Χρ. Μπότζιος: Τα κυρωτικά μέτρα της ΕΕ φαίνεται να μην πτοούν την Άγκυρα – Γιατί και μέχρι πότε;
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Η ΕΕ υπήρξε συνεπής –όχι σύνηθες, πάντως, φαινόμενο– με την επισημοποίηση των κυρωτικών μέτρων κατά της Τουρκίας, για την παραβατική συμπεριφορά της με τις παράνομες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, εντός της κυπριακής ΑΟΖ, που είχαν συμπεριληφθεί στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 18 Ιουνίου.
Συγκεκριμένα, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, δηλαδή οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών-μελών, που συνήλθε στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα 15 Ιουλίου, στις αποφάσεις του συγκεκριμενοποίησε τα κυρωτικά μέτρα σε ειδικό κεφάλαιο με τίτλο «Τουρκικές δραστηριότητες γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο» («Turkish drilling activities in the Eastern Mediterranean»).
Στο Συμβούλιο συμμετείχε για πρώτη φορά και ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας, που θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένος, καθώς η πρώτη συμμετοχή του στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων συνέπεσε με μια τόσο σημαντική για την Κύπρο και την Ελλάδα απόφαση και χωρίς επιφυλάξεις από καμία χώρα-μέλος.
Πλέον, συγκεκριμένα, τα στοχευμένα μέτρα κατά της Τουρκίας, που ουσιαστικά είναι κυρώσεις, συνίστανται σε: α) Αναστολή των διαπραγματεύσεων για την Αεροπορική Συμφωνία. β) Πάγωμα των συναντήσεων και του διαλόγου σε ανώτατο επίπεδο. γ) Μείωση της προενταξιακής οικονομικής βοήθειας. δ) Έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για αναθεώρηση της χορήγησης δανείων στην Τουρκία. Πέραν των παραπάνω μέτρων, δεν αποκλείονται, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου, και πρόσθετα κυρωτικά μέτρα αν η Άγκυρα συνεχίσει τις παράνομες γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ υπογραμμίζεται ότι ή ΕΕ θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Τα αναγγελθέντα μέτρα μπορεί να μην ακούγονται τόσο επώδυνα, αλλά είναι ενδεικτικά για την ανησυχία που προκαλεί στην Ευρώπη η τουρκική συμπεριφορά. Ωστόσο δεν είναι τέτοιας διάστασης, ώστε να αναγκάσουν την Άγκυρα να συνετισθεί και να επιστρέψει στο ευρωπαϊκό «μαντρί». Μέχρι στιγμής το καθεστώς Ερντογάν περιορίζεται σε γενικότητες, ψέγοντας την ΕΕ ότι παίρνει μονομερείς θέσεις υπέρ των εταίρων της, Κύπρου και Ελλάδας. Προφανώς η Άγκυρα μελετάει τις επιπτώσεις των κυρωτικών μέτρων για να σταθμίσει σε συγκεκριμένη βάση τις αντιδράσεις της. Δεν αποκλείεται μάλιστα και να τα αγνοήσει και να περιορισθεί σε παρασκηνιακά διαβήματα τουλάχιστον προς τις μεγάλες κοινοτικές χώρες.
Πιθανόν να αναμένει και τις αντιδράσεις των ΗΠΑ, τα συμφέροντα των οποίων στην Τουρκία, σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές χώρες, είναι περισσότερο στρατηγικής φύσης και αυτήν την περίοδο εκφράζονται με την αντίδραση της Ουάσινγκτον στην προμήθεια των S-400. Το καθεστώς Ερντογάν αλλά και τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης γνωρίζουν πολύ καλά ότι πολλές δυτικές χώρες έχουν σοβαρά οικονομικά συμφέροντα στην Τουρκία, στοιχείο που οι κυβερνήσεις τους εκμεταλλεύονται δεόντως. Μπορεί, επίσης, να εκβιάζει με την απειλή ότι θα καταγγείλει το πρωτόκολλο συνεργασίας με την ΕΕ για τους πρόσφυγες και τους οικονομικούς μετανάστες, με επακόλουθο η Ευρώπη να πλημμυρίσει με Ασιάτες και Αφρικανούς, που αποτελεί εφιάλτη για πολλές χώρες-μέλη.
Για αυτούς και για άλλους, πολλούς λόγους η Άγκυρα μπορεί να μην αντιδράσει δυναμικά ή και φραστικά στα κυρωτικά μέτρα της ΕΕ. Μπορεί όμως να στραφεί εναντίον, λόγω της γεωγραφικής θέσης, των αδύναμων κρίκων της Ένωσης, της Κύπρου και της Ελλάδας, με πλέον προκλητικές ενέργειες σε Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο. Για το ενδεχόμενο αυτό επιβάλλεται στενή συνεργασία μεταξύ Αθηνών – Λευκωσίας, επαγρύπνηση αμυντική και διπλωματική και ευρεία συναίνεση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, που προεκτείνεται και σε έντονη διπλωματική δραστηριότητα, με συνεχή και ενδελεχή παρακολούθηση των κινήσεων της Άγκυρας και ενημέρωση των ξένων καγκελαριών.
Παραδόξως, αλλά όχι ανεξήγητα, οι ΗΠΑ, που θίγονται σοβαρά στρατηγικά τους συμφέροντα στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής από τη συμπεριφορά της Άγκυρας, κυρίως δε από τη συνεργασία με τη Ρωσία, που εκτείνεται και στον στρατιωτικό τομέα με την προμήθεια των S-400, που ήδη υλοποιείται, αποφεύγουν την επιβολή κυρωτικών μέτρων, όπως η ΕΕ. Το μόνο, μέχρι στιγμής, συγκεκριμένο μέτρο ήταν η ακύρωση πώλησης των μαχητικών F-35. Ο δε λαλίστατος Πρόεδρος Τραμπ προσπαθεί να επιρρίψει την ευθύνη στον προκάτοχό του.
Η επίσκεψη που πραγματοποίησε την περασμένη Τετάρτη στην αμερικανική πρωτεύουσα ο υπουργός των Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας και η συνάντηση με τον αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο θα είχε, πιστεύουμε, ως αντικείμενο και τη συμπεριφορά της Τουρκίας στην περιοχή μας. Ελπίζουμε να μην επαναλήφθηκε από την αμερικανική πλευρά η γνωστή από παλαιά θέση: «Βρείτε τα με την Άγκυρα».
Η Τουρκία, προφανώς, υπερεκτιμάει τις δυνατότητές της και διεκδικεί ρόλο περιφερειακής ή και μεγάλης δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο. Σταθμίζοντας τα υπέρ και κατά στις σχέσεις της με τη Δύση, φαίνεται να καταλήγει στην εκτίμηση ότι η Δύση έχει περισσότερο ανάγκη την Τουρκία παρά το αντίστροφο. Γι’ αυτό και αγνοεί και αψηφά απειλές και προειδοποιήσεις των Δυτικών.
Το μόνο που είναι σίγουρο ότι δεν θα αγνοούσε, όπως υποστήριζε αμερικανός ακαδημαϊκός, που γνώριζε καλά την Τουρκία και τον χώρο της Μ. Ανατολής, καθώς και στελέχη σημαντικών think tanks, θα ήταν μια ανοικτή στήριξη των Δυτικών στους Κούρδους, και όχι μόνο της Τουρκίας, στους αγώνες τους για τη δημιουργία δικού τους κράτους.
Φωτό: enikos.gr