοί του, που έχουν δέκα έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων, δήλωσαν ότι θα την καταψηφίσουν, ενώ αρνητικός είναι και ο Νάιτζελ Φάρατζ και το κόμμα του Brexit, σε επίπεδο ουσιαστικά εντυπώσεων.
Ο Μπόρις Τζόνσον θα χρειαστεί να ασκήσει όλη του την πειθώ για να προσεταιριστεί τους 21αντάρτες βουλευτές του, που έχει διαγράψει ήδη για το Brexit, καθώς και τους 20 Εργατικούς, που στηρίζουν την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εναλλακτικά, κάποιες φωνές της αντιπολίτευσης μπορεί να εξαρτήσουν τη στήριξή τους από την επικύρωση του σχεδίου με νέο δημοψήφισμα.
Σε περίπτωση που η συμφωνία καταψηφιστεί τελικά, φαίνεται να ανοίγει ο δρόμος για νέες εκλογές, με κύριο διακύβευμα την επικύρωσή της. Σε μια τέτοια περίπτωση, η προθεσμία για το Brexit, που λήγει στις 31 Οκτωβρίου, μπορεί να ζητηθεί να παραταθεί, κατά το άρθρο 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο καταφερτζής Τζόνσον φαίνεται ωστόσο να έχει γυρίσει το παιχνίδι υπέρ του. Σίγουρα δείχνει ότι έχει δυναμική επικράτησης. Ό,τι, δηλαδή, απαιτείται για την πολιτική.