Π. Νεάρχου: Ο Ερντογάν χτυπά τους προδομένους Κούρδους στη Συρία
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Ο Τούρκος Πρόεδρος εκτίμησε σωστά ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούσαν να φτάσουν, σε καμιά περίπτωση, σε ένοπλη σύγκρουση με την Τουρκία. Προφανώς, όχι γιατί δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν τον υπερφίαλο Τούρκο ηγέτη και τον στρατό του, αλλά γιατί θα καταστρέφονταν για τα καλά οι Τουρκο-Αμερικανικές σχέσεις για μια πολύ μεγάλη περίοδο, προς μεγάλη ικανοποίηση της Μόσχας.
Η κατάληξη όμως αυτή, με την εγκατάλειψη από τις ΗΠΑ των Κούρδων συμμάχων τους, εξέθεσε άσχημα τις ΗΠΑ, πλήττοντας καίρια την αξιοπιστία τους. Δεν ήταν απαραίτητο για τις ΗΠΑ να φτάσουν σε ένοπλη σύγκρουση. Θα αρκούσε να είχαν προειδοποιήσει από πριν τους Τούρκους ότι θα αντιδρούσαν με κυρώσεις σε όλα τα επίπεδα, στην περίπτωση που υπερέβαιναν τις κόκκινες γραμμές που θα χάρασσαν.
Οι κόκκινες γραμμές, για τις οποίες μιλά σήμερα ο Αμερικανός Πρόεδρος, δεν αντιτίθενται στα σχέδια του Ερντογάν για τη Βόρεια Συρία. Αναφέρονται στην αποφυγή μαζικών βομβαρδισμών κατά αμάχων και στη μη διάπραξη από τους Τούρκους εθνοκαθάρσεως στην περιοχή. Η Τουρκική προπαγάνδα έχει όμως έτοιμη την απάντηση σ’ αυτό. Δεν θα κάνουμε, ισχυρίζονται, εθνοκάθαρση. Θα επανεγκαταστήσουμε εκεί τους πρόσφυγες που έφυγαν από τη Συρία και ζουν στην Τουρκία. Τους υπολογίζει σε 3,6 εκατ. και ζητά από την Ευρώπη να χρηματοδοτήσει την εγκατάσταση 2 εκατ. από αυτούς στις περιοχές των Κούρδων, γιατί, σε διαφορετική περίπτωση, θα ανοίξει τα σύνορα και θα τους στείλει όλους στην Ευρώπη.
Η Τουρκία του Ερντογάν ήταν μέρος της συμμαχίας που είχε αναλάβει την ανατροπή του Προέδρου Άσαντ της Συρίας, με όργανα μισθοφορικούς στρατούς Τζιχαντιστών, που χρηματοδοτούνταν από τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. Μέσα από τον κυκεώνα αυτό αναδύθηκε, κυριάρχησε και στο τέλος αυτονομήθηκε το Ισλαμικό Κράτος. Η Τουρκία επένδυσε σε δικές της φιλικές οργανώσεις και στην ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας με το Ισλαμικό Κράτος. Οι ξένοι μαχητές για τη Συρία και κάθε είδους λογιστική υποστήριξη και ανεφοδιασμός έρχονταν ή διέρχονταν μέσω Τουρκίας. Η τελευταία υπολόγιζε ότι η ανατροπή του Άσαντ θα οδηγούσε στην εγκαθίδρυση ενός Σουνιτικού Ισλαμικού καθεστώτος, που θα ήταν υπό τη δική της επιρροή. Υπολόγιζε επίσης να προσαρτήσει σημαντικές περιοχές της Βόρειας Συρίας, που περιλαμβάνονται στον λεγόμενο «Εθνικό Όρκο» του Κεμάλ Ατατούρκ.
Η παρέμβαση των Ρώσων ανέτρεψε τα σχέδια κατά του καθεστώτος Άσαντ και έδωσε μια άλλη τροπή στις προοπτικές. Για μια περίοδο οι σύμμαχοι ήλπισαν ότι το πρόβλημα θα λυνόταν με μια Αμερικανική στρατιωτική επέμβαση, με πρόσχημα τη χρήση δήθεν χημικών όπλων από τον Άσαντ. Η ισχυρή Ρωσική παρουσία στη Συρία και η αντοχή του καθεστώτος Άσαντ στις επιθέσεις των Ισλαμιστών κατέστησε το εγχείρημα της Αμερικανικής στρατιωτικής επεμβάσεως πολύ προβληματικό, γιατί θα μπορούσε να εξελιχθεί σ’ έναν πόλεμο αρκετές φορές μεγαλύτερο από εκείνο του Ιράκ και σε παγκόσμια κρίση, λόγω της άμεσης εμπλοκής των δύο υπερδυνάμεων.
Μετά τη μεγάλη κρίση που προκάλεσε στις σχέσεις με τη Μόσχα η κατάρριψη από τους Τούρκους Ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους Σουχόι, ο Ταγίπ Ερντογάν άρχισε τη μεγάλη στροφή προς τη Μόσχα. Είχε διαπιστώσει ότι η εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία δεν είχε φέρει και δεν είχε προοπτικές να φέρει τα αναμενόμενα κέρδη στην Τουρκία. Αντιθέτως, ο πόλεμος στη Συρία οδήγησε στην ανάδειξη ενός άλλου Κουρδιστάν, στη Συρία.
Ο πρωταγωνιστικός ρόλος που έπαιξαν οι Κούρδοι του Συριακού Κουρδιστάν ή Ροζάβα, όπως το λένε οι ίδιοι, στην ήττα των Ισλαμιστών του ISIS και η οργανωτική πολιτική δημιουργία που ανέπτυξαν για τη σύσταση αυτόνομου κράτους τούς ανέδειξαν σε πολύτιμους συμμάχους των Αμερικανών. Οι τελευταίοι ήθελαν να δρέψουν δάφνες, από νίκες κατά του ISIS, για να καλύψουν και την προηγούμενη επονείδιστη συνεργασία και σύμπραξή τους με τους Ισλαμιστές στη Συρία.
Για τον Ταγίπ Ερντογάν και το Τουρκικό πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο ήχησαν σειρήνες συναγερμού. Ένα Κουρδικό κράτος στη Βόρεια Συρία, υποστηριζόμενο από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ και εκτεινόμενο δυτικά, κατά μήκος των Τουρκικών συνόρων μέχρι 50 χλμ. από τη Μεσόγειο, ήταν θανάσιμος κίνδυνος για την Τουρκία. Θα μπορούσε να προεικονίσει το ενιαίο Κουρδικό κράτος του μέλλοντος, το οποίο θα περιελάμβανε και το Κουρδιστάν στην Τουρκία, που είναι το μεγαλύτερο και το πολυπληθέστερο.
Για τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, η δημιουργία ενός ενιαίου Κουρδικού κράτους 30 εκατ. περίπου ψυχών στο κέντρο της Μέσης Ανατολής θα άλλαζε καταλυτικά τους γεωπολιτικούς συσχετισμούς στην περιοχή. Θα απομείωνε, προφανώς, και την ισχύ και τη γεωπολιτική σημασία της Τουρκίας. Αυτός είναι ο βαθύς λόγος για τον οποίο η ρήξη μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας έγινε αγεφύρωτη. Οι Αμερικανοί είχαν κάθε λόγο να στηρίξουν και να προστατεύσουν τους Κούρδους συμμάχους τους, οι οποίοι μεταξύ άλλων τους υποκαθιστούν στον πόλεμο με τα υπολείμματα του ISIS και έχουν υπό περιορισμό 40.000 περίπου Ισλαμιστές με τις οικογένειές τους.
Ο Ερντογάν κατόρθωσε, εκμεταλλευόμενος τους ανταγωνισμούς μεταξύ τους, να εξασφαλίσει την ανοχή και των δύο υπερδυνάμεων στην εισβολή του στη Βόρεια Συρία. Αυτό φάνηκε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας την περασμένη Πέμπτη. Με τη σύμφωνη γνώμη ΗΠΑ και Ρωσίας, δεν εξεδόθη κανένα ανακοινωθέν και δεν ενεκρίθη κανένα ψήφισμα κατά της Τουρκίας. Το Συμβούλιο Ασφαλείας συνεκλήθη ύστερα από αίτηση πέντε Ευρωπαϊκών μελών του.
Η παράδοξη και αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του Αμερικανού Προέδρου αποκορυφώθηκε με τον ανιστόρητο ψόγο που απηύθυνε προς τους Κούρδους γιατί δεν πήραν μέρος στην απόβαση της Νορμανδίας, ως να ήταν κράτος οι Κούρδοι και θα μπορούσαν να το κάνουν ή ως η Τουρκία να το έκανε, που έλαμψε κυριολεκτικά με τη στάση του «επιτήδειου ουδέτερου», που πουλούσε επιπλέον στρατηγικό χρώμιο στη χιτλερική Γερμανία.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος πιστεύει ότι με την πολιτική του αυτή θα αναδείξει και θα υποδαυλίσει τις αντιφάσεις που υπάρχουν μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας αλλά και μεταξύ Τουρκίας και Ιράν. Ήδη το Ιράν είναι πολύ ενοχλημένο από την Τουρκική εισβολή στη Συρία και έχει κάνει έντονα διαβήματα στην Άγκυρα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Αμερικανό Πρόεδρο είναι η πολιτική θύελλα που έχει ξεσπάσει στις ΗΠΑ εναντίον της πολιτικής του και η οποία ενδέχεται να καταλήξει σε ισχυρό σχέδιο νόμου για κυρώσεις κατά της Τουρκίας, με συνεργασία βουλευτών και γερουσιαστών και του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Οι Ρώσοι, όπως και οι Σύριοι, αντιμετωπίζουν μια δύσκολη και λεπτή κατάσταση. Υπήρχαν στο παρελθόν συνομιλίες των Κούρδων με τον Άσαντ, με τις ευλογίες και των Ρώσων, για επιστροφή τους στους κόλπους μιας ενιαίας Συρίας, με καθεστώς αυτονομίας στην περιοχή τους. Οι διαβουλεύσεις ναυάγησαν γιατί οι Κούρδοι είχαν ελπίδες για κάτι πολύ καλύτερο, με την υποστήριξη των Αμερικανών. Μετά την εγκατάλειψή τους από τους Αμερικανούς είναι λογικό να αναμένει κανείς ότι θα υπάρξουν επαφές για νέες συνομιλίες.
Η Τουρκική όμως εισβολή δημιουργεί τετελεσμένα επί του εδάφους και απομειώνει δραματικά τον ρόλο των Κούρδων. Το καθεστώς Άσαντ, που, προφανώς, αντιτίθεται στην Τουρκική εισβολή και μεθοδευόμενη αρπαγή Συριακών εδαφών, σπεύδει να ανακαταλάβει όσα εδάφη μπορεί στον Νότο, για να βελτιώσει τη θέση του και να ζητήσει μετά από τη σύμμαχό του Ρωσία να ασκήσει πιέσεις στους Τούρκους για αποχώρηση ή μείωση του εύρους της ζώνης ασφαλείας.
Τι θα γίνει επί του εδάφους, είναι το κρίσιμο ερώτημα, που θέτει η Τουρκική εισβολή. Η κατάσταση είναι δύσκολη για τους Κούρδους, έστω και αν έχουν σήμερα σύγχρονο εξοπλισμό, καλή εκπαίδευση και πείρα πολέμου. Ο πληθυσμός τους είναι μικρός και ο Τουρκικός στρατός συμπράττει με τους Τζιχαντιστές της Συρίας, στους οποίους θα αποδοθούν όλες οι αναμενόμενες θηριωδίες.
Ο στρατηγικός στόχος των Κούρδων πρέπει να είναι η διαφύλαξη των δυνάμεών τους, ο μακροχρόνιος αγώνας και η ενοποίηση του αγώνα τους με τον αγώνα του PKK στην Τουρκία. Ο αγώνας του PKK αντέχει και συνεχίζεται για 35 χρόνια. Το πλεονέκτημά του είναι το ορεινό Τουρκικό Κουρδιστάν και οι μεγάλοι και συμπαγείς Κουρδικοί πληθυσμοί. Γι’ αυτό η Άγκυρα θέλει να απογυμνώσει προληπτικά τους Κούρδους μαχητές στη Συρία προχωρώντας γρήγορα στην αλλαγή πληθυσμού, με την εγκατάσταση 2 εκατ. προσφύγων, Σουνιτικού θρησκεύματος.
Εάν η επιχείρηση Ερντογάν στη Συρία εξελιχθεί χωρίς απρόοπτα, σύμφωνα με τα Τουρκικά σχέδια, θα είναι μια πολύ επικίνδυνη νίκη για τον Ερντογάν και θα ενισχύσει την επιθετικότητά του σε άλλα μέτωπα, όπως και την αλαζονεία και την υπεροψία του.