Ευάγ. Γαλούσης: Δωρεάν παιδεία ή ακριβοπληρωμένη κοροϊδία;

Του
ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΓΑΛΟΥΣΗ
πρ. Πρύτανη ΔΠΘ

Τελείωσαν οι πανελλαδικές εξετάσεις και με αφορμή αυτό το τέλος έρχο­νται συνειρμικά στο μυαλό διάφορες σκέψεις, όπως τι πέρασαν αυτά τα παιδιά μέχρι τώρα (και οι γονείς τους φυσικά) και πού πηγαίνουν. Τι αντιμετώπισαν που έπρεπε και τι που δεν έπρεπε.

Ποια η επένδυση και πώς μπορεί να γίνει η απόσβεση; Στο τέλος, γιατί όλα αυτά; Αμέσως ή εμμέσως από το Σύνταγμα ή σε συνδυασμό με τους σχετικούς νόμους, η παρουσία της Πολιτείας στην παιδεία πρέπει να είναι συνεχής σε όλες τις βαθμίδες και να προσφέρεται δωρεάν!

Από τους παιδικούς σταθμούς (που αρχίζει να διαμορφώνει χαρακτήρα το παιδί) στο νηπιαγωγείο (που αρχίζει μέσα από παιχνίδια να μαθαίνει να κοινωνικοποιείται), το δημοτικό (όπου η μάθηση γίνεται συστηματική), το γυμνάσιο και το λύκειο, όπου ολοκληρώνεται μεγάλο μέρος της μόρφωσης (τουλάχιστον ως μέθοδος) και ο χαρακτήρας του παιδιού, για να συνεχίσει στην κοινωνία ως παραγωγική μονάδα ή στο πανεπιστήμιο, όπου θα εξειδικεύσει τις γνώσεις του και μαζί με την παιδεία θα αποκτήσει και εκπαίδευση.

Πού, λοιπόν, είναι παρούσα η Πολιτεία σε όλα αυτά τα σχέδια και πώς;

Μόλις πρόσφατα συνειδητοποίησε ότι υπάρχουν και μικρά παιδιά και ότι υπάρχει και το σύστημα των παιδικών σταθμών. Ελάχιστη, μέχρι μηδενική η πραγματική προσφορά της Πολιτείας στην αρχή αυτή. Οι ανάγκες, στον μεγαλύτερο βαθμό, καλύπτονταν ιδιωτικά, από ιδρύματα ή από τους παππούδες – γιαγιάδες, όταν ζούσαν. Ευτυχώς, μπήκε νωρίτερα στον κόπο να σκεφθεί τα νηπιαγωγεία και να τα οργανώσει.

Μεγάλο μέρος καλύπτεται από ιδιωτικά, τα οποία έχουν πολύ προχωρημένα προγράμματα. Όσα από τα δημόσια διακρίνονται, αν το ψάξει κανείς, θα βρει πίσω από την προσφερόμενη ποιότητα την οικονομική συμβολή-συμμετοχή των γονέων. Έτσι διαμορφώνεται και η διαφορά. Εδώ, λοιπόν, ποιότητα και δωρεάν παροχή της Πολιτείας δεν συμβιβάζονται. Φυσικά, όλα αυτά συμβαίνουν στις μεγάλες πόλεις. Για τα χωριά ούτε συζήτηση βέβαια. Εκεί δεν υπάρχουν ούτε νηπιαγωγεία ούτε ποιότητα.

Σε ό,τι αφορά το δημοτικό, εκεί τα πράγματα είναι οργανωμένα στο κατώτερο επίπεδο, αλλά λειτουργεί το σύστημα. Άσχετο βέβαια αν κάποια χωριά ή νησιά με λίγους κατοίκους και μονοψήφιο αριθμό παιδιών θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας, γιατί θεωρείται κοστοβόρα η στελέχωση και λειτουργία δημοτικού σχολείου. Φυσικά και στον χώρο της παιδείας η ιδιωτική παροχή έχει τη μεγαλύτερη μερίδα (με δίδακτρα πάντα και όχι αμελητέα ποσά). Στη βαθμίδα αυτή όμως μπαίνει μια άλλη υποχρέωση, αυτή της εκμάθησης της ξένης γλώσσης. (Πού ζούμε;)

Τελευταία, το υπουργείο Παιδείας αποφάσισε να εντάξει στο πρόγραμμα και τη διδασκαλία χρήσης Η/Υ. Υψηλό επίπεδο. Τέτοιο που κάποιοι διδάσκοντες είχαν προσόντα πανεπιστημιακού επιπέδου και κατέληξαν (κατάντησαν καλύτερα) πανεπιστημιακοί δάσκαλοι (!). Εντονότερη είναι η παρουσία της ιδιωτικής παιδείας στο γυμνάσιο και στο λύκειο. Όχι μόνο σε ό,τι αφορά τις ξένες γλώσσες ή το βασικό πρόγραμμα, αλλά και τα φροντιστήρια, που ανθούν και φιλοξενούν τους μαθητές (σχεδόν όλους). Στόχος, η καλύτερη απόδοση για καλύτερη βαθμολογία (τουτέστιν αριστεία), η οποία καταγγέλλεται τελευταία ως κοινωνική ασθένεια.

Πρέπει να αποκτήσουν όλοι νοοτροπία «Ρουβίκωνα», αλλιώς γίνονται κοινωνικά αποβλητέοι.
Εδώ πρωτιές παίρνουν τα ιδιωτικά σχολεία, στα οποία όχι μόνο τα προγράμματα έχουν μόνιμη ποιότητα (όχι και όλα, για να είμαστε ειλικρινείς) αλλά και οι ξένες γλώσσες και οι νέες τεχνολογίες έχουν πληρότητα και δεν απαιτούν, πέρα από τα δίδακτρα, πρόσθετα έξοδα φροντιστηρίων (αφανή δίδακτρα).
Μεγάλη πληγή βέβαια αποτελεί στον χώρο της παραπαιδείας και η ευρύτατη παρουσία των καθηγητών γυμνασίων και λυκείων, παράνομα, που εγκαταλείπουν (συνήθως συνειδητά) το κύριο έργο τους και αποδίδουν μόνον στο ιδιωτικό και παράνομο και η ποιότητά τους κρίνεται από εκείνο, ανεπίσημα.

Έτσι φτάνουν τα παιδιά προ των πανελλαδικών για να μπουν στο πανεπιστήμιο. Όχι όλοι, αλλά οι άριστοι, ή τουλάχιστον οι καλύτεροι, αυτοί που έχουν κατονομαστεί ως κοινωνικά ασθενείς και πρέπει να εκλείψουν.

Σε ποιο πανεπιστήμιο όμως; Το σημερινό, του οποίου τα χαρακτηριστικά είναι η εθελοντική παρακολούθηση, η υπηρεσιακή ή υπαλληλική εξέλιξη των διδασκόντων στις περισσότερες περιπτώσεις, η ελλειμματική διοικητική μηχανή, οι μειωμένες πιστώσεις για τη λειτουργία τους, η ετεροαπασχόληση των άξιων επιστημόνων (ασχολούνται με έρευνα και συνεργασίες και όχι με τη μετάδοση γνώσης, αφού αυτή γίνεται υπό τον έλεγχο ομάδων που έχουν το σύνθημα «όχι στην εντατικοποίηση των σπουδών»), η μετατροπή σε εξεταστικά κέντρα και όχι πηγή παροχής παιδείας κ.λπ.

Ατελείωτα τα ερωτηματικά για το σημερινό πανεπιστήμιο. Και δεν φθάνει αυτό, αλλά υπάρχουν πλέον και τα φροντιστήρια (υπό μορφή ιδιωτικής μετάδοσης γνώσης), τα οποία περίτρανα αποδεικνύουν τη χαμηλή ποιότητα των διδασκόντων και την αδιαφορία τους για τον χώρο που τους στεγάζει.

Βέβαια το γεγονός ότι ο απερίγραπτος υπουργός Παιδείας κ. Γαβρόγλου, ως συνέχεια όμοιων (Φίλης, Μπαλτάς), οδηγήθηκε στο συμπέρασμα πως η Ελλάδα έχει ανάγκη από επιστήμονες και καταργώντας το ΤΕΙ ίδρυσε νέα πανεπιστήμια δείχνει ότι βρωμάει όχι μόνο το κεφάλι του ψαριού αλλά και η ουρά. Συνέπεια όλων αυτών; Με τα πανάκριβα αφανή δίδακτρα προς την παραπαιδεία, και για πολλά χρόνια, αποφοιτούν τα Ελληνόπουλα (που παρ’ όλες τις αντίξοες συνθήκες δεν παύουν να αποδεικνύουν την αξία τους με κάθε ευκαιρία) για να ενταχθούν ανέτοιμα σε μια ανύπαρκτη αγορά εργασίας, για να ετεροαπασχοληθούν ή να μεταναστεύσουν.

Ήδη η ελληνική οικογένεια, και η Πολιτεία με το μερίδιό της, έχει πληρώσει πολλές χιλιάδες ευρώ για τον κάθε απόφοιτο (κατά μέσο όρο συνολικά περίπου 80.000 ευρώ). Και όλο αυτό για να μη χτυπηθούν τα φροντιστήρια, που θησαυρίζουν επειδή απασχολούν πολλούς οι οποίοι θα μείνουν άνεργοι αν γίνει ένα καλό πρόγραμμα σε όλες τις βαθμίδες και για να μην έλθει το ιδιωτικό πανεπιστήμιο, το οποίο «θα έχει ως στόχο μόνον το κέρδος και όχι τη μεταφορά γνώσης».

Οι μέχρι τώρα προαναφερθείσες οικογενειακές δαπάνες και της Πολιτείας για ένα αποδεδειγμένο, μειωμένης απόδοσης ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο δεν αποτελεί μαύρη τρύπα και τεράστια ζημιά;
Είναι φανερό λοιπόν ότι δωρεάν δημόσια παιδεία δεν υπάρχει σε καμιά βαθμίδα. Στην τριτοβάθμια, δε, απαγορεύεται και συνταγματικά. Παρ’ όλα αυτά, υπέρογκα δίδακτρα πληρώνονται με έμμεσο τρόπο και το αποτέλεσμα είναι φτωχό και χωρίς αντάλλαγμα. Αρκεί όμως ο τίτλος «δωρεάν δημόσια παιδεία», ό,τι πιο ηλίθιο μπορεί να υποστηρίξει με τα σημερινά δεδομένα ο κάθε ανεγκέφαλος, στενόμυαλος, ανευθυνοϋπεύθυνος.

Οι προτάσεις είναι απλές:
1. Άνοιγμα επίσημα και στην ιδιωτική παιδεία.
2. Ανάπτυξη συστημάτων ελέγχου για τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς κάθε κατεύθυνση.
3. Αξιολόγηση των πάντων.
4. Δίδακτρα και στα δημόσια, για όσους έχουν να τα καταβάλουν, για να αυξηθούν οι δυνατότητες των ΑΕΙ.
Αλλιώς οι οικογένειες θα φτωχαίνουν όλο και περισσότερο. Με τα δυσβάσταχτα δίδακτρα προς κάθε παραπαιδεία οι Ευρωπαίοι, και όχι μόνον, θα νέμονται τους μετανάστες, έτοιμους και χρυσοπληρωμένους, επιστήμονες νέους μας.

Αυτό και αν είναι μόνιμο, ανεπίσημο Μνημόνιο ληστείας μυαλών και χρημάτων.