Παράθυρο ελπίδας για τους δανειολήπτες με ρήτρα ελβετικού φράγκου;

Του
ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ

Και να που η Ευρώπη δίνει ξανά οξυγόνο ελπίδας. Και δείχνει ότι το οικοδόμημα, που με τόση υπομονή και μεθοδικότητα αναπτύχθηκε, αθόρυβα δίνει καρπούς. Στηριγμένο στις γνώσεις και τις ικανότητες των εμπνευστών του και των λειτουργών του, που διαθέτουν ευρωπαϊκή συνείδηση και συνείδηση δικαίου.

Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων βρίσκεται στα πρόθυρα υιοθέτησης μιας ακόμα ιστορικής απόφασης που επηρεάζει τη ζωή και την καθημερινότητα χιλιάδων ευρωπαίων πολιτών.

Όλα ξεκίνησαν με την προσφυγή των πολωνών δανειοληπτών, που πριν από χρόνια είχαν πάρει στεγαστικά κυρίως δάνεια με ρήτρα ελβετικού φράγκου. Ήταν η εποχή που ο δανεισμός αυτός παρουσιαζόταν θελκτικότερος σε σχέση με τον δανεισμό σε ζλότι, το πολωνικό εθνικό νόμισμα, λόγω κυρίως της κλειδωμένης ισοτιμίας του ελβετικού νομίσματος με το ευρώ.

Όλα όμως αίφνης άλλαξαν και οι δανειολήπτες αυτοί, όπως και δεκάδες χιλιάδες άλλοι σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, περιλαμβανομένης της Ελλάδας, βρέθηκαν α­ντιμέτωποι με τον εφιάλτη δυσθεώρητης αύξησης των υποχρεώσεών τους, δραματικά μεγαλύτερης, ως προς το εάν είχαν δανειστεί στο εθνικό τους νόμισμα.

Στον απόηχο αυτής της καταστροφικής εξέλιξης, πολωνοί δανειολήπτες προσέφυγαν στα εθνικά τους δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι ήταν καταστροφική και καταχρηστική η επιβάρυνσή τους, ως εκ της μεταβολής της ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου. Τα πολωνικά δικαστήρια έστειλαν προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ο αρμόδιος εισηγητής πρότεινε κάτι εξαιρετικά θετικό για τους προσφεύγοντες.

Σύμφωνα με την εισήγησή του, το αρμόδιο εθνικό δικαστήριο μπορεί να καταργήσει μια ρήτρα της δανειακής σύμβασης, εφόσον θεωρήσει ότι αυτή είναι καταχρηστική, και να διατηρήσει την υπόλοιπη σύμβαση σε ισχύ, υπό την προϋπόθεση ότι είναι σε όφελος του δανειζόμενου.

Η εξέλιξη αυτή είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Δεν δεσμεύει βέβαια το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ως προς την τελική κρίση του, αλλά δημιουργεί ένα σπουδαίο πρόκριμα. Οι πολωνικές τράπεζες βρίσκονται σε συναγερμό. Μια τέτοια εξέλιξη θα τις αναγκάσει να γράψουν σοβαρές ζημίες στους ισολογισμούς τους. Η πολωνική οικονομία όμως θα πάρει μια βαθιά ανάσα. Και θα την οφείλει στη διορθωτική και σωτήρια παρέμβαση της Ευρώπης.

Η εξέλιξη αυτή δεν πρέπει να αφήσει ασυγκίνητους τους έλληνες δανειολήπτες αλλά και τους μικροομολογιούχους, που είδαν σε μια βραδιά τις ζωές και τις προσδοκίες τους να ψαλιδίζονται με αποφάσεις επαχθείς, καταχρηστικές και καταστροφικές. Είναι σίγουρα μυστήριο και ερωτηματικό εάν ζήτησαν με τις προσφυγές τους να υπάρχουν προδικαστικά ερωτήματα ως προς τη συμβατότητα των αποφάσεων αυτών με το κοινοτικό δίκαιο και την ομοιόμορφη εφαρμογή του σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αν όχι, η ευκαιρία υπάρχει. Σοφιστείες, που φέρεται ότι ειπώθηκαν από αξιωματούχους ως προς τις χώρες που βρίσκο­νται σε προγράμματα στήριξης, όπως η Ελλάδα, περί δήθεν αναστολής εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου και κεκτημένου αφορούν μόνο τους αναρμόδιους που τα υποστήριξαν και δεν εκπροσωπούν, ούτε δεσμεύουν τα ευρωπαϊκά δικαιοδοτικά όργανα. Η Ευρώπη και η ευρωπαϊκή δικαιοσύνη είναι παρούσες. Ας προστρέξουμε.