Παίζει με τη φωτιά ο Σουλτάνος – Κάνουν ό,τι θέλει Τραμπ και Πούτιν
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
-Και εκβιάζει με Αιγαίο και Κύπρο, θέλει τα κοιτάσματα και απειλεί να γεμίσει πρόσφυγες την Ευρώπη
Βάζει φωτιά στη Μέση Ανατολή με την εισβολή στη Συρία ο Ταγίπ Ερντογάν, που απειλεί το εδαφικό status quo ενός αιώνα και πυροδοτεί έντονες αντιδράσεις, καθώς κανείς δεν είναι πρόθυμος να αποδεχθεί αυτόν τον ηγεμονικό ρόλο της Τουρκίας.
Επιπλέον, δύσκολα μπορούν να τον σταματήσουν ψηφίσματα και ανακοινώσεις χλιαρές, όπως αυτές της ΕΕ, οι απειλές των αμερικανών γερουσιαστών ή, ακόμη χειροτέρα, οι συστάσεις για αυτοσυγκράτηση του γ.γ. του ΝΑΤΟ.
Ο Ταγίπ Ερντογάν, έχοντας δείξει ότι μπορεί να χειρίζεται τις σχέσεις του με Τραμπ και Πούτιν με δεξιοτεχνικό τρόπο και να κερδίζει κάθε φορά ό,τι μπορεί περισσότερο, αναδεικνύεται σε επικίνδυνο πλέον παράγοντα για ολόκληρη την περιοχή. Ο δε εκβιασμός του με το Προσφυγικό έχει αποκλειστικό θύμα την Ελλάδα, καθώς οι Ευρωπαίοι έχουν φροντίσει από το 2016 να σφραγίσουν τα βόρεια σύνορα της χώρας μας, ενώ στην Κύπρο, αποθρασυμένος πλήρως, εισβάλει στην κυπριακή ΑΟΖ απαιτώντας μερίδιο από το φυσικό αέριο, που δεν του ανήκει.
Ο τούρκος ηγέτης μετατρέπει σταδιακά την Τουρκία από «μεγάλο ασθενή» πριν από έναν αιώνα, σε «πυριτιδαποθήκη» της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, με την ανοχή δυστυχώς των μεγάλων δυνάμεων, που η καθεμία τον χρησιμοποιεί για τον δικό της σκοπό.
Με το πιστόλι στον κρόταφο…
Εκρηκτικό σκηνικό, με επιπτώσεις όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, με απόνερα που μπορεί να γίνουν τσουνάμι σε Αιγαίο και Κύπρο, πυροδοτεί η απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν –με πρόσχημα άλλοτε το Προσφυγικό και άλλοτε τους Κούρδους του YPG– να εισβάλει στη Συρία, με απροκάλυπτο στόχο τη δημιουργία ζώνης κατοχής στο βόρειο και βορειοανατολικό τμήμα της χώρας.
Με διαρκείς αναφορές στην υποτιθέμενη «άδολη» στήριξη της Τουρκίας στην εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, η Άγκυρα επέλεξε τη στιγμή που φάνηκε να υπάρχει ένα μεγάλο κενό στη διεθνή σκηνή, με τον αλλοπρόσαλλο Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τη μία να ευλογεί την εισβολή και την άλλη να δηλώνει πρόθυμος να μεσολαβήσει ή να απειλεί την τουρκική οικονομία με εξαφάνιση εάν «ξεπεράσει τα όρια» και, κυρίως, τη Μόσχα να κάνει δώρο στον Ερντογάν την ανοχή της για να ξεκινήσει την εισβολή.
Η ΕΕ καταδικάζει την εισβολή και καλεί την Τουρκία να διακόψει την επιχείρηση που, κατ’ ευφημισμόν, ονομάσθηκε «Πηγή Ειρήνης». Ωστόσο τρέμει στην ιδέα ότι ο κ. Ερντογάν θα αρχίσει να υλοποιεί την απειλή του, σύμφωνα με την οποία θα ανοίξει τις πόρτες της Ευρώπης για 3,5 εκατομμύρια μετανάστες αν δεν υποστηριχθεί το σχέδιό του.
Ο κ. Ερντογάν, σε πλήρη αποθράσυνση, θεωρεί ότι μπορεί να παίζει με τη διεθνή κοινότητα και στο τέλος να κερδίζει πάντοτε αυτός. Το «παιχνίδι» στη Συρία δεν είναι απλό.
Ο ίδιος ο τούρκος ηγέτης βλέπει την επιχείρηση στη Συρία ως μία πρώτης τάξεως ευκαιρία να τονώσει το ηγετικό προφίλ του στην τουρκική κοινή γνώμη, καθώς οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν ήταν καλές για τον ίδιο. Σε μια περίοδο που η χώρα έχει εμπλακεί σε πολεμικές επιχειρήσεις, είναι πολύ πιο εύκολο για το καθεστώς του να επιβάλει ακόμη πιο αυταρχικές και αντιδημοκρατικές πρακτικές εις βάρος των επικριτών του.
Συγχρόνως καλλιεργεί το αφήγημά του, σύμφωνα με το οποίο η Τουρκία μετατρέπεται στον πιο σημαντικό περιφερειακό παίκτη στην περιοχή, που συνδιαλέγεται μόνο με τις δύο υπερδυνάμεις…
Έχει στο μυαλό του ότι δεν είναι εύκολη η προσάρτηση και ο διαμελισμός της Συρίας
Ο κ. Ερντογάν, εισβάλλοντας στη Συρία, έχει στο μυαλό του ότι δεν είναι εύκολη η προσάρτηση και ο διαμελισμός της Συρίας, ώστε να είναι ο πρώτος ηγέτης της Τουρκίας εδώ και σχεδόν 80 χρόνια που αύξησε τα εδάφη της Τουρκίας. Σε ένα τέτοιο σχέδιο γνωρίζει ότι θα βρει απέναντί του όχι μόνο τη διεθνή κοινότητα γενικώς αλλά και τη Δαμασκό, και φυσικά τη Ρωσία και το Ιράν, που έχουν δυνάμεις και επιρροή στο έδαφος αυτό και θα του προκαλέσουν τεράστιο κόστος σε κάθε τέτοια απόπειρα.
Όμως ο κ. Ερντογάν φλερτάρει με την ιδέα του ξεκαθαρίσματος της περιοχής αυτής από τους Κούρδους, τους οποίους θεωρεί απειλή και κακή επιρροή για τους Κούρδους της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, και την οριστική εγκατάλειψη των σχεδίων για δημιουργία αυτόνομης κουρδικής περιοχής στο πλαίσιο της μεταπολεμικής Συρίας. Εξάλλου και η Δαμασκός δεν βρέθηκε ποτέ στην πρώτη γραμμή υποστήριξης των κούρδων πολιτών της.
Οφείλουμε μάλιστα να υπενθυμίσουμε ότι η περιπέτεια του Οτσαλάν, πριν καταλήξει να συλληφθεί στην ελληνική πρεσβεία στο Ναϊρόμπι, ξεκίνησε όταν ο πατέρας Άσαντ, σε συνεννόηση και υποκύπτοντας στις πιέσεις της Άγκυρας, υποχρέωσε τον Οτσαλάν να εγκαταλείψει τα στρατόπεδα του ΡΚΚ, που φιλοξενούνταν τότε στην κοιλάδα Μπεκάα.
Εφόσον η απευθείας προσάρτηση δεν φαίνεται προς το παρόν εφικτός στόχος, ο κ. Ερντογάν έχει στο τραπέζι εναλλακτικά σχέδια.
Η επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» δεν έχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Έτσι, αφού απωθήσει τους Κούρδους νοτιότερα, η Τουρκία θα επιδιώξει να δημιουργήσει στην περιοχή δομές για τη φιλοξενία προσφύγων που τώρα βρίσκονται στο τουρκικό έδαφος. Μια διαδικασία η οποία μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες και πιθανόν να διατηρηθεί η λειτουργία των δομών αυτών εγκατάστασης και μετά το τέλος του πολέμου, με πρόσχημα την αποκατάσταση και ανοικοδόμηση των πόλεων τις οποίες εγκατέλειψαν οι πρόσφυγες.
Ο κ. Ερντογάν έτσι ελπίζει ότι θα μπορέσει να διατηρήσει την τουρκική παρουσία και κατοχή στη Βόρεια Συρία για ένα μεγάλο διάστημα. Στην περίοδο αυτή ελπίζει επίσης ότι με εκβιασμούς, όπως αυτός για το άνοιγμα της στρόφιγγας των μεταναστευτικών ροών, θα αποσπάσει σημαντικά κεφάλαια από την ΕΕ και από τη διεθνή κοινότητα για κατασκευή νέων μικρών πόλεων στη ζώνη κατοχής, όπου εκεί, με παρεμβάσεις στη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού, θα δημιουργηθεί μια μεγάλη ζώνη στα σύνορα Συρίας – Τουρκίας που θα κατοικείται από πληθυσμό που θα είναι πιο κοντά στην Άγκυρα παρά στη Δαμασκό.
Τα σχέδια αυτά, βεβαίως, κάθε άλλο παρά εύκολο είναι να πετύχουν. Ο κ. Ερντογάν έχει να αντιμετωπίσει έναν αλλοπρόσαλλο αμερικανό ηγέτη, που τη μία του έδωσε το πράσινο φως για την εισβολή και συγχρόνως τον απειλεί με καταστροφή, εφόσον περάσει τις «κόκκινες γραμμές», οι οποίες κανείς δεν γνωρίζει ποιες είναι. Επίσης, η ανοχή του Βλαντιμίρ Πούτιν στα σχέδια του Ερντογάν είναι μέχρι ενός ορίου, καθώς η Μόσχα δεν πρόκειται να ανεχθεί παιχνίδια εις βάρος του πιο πιστού της συμμάχου, του Άσαντ. Και βεβαίως ο Τουρκικός Στρατός, παρά την υπεροπλία του, θα έχει να αντιμετωπίσει και την πίεση των ετοιμοπόλεμων και σκληροτράχηλων κούρδων μαχητών του YPG. Μια ακόμη πρόκληση για τον κ. Ερντογάν είναι οι δυνάμεις του ISIS που έχουν απομείνει στη Συρία, οι οποίες τώρα, ενθαρρυμένες από την υποχώρηση των διωκτών τους κούρδων μαχητών, ίσως επιχειρήσουν ανασύνταξη των δυνάμεών τους ή ακόμη και διαφυγή στην Ευρώπη.
Αιγαίο και Κύπρος στην πρώτη γραμμή
Όλο αυτό το κλίμα φυσικά επηρεάζει το Αιγαίο και την Κύπρο.
Ο κ. Ερντογάν έχει αποθρασυνθεί πλήρως και πλέον δεν ελέγχεται. Επιπλέον, έχοντας εμπλακεί σε μια κανονική πολεμική επιχείρηση, η αντιπαράθεση με την Κύπρο για την ΑΟΖ του φαίνεται «παιχνιδάκι», διαπιστώνοντας μάλιστα ότι είναι στο απυρόβλητο της διεθνούς κοινότητας.
Η Ελλάδα θα δεχθεί το πρώτο πλήγμα στη σύγκρουση της ΕΕ με τον Ερντογάν για την εισβολή στη Συρία
Η Ελλάδα θα δεχθεί το πρώτο πλήγμα στη σύγκρουση της ΕΕ με τον Ερντογάν για την εισβολή στη Συρία, καθώς με μια μικρή αύξηση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών το προηγούμενο δίμηνο βρέθηκε σε πραγματικό αδιέξοδο. Κανείς στην Αθήνα δεν θέλει να σκέφτεται τι θα συμβεί αν ο Ερντογάν υλοποιήσει την απειλή του, βλέποντας ότι η ΕΕ δεν έχει σκοπό να νομιμοποιήσει και πολύ περισσότερο να χρηματοδοτήσει τη ζώνη κατοχής.
Σε αυτό το κλίμα, είναι ξεκάθαρο ότι οι ιδέες για επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων πρέπει να εγκαταλειφθούν και η Αθήνα θα πρέπει σοβαρά, χωρίς ελαφρές προσεγγίσεις (ακούσαμε, λίγο – πολύ, τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια να ισχυρίζεται ότι όσο η Τουρκία προκαλεί, τόσο δεν πετυχαίνει τίποτε, οπότε –το συμπέρασμα δικό μας– στο τέλος θα κουραστεί…), να διαμορφώσει στρατηγική ισχυρής αποτροπής αλλά και ανάσχεσης της τουρκικής επιθετικότητας.
Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, η διαδικασία για το Κυπριακό αλλά και για το φυσικό αέριο μπαίνει στην τελική φάση, σε μια περίοδο που δεν είναι ευνοϊκή για τους Ελληνοκύπριους, καθώς, παρά τις διαμαρτυρίες, όλοι είναι έτοιμοι να δώσουν ένα ανέξοδο «δώρο» στον Σουλτάνο και αυτό για πολλούς μπορεί να είναι το Κυπριακό…
O κ. Αναστασιάδης δεν δείχνει σίγουρος για τις τελικές επιλογές
Με διασπασμένο το εσωτερικό μέτωπο στη Λευκωσία, με υπαρκτή την καχυποψία μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, η εμπλοκή σε έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε δυσάρεστες περιπέτειες, τη στιγμή μάλιστα που ο ίδιος ο κ. Αναστασιάδης δεν δείχνει σίγουρος για τις τελικές επιλογές και για το αν έχει πλέον νόημα να επιμένει στη λύση διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Πολλώ δε μάλλον όταν η Τουρκία επιδιώκει όλο και πιο ευνοϊκούς για την ίδια όρους, που δεν αφορούν μόνο τις εγγυήσεις, αλλά την εσωτερική πτυχή, ώστε είτε με συνομοσπονδιακό μοντέλο είτε ακόμη και με δύο κράτη να υπάρξει ρύθμιση που θα της δίνει πρόσβαση στο φυσικό αέριο.
Η περικύκλωση της Κύπρου από τουρκικά σκάφη, ερευνητικά, γεωτρύπανα, πολεμικά, διαμορφώνει το πεδίο των εκβιασμών και απειλών που στήνει η Τουρκία, ώστε είτε να γίνουν αποδεκτοί οι όροι της είτε να διακοπεί το πρόγραμμα ερευνών της Κύπρου.
Και η δήλωση του επικεφαλής της ΕΝΙ, ο οποίος τόνισε ότι «δεν κάνει γεωτρήσεις σε περιοχές που έχει πολεμικά πλοία», ήταν ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό μήνυμα, που πρέπει να σημάνει συναγερμό στη Λευκωσία. Ο Ταγίπ Ερντογάν άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και κανείς δεν γνωρίζει πώς και πότε θα κλείσει ξανά…
Αστοχία ή πρόκληση;
Επίθεση από τις τουρκικές δυνάμεις που επιχειρούν στο έδαφος της Συρίας δέχθηκε στρατιωτικό τμήμα από άνδρες των αμερικανικών Ειδικών Δυνάμεων. Σύμφωνα με όσα αναφέρει το Newsweek επικαλούμενο κούρδο αξιωματούχο και ανώτερο στρατιωτικό του Αμερικανικού Πενταγώνου, η επίθεση έγινε από το βαρύ πυροβολικό της Τουρκίας, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν πληροφορίες για το αν υπήρξαν νεκροί ή τραυματίες.
Σημειώνεται ότι στις περιοχές της Βόρειας Συρίας (Κομπάνι) βρίσκονταν αμερικανικές δυνάμεις που βοηθούσαν τους Κούρδους στον πόλεμο κατά των ανδρών του ISIS.