Διεθνής Ημέρα Μπύρας – Γνωρίστε τα πάντα…

Κάθε χρόνο την πρώτη Παρασκευή του Αυγούστου γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα Μπύρας (International Beer Day). Ξεκίνησε ως τοπική γιορτή στη Σάντα Κρουζ της Καλιφόρνιας, αλλά από το 2007 άρχισε να διεθνοποιείται με ραγδαίους ρυθμούς.

Στην Ευρώπη η μπύρα έφθασε πιθανότατα από την Αίγυπτο μέσω τής Ελλάδας. Ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος αναφέρει την διαδικασία παραγωγής της στην Ελλάδα, στην οποία χρησιμοποιόταν ο λυκίσκος. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, η μπύρα ήταν γνωστή στις χώρες τής Μεσογείου προτού διαδοθεί η αμπελουργία. Στην Αρχαία Ελλάδα, ωστόσο, η μπύρα δεν επικράτησε και το παλαιότερο ποτό από μέλι αντικαταστάθηκε από το κρασί. Ζυθοπότες θεωρούνταν οι Φρύγες, οι Θράκες και οι Αρμένιοι, ενώ οι Ρωμαίοι, όπως και οι Έλληνες δεν ήταν λάτρεις της μπύρας.

Απολαυστικές, δροσιστικές και για κάποιους ιδανική «παρέα» του φαγητού, της διασκέδασης ή της χαλάρωσης για μεσημέρι, απόγευμα και βράδυ. Ξανθές, μαύρες ή κόκκινες είναι μέρος της ζωής μας από πολύ παλιά. Το 4000 π.Χ. οι Σουμέριοι παρήγαγαν τεράστιες ποσότητες ζύθου και μάλλον ήταν οι πρώτοι. Κάπου στο 2000 π.Χ. οι Βαβυλώνιοι και οι Κινέζοι φτιάχνουν μπύρες με διαφορετική περιεκτικότητα αλκοόλης και διαφορετικά χρώματα, ενώ τότε εμφανίζεται για πρώτη φορά, η διαυγής μπύρα. Ο Ιπποκράτης γράφει για τις ευεργετικές της ιδιότητες στην υγεία και οι Ρωμαίοι την βαπτίζουν μπύρα από το «bibere» (=πίνω στα λατινικά). Αναφορές στον ζύθο έγιναν επίσης, από τους Αιγύπτιους, τους Αζτέκους και τους Γαλάτες.

Τα βασικά συστατικά της μπύρας είναι το νερό, η μαγιά, ο λυκίσκος και η βύνη κριθαριού ή κάποιου άλλου δημητριακού, όπως η σίκαλη και το ρύζι, ανάλογα με τη χώρα προέλευσής της. Συχνά οι μπύρες είναι αρωματισμένες με κάποιο μπαχαρικό ή φρούτο.

Ποια η διατροφική αξία της μπύρας;

Η πλούσια περιεκτικότητά της σε νερό (93%), χαμηλή συγχρόνως σε αλκοόλη (περίπου 4%), την καθιστά ιδανικό ενυδατικό ποτό για τον οργανισμό. Η σημασία της επαρκούς ενυδάτωσης τώρα το καλοκαίρι είναι τεράτιας σημασίας για το σώμα. Οι υπερβολές ωστόσο πρέπει να αποφεύγονται, αφού η υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών μπορεί να εντείνει την αφυδάτωση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ορίσει την ήπια κατανάλωση μπύρας (1 ποτήρι για τις γυναίκες και 2 για τους άντρες, ημερησίως) ως ευεργετική για την υγεία.

Έρευνες υποστηρίζουν πως η ήπια κατανάλωση αλκοόλης μπίρας καθημερινά, μπορεί να έχει ευεργετικές επιδράσεις ως προς την λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων, την ευαισθησία στην ινσουλίνη, την υγεία των οστών, τη λάμψη και την υγεία των μαλλιών και του δέρματος, καθώς επίσης και τη μείωση του σωματικού βάρους.

 

Ποια η διαδικασία παραγωγής;

Πρώτο στάδιο είναι η βυνοποίηση του κριθαριού και η ενεργοποίηση των ενζύμων. Στη συνέχεια, όλα αυτά αναμιγνύονται με νερό και τα ενεργοποιημένα ένζυμα διασπούν το άμυλο της βύνης προς σάκχαρα. Μετά  προστίθεται ο λυκίσκος και τέλος η μαγιά, όπου με την αλκοολική ζύμωση θα παραχθεί αλκοόλη και διοξείδιο του άνθρακα.

Μπύρα και βιταμίνες συμπλέγματος Β

Από την λεπτομερή ανάλυση που ακολουθεί, αξίζει να σημειωθεί πως η μπύρα συγκρινόμενη με άλλα αλκοολούχα ποτά, προσδίδει λιγότερες θερμίδες ανά μερίδα και περισσότερο νερό. Αξιοσημείωτη είναι η περιεκτικότητά της σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως Β6, νιασίνη και ριβοφλαβίνη, λόγω φυσικά της παρουσίας των δημητριακών.

Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β συνυπάρχουν σε συστήματα συνενζύμων απαραίτητα για την απελευθέρωση ενέργειας από λίπη, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και αλκοόλες.

Ριβοφλαβίνη

Αναλυτικά, η ριβοφλαβίνη εμπλέκεται στα συνένζυμα που είναι απαραίτητα για τη μετατροπή των πρωτεϊνών, των λιπών και των υδατανθράκων σε ενέργεια. Είναι χρήσιμη για τα σκασμένα χείλη και άλλα δερματικά προβλήματα, ενώ η έλλειψή της προκαλεί πληγές και ερεθισμό στα χείλη, λιπαρό δέρμα γύρω από τη μύτη, κάψιμο και ερεθισμό των ματιών.

Νιασίνη

Η νιασίνη μπορεί να παραχθεί και στο σώμα με τη χρήση τρυπτοφάνης, Β1, Β6 και βιοτίνης. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για στους ηλικιωμένους, διότι βοηθά στη διατήρηση της λειτουργίας της μνήμης.

Παντοθενικό οξύ

Το παντοθενικό οξύ συμμετέχει στη λειτουργία των επινεφριδίων και το σχηματισμό αντισωμάτων. Είναι μέρος του συνενζύμου Α, το οποίο κατέχει σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση ενέργειας από τα θερμιδογόνα συστατικά των τροφίμων. Η κόπωση, η κεφαλαλγία, η ζαλάδα και η μυϊκή αδυναμία σχετίζονται κατά γενικό κανόνα με μικρές ελλείψεις σε βιταμίνη Β5.

Βιταμίνη Β6

Η Β6 συμμετέχει στη μετατροπή των απαραίτητων λιπαρών οξέων σε προσταγλανδίνες, οι οποίες βοηθούν στη ρύθμιση της ισορροπίας των ορμονών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση της κατάθλιψης που σχετίζεται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS), ενώ συγχρόνως, βοηθά στη σταθεροποίηση των επιπέδων των υγρών του σώματος, παρεμβαίνοντας στην ισορροπία καλίου/νατρίου.

Φυλλικό οξύ

Παρατηρούμε πως η μπύρα περιέχει και φυλλικό οξύ, το οποίο είναι απαραίτητο για τη σύνθεση του DNA και την κυτταρική διαίρεση. Ελλείψεις εμφανίζονται συνήθως στους ηλικιωμένους, τους αλκοολικούς και τις μέλλουσες μητέρες. Η χαμηλή πρόσληψη φυλλικού οξέος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού.

Χολίνη

Τέλος, η χολίνη, αν και δεν ανήκει στο συμπλεγμα των βιταμινών Β, ανήκει στους παράγοντες του συμπλέγματος. Αποτελεί μέρος του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη, που είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάδοση της νευρικής ώσης και διεγείρει την παραγωγή λεκιθίνης.

Μπύρα, μέταλλα και ιχνοστοιχεία

Συνεχίζοντας την ανάλυση ως προς τα μέταλλα που περιέχονται στη μπύρα, παρατηρούμε υψηλά ποσοστά μαγνησίου, φωσφόρου, σεληνίου και καλίου. Συγκεκριμένα, το μαγνήσιο είναι συμπαράγοντας στις αντιδράσεις απελευθέρωσης ενέργειας. Είναι επίσης απαραίτητο για τη σύνθεση του RNA και την αντιγραφή του DNA. Και επιπλέον, είναι σημαντικό για τη λειτουργία των νεύρων και των μυών, συμπεριλαμβανομένου και του καρδιακού μυ.

Περισσότερο από το 65% της ποσότητας του μαγνησίου στο σώμα μας βρίσκεται στα οστά, όπου μαζί με το ασβέστιο και το φώσφορο βοηθούν στο σχηματισμό και την ανθεκτικότητά τους. Ο φώσφορος συμμετέχει επίσης στην δημιουργία των νουκλεϊκών οξέων, στην ανάπτυξη μυϊκού ιστού και στην διατήρηση της οσμωτικής πίεσης και της οξεο-βασικής ισορροπίας του αίματος.

Παράλληλα, το υψηλό ποσοστό καλίου που βρίσκεται στη μπύρα, το οποίο είναι και ο κύριος ρυθμιστής της οξεο-βασικής ισορροπίας, συνεισφέρει και στη μεταφορά νευρικών ερεθισμάτων, στον έλεγχο της μυϊκής συσταλτικότητας και στην διατήρηση της αρτηριακής πίεσης.

Ολοκληρώνοντας την ανάλυση, είναι απαραίτητο να αναφερθεί και η αντιοξειδωτική δράση της μπύρας, λόγω του σεληνίου και των φλαβονοειδών. Το σελήνιο, δομικό συστατικό των σεληνιο-πρωτεινών οι οποίες έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και προστατεύουν τις μεμβράνες των κυττάρων από τις ελεύθερες ρίζες, συμμετέχουν στην παραγωγή δραστικής μορφής της θυρεοειδικής ορμόνης και στη δημιουργία και επιδιόρθωση του DNA. Όλα αυτά, σχετίζονται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου, καρδιαγγειακών παθήσεων και, φυσικά, γήρανσης του δέρματος.

Μπύρα και περίμετρος κοιλιακής περιοχής

Δεν είναι η μπύρα που ευθύνεται για την αυξημένη περίμετρο της μέσης ενός άνδρα ή μιας γυναίκας, αλλά η πρόσληψη περισσότερων θερμίδων από εκείνες που έχει ανάγκη, ανεξάρτητα από το αν αυτές προέρχονται από την υπερκατανάλωση αλκοόλ ή αναψυκτικών.

Το αλκοόλ αυξάνει περισσότερο την περίμετρο κοιλιάς, όταν καταναλωθεί σε ποσότητα πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το φαγητό. Κι αυτό γιατί το ήπαρ, διασπά πρώτα το αλκοόλ και όχι το λίπος, με αποτέλεσμα η περίσσεια των θερμίδων από το αλκοόλ να μετατρέπεται σε λίπος, πριν προλάβει να διασπαστεί. Η αποθήκευση γίνεται στη κοιλιακή περιοχή, αυξάνοντας το σπλαχνικό λίπος. Μάλιστα, η αποθήκευση αυτή δεν γίνεται στον ίδιο βαθμό σε άντρες και γυναίκες –στους άνδρες εμφανίζεται συχνότερα και σε μεγαλύτερο βαθμό.

Εκτός από τη θερμιδική πρόσληψη, σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση κοιλιάς (παχυσαρκία τύπου μήλου) παίζει και η ηλικία, λόγω των μειωμένων καύσεων και της μείωσης της σωματικής δραστηριότητας με τη πάροδο των χρόνων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι μετεμμηνοπαυσικές γυναίκες, που εμφανίζουν περισσότερη εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή περιοχή, λόγω των ορμονικών αλλαγών που συμβαίνουν στο σώμα τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει μια έρευνα, που έδειξε ότι οι γυναίκες που ακολουθούσαν ορμονοθεραπεία κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης, παρουσίασαν μικρότερη αύξηση πόντων στην κοιλιακή περιοχή, σε σχέση με όσες δεν ακολούθησαν θεραπεία.

Μπύρα και νευροεκφυλιστικές παθήσεις

Αυτό που ίσως δεν γνωρίζετε, είναι ότι η μπύρα έχει τη δυνατότητα να επιβραδύνει την ανάπτυξη κάποιων μορφών νευροεκφυλιστικών παθήσεων, όπως το Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας

Τέτοιες ασθένειες προκύπτουν όταν τα νευρωνικά κύτταρα υποστούν οξειδωτική βλάβη, όταν δηλαδή εκτεθούν σε μεγάλες ποσότητες δραστικών ενώσεων οξυγόνου (ελεύθερες ρίζες) τις οποίες δεν μπορούν να καταστρέψουν. Ωστόσο, ερευνητές τώρα πιστεύουν ότι το «Xanthohumol» στα λατινικά Humulus lupulus L., έχει τη δυνατότητα να προστατεύει τα νευρωνικά κύτταρα από τέτοιου είδους βλάβες και επομένως να συμβάλει στην επιβράδυνση ή και στην πρόληψη αυτών των ασθενειών.

Τι είναι οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες;

Ο όρος «Νευροεκφυλιστική ασθένεια» είναι γενικός και χαρακτηρίζει μια σειρά από καταστάσεις που επηρεάζουν κατά κύριο λόγο τους νευρώνες του εγκεφάλου. Οι νευρώνες συνήθως δεν αναπαράγονται, με αποτέλεσμα όταν παθαίνουν κάποια βλάβη ο οργανισμός να αδυνατεί να τους αντικαταστήσει.

Ποια συστατικά της μπύρας επιβραδύνουν την ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών παθήσεων;

Η μπύρα περιέχει τέσσερα βασικά συστατικά, μαγιά, νερό, βύνη κριθαριού ή άλλου δημητριακού, και λυκίσκο. Ο λυκίσκος είναι αυτός που περιέχει το Xanthohumol, ένα φλαβονοειδές που βρίσκεται σε αρκετά μεγάλες ποσότητες μέσα τη μπύρα έως και 0,96 mg ανά λίτρο. Το συστατικό αυτό το οποίο χρησιμοποιείται ως συντηρητικό στη μπύρα, της δίνει και την χαρακτηριστική, πικρή και ιδιαίτερή της γεύση.

Επιπρόσθετα, το Xanthohumol έχει ευεργετικές ιδιότητες. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι είναι αντιφλεγμονώδες, αντιοξειδωτικό και επιδρά κατά του ιού του HIV, κατά της παχυσαρκίας καθώς και κατά των λοιμώξεων. Φαίνεται επίσης, να έχει ρόλο στην πρόληψη ασθενειών που καταστρέφουν τα οστά. Επιπλέον, έχει αντι- οιστρογονική δράση και μπορεί να μειώσει το μεταβολισμό της γλυκόζης και των λιπιδίων.

Σε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο «Journal of Agricultural and Food Chemistry», 2015, αποδείχθηκε ότι ακόμα και 0,1μΜ Xanthohumol μπορεί να προστατέψει σημαντικά τα νευρωνικά κύτταρα από οξειδωτικές βλάβες και συνεπώς από νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Η κατανάλωση αυτής της ποσότητας Xanthohumol μπορεί πολύ εύκολα να επιτευχθεί. Δεν έχετε παρά να καταναλώνετε προϊόντα που περιέχουν την ουσία αυτή, δηλαδή να πίνετε μπύρα!

Μπύρα και βιταμίνη D

Σε έρευνες που έγιναν για τον συσχετισμό της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών και βιταμίνης D, φάνηκε ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών επιδρά ευεργετικά στα επίπεδα της βιταμίνης. Αυτό οφειλόταν στη μέτρια κατανάλωση μπύρας και ειδικότερα στην περιεκτικότητά της σε αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνες που συμπλέγματος Β και φυλλικό οξύ.

Η βιταμίνη D, ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες και στην πραγματικότητα πρόκειται για το σύμπλεγμα δύο βιταμινών, της D2 και της D3. Παρότι εμπεριέχεται σε αρκετές τροφές όπως τα ψάρια, τα αυγά, το βούτυρο, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, συχνά συναντάμε και αρκετά τρόφιμα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D (πχ. μαργαρίνες).

Το χαρακτηριστικό που την ξεχωρίζει από όλες τις άλλες βιταμίνες, είναι το γεγονός ότι μπορεί να παραχθεί στο ανθρώπινο δέρμα από το ηλιακό φως. Αυτό σημαίνει ότι με συχνή έκθεση στον ήλιο δεν χρειάζεται επιπλέον λήψη βιταμίνης D.

Μπύρα και ομορφιά

Τα τέσσερα βασικά συστατικά της μπύρας είναι το νερό, η βύνη κριθαριού, ο λυκίσκος και η μαγιά μπύρας.

Νερό

Το νερό αποτελεί πηγή ζωής και νεότητας. Το νεανικό δέρμα είναι σφριγηλό και ελαστικό, χαρακτηριστικά τα οποία οφείλει στην επαρκή ενυδάτωσή του. Η ύπαρξη του υαλουρονικού οξέος, το οποίο είναι μία φυσικά υδρόφιλη ουσία (γλυκοζαμίνη), απορροφά έως και 1.000 φορές το βάρος του σε νερό, αποτελεί τον καθοριστικότερο παράγοντα νεότητας, αλλά και επούλωσης του δέρματος. Γι΄ αυτό και η επαρκής πρόσληψη νερού, μέσω της καθημερινής κατανάλωσης υγρών, μεταξύ των οποίων και η μπύρα, εξασφαλίζει την καλή υδάτωση του οργανισμού και κατ’ επέκταση και του δέρματος, που αντικατοπτρίζεται σε νεανικότητα και ομορφιά.

Βύνη κριθαριού

Η βύνη κριθαριού είναι το αποτέλεσμα της διεργασίας βυνοποίησης του κριθαριού, κατά την οποία το αδιάλυτο άμυλό του, μετατρέπεται μερικώς σε απλούστερα διαλυτά σάκχαρα. Έτσι, μειώνονται οι σύνθετες πρωτεΐνες που μετατρέπονται σε πρωτεΐνες μικρού μοριακού βάρους και αμινοξέα και παράγονται θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη της μαγιάς και των ενζύμων. Η βύνη αποτελείται κυρίως από άμυλο 60-65%, υδατάνθρακες 7-10%, πρωτεΐνες 9-12%, καθώς και από μέταλλα, βιταμίνες, πολυφαινόλες, κυτταρίνη και άλλους πολυσακχαρίτες. Το κριθάρι είναι πλούσιο σε χαλκό, σίδηρο, σελήνιο και ψευδάργυρο, ενώ περιέχει ποικιλία βιταμινών του συμπλέγματος Β και βιταμίνη Ε.

Λυκίσκος

Ο λυκίσκος αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά της μπύρας και ανάλογα με το είδος του προκύπτουν και τα διάφορα αρώματα – γεύσεις στις ποικιλίες της μπύρας. Είναι πολύ πλούσιος σε αντιοξειδωτικά, ακόμα και από το πράσινο τσάι, έως 400%. Είναι γνωστό ότι έχει χαλαρωτική δράση και βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος, χάρη στη βιταμίνη Β6, που περιέχει. Ο λυκίσκος περιέχει αιθέρια έλαια, τα οποία περιέχουν οξυγόνο μεταφέροντάς το στα κύτταρα, για την ανανέωσή τους. Οι ερευνητικές ομάδες του καθηγητή Denis De Keukeleire και του καθηγητή Dr. Stuart Milligan, αποκάλυψαν σε κοινή δημοσίευση πως ο λυκίσκος περιέχει φυτοοιστρογόνα. Τα φυτοοιστρογόνα τονώνουν και προστατεύουν από την πρόωρη γήρανση και την εμφάνιση ρυτίδων στο δέρμα.

Μαγιά

Η μαγιά μπύρας είναι φυσική ουσία και πρόκειται για τον Saccharomyces Cerevisiae. Περιέχει απαραίτητα αμινοξέα, μεταλλικά στοιχεία, είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος B (Β1, Β2, Β6, Β3), αλλά και σελήνιο, φυλλικό οξύ, χολίνη, χρώμιο, ψευδάργυρο και άλλες ουσίες, που την καθιστούν μια από τις πιο πλήρεις φυσικές τροφές. Η μαγιά μπύρας περιέχει και απαραίτητα λιπαρά οξέα. Συντελεί στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Βελτιώνει την υγεία, άρα και την εικόνα και την υφή του δέρματος. Η μαγιά μπύρας περιέχει αυξημένα ποσά του SRF, που ονομάζεται Παράγοντας Αναπνοής του δέρματος και βοηθάει στην κυτταρική ανανέωση και ανάπλαση, διεγείροντας την κυτταρική αναπνοή και το μεταβολισμό. Η μαγιά μπύρας είναι καλή πηγή RNA, ενός νουκλεϊκού οξέος που βελτιώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, προστατεύοντας από τις εκφυλιστικές νόσους και καθυστερώντας τη γήρανση.

 

Top συμβουλές για κατανάλωση μπίρας

♦ Η μέτρια κατανάλωση μπίρας δεν παχαίνει, αντίθετα προσφέρει μια σειρά θρεπτικών συστατικών στον οργανισμό. Ως μέτρια κατανάλωση αλκοόλ ορίζεται η καθημερινή πρόσληψη 30 γραμμαρίων αλκοόλης για τους άνδρες και 20 γραμμαρίων αλκοόλης για τις γυναίκες. Ένα ποτήρι μπίρας (330 ml) περιέχει περίπου 10-12 γραμμάρια αλκοόλης, και προσδίδει μόλις 150 θερμίδες.

♦ Δώστε προσοχή στα τρόφιμα που καταναλώνετε μαζί με την μπίρα. Όταν πίνετε μπίρα σε ένα πάρτι ή βλέποντας κάποιον αγώνα ποδοσφαίρου ή μπάσκετ στην τηλεόραση, προσέξτε την ποιότητα και την ποσότητα του φαγητού που θα καταναλώσετε. Αυτό που συνήθως παρατηρείται είναι η κατανάλωση, παράλληλα με την μπίρα μεγάλης ποσότητας πίτσας, κοτοφτερούγων και άλλων τηγανητών τροφίμων.

♦ Προσπαθήστε να μην πίνετε μπίρα νηστικοί. Συνοδέψτε τη με ένα σάντουιτς λαχανικών, με γαλοπούλα και τυρί χαμηλών λιπαρών ή πίτσα που θα φτιάξετε εσείς με αραβική πίτα, κόκκινη σάλτσα, λαχανικά, γαλοπούλα και παρμεζάνα. Αν θέλετε να παραγγείλετε απ΄ έξω, προτιμήστε σουβλάκια κοτόπουλου με σαλάτα και μια πίτα ή μια κρέπα λαχανικών.

♦ Το σωστό βάρος έχει άμεση σχέση με τον τρόπο ζωής. Αν έχετε περισσότερα κιλά, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ευθύνεται ο κακός μεταβολισμός σας, αλλά ο μη φυσιολογικός τρόπος ζωής στο σύνολό του, από τον οποίο απουσιάζει η ισορροπημένη διατροφή και η άσκηση.

 

Με πληροφορίες από το mednutrition.gr