Συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν: «Ραντεβού στα τυφλά» με παγίδες, αγκάθια και απειλές…
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
«Ραντεβού στα τυφλά» στη Νέα Υόρκη για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή για το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά προσέρχεται σε μια συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν, από την οποία κανείς δεν γνωρίζει τι προσδοκά, τι επιδιώκει και τι είναι πρόθυμη να διαπραγματευθεί η ελληνική πλευρά.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν μπει σε μια μακρά στενωπό, καθώς ο κ. Ερντογάν, με την απειλή που άφησε να πλανάται στον αέρα περί τουρκικής παρέμβασης στη θαλάσσια περιοχή του Καστελλόριζου, κατάφερε να επικεντρωθεί η ελληνική προσπάθεια –ακόμα και από την προηγούμενη κυβέρνηση (με πρωταγωνιστές τον κ. Κατρούγκαλο και τον κ. Αποστολάκη)– στο να πείσει την τουρκική πλευρά να αποφύγει απευθείας πρόκληση προς την Ελλάδα και να περιορισθεί στις ενέργειές της στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο.
Οι δηλώσεις του τύπου «η Κύπρος δεν διαθέτει Ναυτικό, αλλά η Ελλάδα διαθέτει και δεν μπορεί να μην το χρησιμοποιήσει» μπορεί να ακούγονταν ως ηρωικά συνθήματα από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά υπάρχει και η ανάποδη ανάγνωση, που συστήνει πρακτικά στους Τούρκους να περιορίσουν τις προκλήσεις στην… Κύπρο, η οποία αδυνατεί να αντιδράσει.
Ο κ. Μητσοτάκης, στο πρώτο δύσκολο και καθοριστικό τεστ στην εξωτερική πολιτική, καθώς οι συναντήσεις με Μακρόν, Μέρκελ και Ρούτε μοιάζουν με φιλολογικό τέιον σε σύγκριση με αυτήν τη συνάντηση, θα έχει απέναντί του τον τούρκο ηγέτη, σε μια περίοδο κρίσης, αλαζονείας αλλά και πίεσης. Ο τελευταίος είναι ανεξέλεγκτος και βρίσκεται σε σύγκρουση με το αμερικανικό βαθύ κράτος, επενδύει στην προσωπική γοητεία που ασκεί στον Ντόναλντ Τραμπ, είναι σε ένα δύσκολο και διαρκές παζάρι με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και έχει αναγάγει σε μείζον, στρατηγικής σημασίας ζήτημα για την Άγκυρα την υπόθεση των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, με αιχμή την Κύπρο.
Ο κ. Μητσοτάκης είχε στείλει ένα πρώτο θετικό μήνυμα αμέσως μετά την εκλογή του, όταν δέχθηκε τα συγχαρητήρια του τούρκου ηγέτη, δηλώνοντας ότι οι δύο χώρες θα πρέπει να κάνουν θαρραλέα βήματα, ενώ από τη ΔΕΘ τόνισε την ανάγκη για διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών, τόσο για τη μείωση των εντάσεων, όσο και για την αναζήτηση λύσεων στα προβλήματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Η απάντηση της τουρκικής πλευράς, αν κρίνουμε από όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες, είναι σε εντελώς διαφορετικό κλίμα και κάθε άλλο παρά σε πνεύμα συνδιαλλαγής:
-Η Τουρκία απειλεί με μια πραγματική δεύτερη εισβολή σε κυπριακό έδαφος, με το άνοιγμα και τον εποικισμό της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου.
-Η Άγκυρα διατηρεί τρία σκάφη –ένα ερευνητικό και δύο γεωτρύπανα– εντός της κυπριακής ΑΟΖ και ετοιμάζει ένα ακόμη ερευνητικό σκάφος για νέα αποστολή.
-Στο Κυπριακό εμφανίζεται με μαξιμαλιστικές θέσεις, που εγείρουν ανυπέρβλητα εμπόδια για την επανέναρξη των συνομιλιών.
-Η «γαλάζια πατρίδα» δεν είναι πια ένα ιδεολόγημα ή ένα θεωρητικό κατασκεύασμα, αλλά πλέον αποτυπώνεται σε επίσημους χάρτες του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, μπροστά από τους οποίους φωτογραφίζεται ο κ. Ερντογάν.
-Και το πιο κρίσιμο για την κυβέρνηση ίσως είναι η επιλογή του κ. Ερντογάν να εργαλειοποιήσει και πάλι το Μεταναστευτικό, καθώς κάθε αύξηση των ροών θα έχει πρώτο «θύμα» την Ελλάδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αποστολή του κ. Μητσοτάκη, ώστε η συνάντηση αυτή να μην έχει μόνο εθιμοτυπικό χαρακτήρα αλλά και να υπάρξει μια βάση αντιμετώπισης των προβλημάτων, είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Στο Κυπριακό, όσο και αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη θέλει να αποστασιοποιηθεί από τις συνομιλίες, επανερχόμενη στο δόγμα η «Κύπρος αποφασίζει» (και διαπραγματεύεται), δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη σε μια κλιμάκωση των προκλήσεων είτε με την αποστολή του τέταρτου σκάφους σε περιοχή που θα δημιουργεί πρόβλημα στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου είτε με τετελεσμένα στην Αμμόχωστο. Και κυρίως δεν θα μπορέσει να αποφύγει την εμπλοκή της σε μια διαδικασία άτυπων ή και προκαταρκτικών συνομιλιών που θα έχουν στόχο την επανέναρξη της διαδικασίας, καθώς ο ρόλος της ως εγγυήτριας δύναμης δεν έχει καταργηθεί…
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο κ. Ερντογάν θα σπεύσει να αποδεχθεί την αναστολή ή διακοπή των προκλήσεων στην Κύπρο, ως μία κίνηση καλής θέλησης προς τον νέο έλληνα πρωθυπουργό. Αντιθέτως, το πιθανότερο είναι ότι θα επιμείνει στην πειρατική πολιτική του, επαναφέροντας και επιμένοντας στο γνωστό πλαίσιο της αποδοχής –από τους Ελληνοκύπριους– της διχοτομικής και ετεροβαρούς πρότασης Ακιντζί για διαμοιρασμό του φυσικού αερίου ακόμη και χωρίς τη λύση του Κυπριακού.
Αλλά και σε ό,τι αφορά το Αιγαίο, η λογική «καζάν-καζάν» του Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι τίποτε περισσότερο από επαναφορά όλης της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας, όπως διατυπώνεται τουλάχιστον μετά το 1974, και υποστηρίζει τη «δίκαιη» λύση των προβλημάτων, την οποία ερμηνεύει ως μοιρασιά του Αιγαίου.
Ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος είχε κερδίσει τη συμπάθεια του Ερντογάν, δεν κατόρθωσε να ξεκινήσει τις διερευνητικές επαφές, ούτε να ολοκληρώσει τις συνομιλίες για νέα ΜΟΕ, κινήσεις που είχε αποφασίσει στην τελευταία συνάντησή του με τον τούρκο ηγέτη στην Άγκυρα.
Με δεδομένη την επισημοποίηση και επικαιροποίηση του δόγματος της «γαλάζιας πατρίδας», δεν υπάρχει αφετηριακή βάση για συνομιλίες με την Τουρκία.
Ο κ. Μητσοτάκης θα έχει να αντιμετωπίσει ένα ακόμη θέμα, που αναμένεται να τεθεί μετ’ επιτάσεως από τον τούρκο ηγέτη, εκείνο των οκτώ αξιωματικών αλλά και των δεκάδων Γκιουλενιστών, που σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές έχουν διαφύγει μέσω Ελλάδας από την Τουρκία. Στα ζητήματα αυτά, που υπάρχουν αποφάσεις των ανωτάτων δικαστηρίων, η ελληνική κυβέρνηση θα δώσει την ίδια απάντηση που έδινε συστηματικά και η προηγούμενη, ότι η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη και οι αποφάσεις της είναι σεβαστές.
Η συζήτηση για το πώς μπορεί να μειωθεί η ένταση στο Αιγαίο και να περιορισθεί ο κίνδυνος ενός ατυχήματος, η στήριξη της προσπάθειας για εφαρμογή της Συμφωνίας Τουρκίας – ΕΕ για το Μεταναστευτικό και η ελληνική συνηγορία για την ανάγκη αύξησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων αλλά και καταμερισμού των βαρών ισότιμα σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ώστε να ελαφρυνθεί το βάρος που σήμερα δέχεται η Τουρκία, αλλά και η επισήμανση, σε ανώτατο επίπεδο, ότι δεν μπορεί να γίνει ανεκτή καμιά ενέργεια σε περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας είναι ίσως τα ζητήματα τα οποία μπορούν να δώσουν περιεχόμενο στη συνάντηση αυτή.
Μια συνάντηση που είναι χρήσιμη σε κάθε περίπτωση, καθώς τα δύσκολα στα ελληνοτουρκικά είναι μπροστά μας…
Φωτό: protothema.gr