Σε νέο Ασφαλιστικό οδηγούν οι αποφάσεις του ΣτΕ

Τέλος ο «νόμος Κατρούγκαλου»

-Σειρά συσκέψεων στο υπουργείο Εργασίας και στον ΕΦΚΑ
-Αντιφατικές απόψεις ως προς τη διεκδίκηση των αναδρομικών

Μετά τις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές σημαντικές διατάξεις του «νόμου Κατρού­γκαλου» (4387/2016), η κυβέρνηση προσανατολίζεται, σύμφωνα και με τις δηλώσεις του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννη Βρούτση, στην κατάθεση νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου πριν από το τέλος του έτους.

Αυτός είναι ο λόγος που έχουν ενταθεί οι συσκέψεις στο υπουργείο Εργασίας αλλά και στον ΕΦΚΑ, ανάμεσα στα υπηρεσιακά στελέχη και την πολιτική ηγεσία, ώστε να καθοριστεί το νέο νομοθετικό πλαίσιο πάνω στο οποίο θα ακουμπήσει η ασφαλιστική μεταρρύθμιση της σημερινής κυβέρνησης. Όπως διαφαίνεται, η κυβέρνηση, μετά και τις αποφάσεις του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της χώρας, θα υλοποιήσει την προεκλογική δέσμευση του πρωθυπουργού για πλήρη κατάργηση του «νόμου Κατρούγκαλου», εκτός από το μέρος που αφορά την οργανωτική δομή του ΕΦΚΑ.

Έτσι, στον νέο ασφαλιστικό νόμο που θα κατατεθεί μέσα στους προσεχείς μήνες θα ρυθμίζονται, σύμφωνα και με τις αποφάσεις του ΣτΕ:

1) Το ζήτημα της ανταποδοτικότητας και του ποσοστού αναπλήρωσης των συντάξεων που αντιστοιχούν σε πολλά χρόνια ασφάλισης, με αντίστοιχη καταβολή υψηλών εισφορών, για τις οποίες σήμερα το ποσοστό αυτό βρίσκεται μόλις στο 46,8% για 42 έτη ασφάλισης. Οπότε, εκείνο που εξετάζουν στο υπουργείο Εργασίας και φαίνεται να επικρατεί ως κυρίαρχη άποψη είναι η σημαντική αύξηση του συντελεστή αναπλήρωσης, σε ποσοστό έως και 10%, για όσες συντάξεις θα έχουν περισσότερα από 37 χρόνια ασφάλισης. Κάτι τέτοιο μπορεί να σημάνει αυξήσεις ακόμα και άνω των 80 ευρώ για τις συντάξεις που κυμαίνονται από 1.200 έως και 1.800 ευρώ.

2) Την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των εισφορών που καταβάλλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι, εναρμονιζόμενη με τις αποφάσεις του ΣτΕ. Στις προτάσεις που συζητούνται είναι η θέσπιση ασφαλιστικών κλάσεων ανάλογα με το δηλωθέν εισόδημα, όπου ο κάθε ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος θα μπορεί να επιλέξει την ένταξή του σε κάποια από αυτές, με συγκεκριμένο ύψος εισφορών, γνωρίζοντας την ίδια στιγμή και το ποσό της συντάξεως που θα μπορεί να λάβει όταν και όποτε βγει στη σύνταξη.

3) Την αλλαγή του μοντέλου της επικουρικής ασφάλισης σε καθαρά κεφαλαιοποιητικό, με τη συμμετοχή αλλά και συνέργεια ακόμα και ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών. Η αλλαγή αυτή θα αφορά όλους εκείνους τους εργαζόμενους που πρόκειται να ασφαλιστούν για πρώτη φορά από την 1η Ιανουαρίου του 2021 και ε­ντεύθεν, χωρίς να αλλάζει κάτι ως προς την υποχρεωτικότητα που ισχύει και σήμερα. Ωστόσο, κάθε νέος ασφαλισμένος θα έχει το δικαίωμα να επιλέξει αν θα ασφαλιστεί στον δημόσιο φορέα, που θα είναι το ΕΤΕΑΕΠ, ή σε κάποιον ιδιωτικό. Για όσους θα έχουν πρωτοασφαλιστεί μέχρι τις 31/12/2020 θα ισχύει το σημερινό καθεστώς, αν και μελετάται το ενδεχόμενο να επιτραπεί τελικά και σε αυτούς –υπό
κάποιους όρους– το δικαίωμα της
επιλογής και της ένταξής τους σε συνταξιοδοτικά προγράμματα ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών.

4) Τον επανυπολογισμό του συνόλου των επικουρικών συντάξεων που έχουν ήδη εκδοθεί, αφού πρώτα διενεργηθούν αναλογιστικές μελέτες, σύμφωνα και με τις υποδείξεις του ΣτΕ, το οποίο έκρινε άλλωστε ως α­ντισυνταγματική ενέργεια τη μη ύπαρξη αναλογιστικών μελετών βιωσιμότητας. Τα αποτελέσματα αυτού του νέου επανυπολογισμού, σύμφωνα και με την απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, επειδή συ­ντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος, θα επέρχονται από την ημερομηνία έκδοσης της αποφάσεώς του και άρα δεν θα έχουν αναδρομική ισχύ.

Αντιφατικές απόψεις για τη διεκδίκηση αναδρομικών
Οι αποφάσεις του ΣτΕ, οι οποίες πράγματι δημιουργούν νέα δεδομένα, μεγαλώνουν τον σκεπτικισμό των εργατολόγων αλλά και των ειδικών της κοινωνικής ασφάλισης ως προς τη διεκδίκηση αναδρομικών από την πλευρά των συνταξιούχων. Ο σκεπτικισμός εκδηλώνεται και με την α­ντιφατικότητα των δηλώσεων που έχουν γίνει μέχρι στιγμής.

Οι περισσότεροι υποστηρίζουν ότι παραμένει ανοικτή η διεκδίκηση των αναδρομικών για το κενό διάστημα μεταξύ Ιουνίου του 2015 (δηλαδή μετά τη γνωστή απόφαση του ΣτΕ, που έκρινε ως αντισυνταγματικές τις μνημονιακές μειώσεις) και Μαΐου του 2016, όταν και ψηφίστηκε ο περιβόητος «νόμος Κατρούγκαλου».

Αντιθέτως, άλλοι υποστηρίζουν ότι μπορεί η απόφαση του ΣτΕ να έκρινε ως συνταγματική τη χρονική βάση του επανυπολογισμού των συντάξεων (31/12/2014) και άρα απέκλεισε την ανέγερση περαιτέρω αξιώσεων από 1/1/2019 και εντεύθεν, όμως σε καμία περίπτωση δεν έκλεισε και το ζήτημα των αναδρομικών διεκδικήσεων από τον Ιούνιο του 2015 μέχρι και τις 31/12/2018.

Οπότε, κατά τους ειδικούς, αυτές οι αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις αναμένεται ότι θα λυθούν με νέα απόφαση του ΣτΕ, καθώς υπάρχει αίτημα αναίρεσης του ΕΦΚΑ για εφετειακή απόφαση που δικαιώνει συνταξιούχο του ως προς την αναζήτηση αναδρομικών για τη χρονική περίοδο από τον Ιούνιο του 2015 μέχρι και τις 30/6/2017.