Ν. Γ. Χαριτάκης: Εθνική κυριαρχία και εθνική ανεξαρτησία

Υπό
Ν. Γ. ΧΑΡΙΤΑΚΗ

Μια συγκεκριμένη αναφορά του κ. Μητσοτάκη στη ΓΣ του ΣΕΒ και το θέμα της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αξιοποίηση των εθνικών της πλουτοπαραγωγικών δικαιωμάτων, αν και καταρχήν θα έλεγε κάποιος ότι δεν συνδέονται, όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια, ταυτίζονται απόλυτα.

Ο κ. Μητσοτάκης πρότεινε στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική επικράτεια να μεταφέρουν τις καταθέσεις τους από τις τράπεζες του εξωτερικού στη χώρα. Υπογράμμισε τη σημασία της μεταφοράς στην ενίσχυση της καταθετικής βάσης των ελληνικών τραπεζών. Υπό μορφή ανταλλάγματος ή απειλής στη συνέχεια ζητήθηκε η αυστηρή τήρηση των εργασιακών, φορολογικών και διοικητικών υποχρεώσεων, σύμφωνα με τα ισχύοντα σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο. Η προτροπή του αυτή αποτελεί κλασικό παράδειγμα παραχώρησης εθνικής κυριαρχίας, όπως θα εξηγηθεί στη συνέχεια.

Σχεδόν την ίδια στιγμή, στα επίσημα κοινοτικά και νατοϊκά forums συζητήθηκε η στάση των εταίρων της Κύπρου στην προστασία των κυριαρχικών της δικαιωμάτων σε σχέση με την ΑΟΖ. Τα μέλη και των δύο πολυεθνικών οντοτήτων ενεπλάκησαν σε προβληματισμό ως προς το θέμα της εθνικής ανεξαρτησίας της Κύπρου. Θα μπορούσε κάλλιστα στη θέση της να ήταν η χώρα μας.

Τα δύο θέματα ανέδειξαν μία συνάφεια. Τι προσδιορίζει την έκταση της εθνικής κυριαρχίας, όταν αυτή έχει αλλοιωθεί από διεθνείς ή εσωτερικές παραχωρήσεις κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας ως προς άλλες ανεξάρτητες εξωτερικές ή εσωτερικές οντότητες (π.χ. ΕΕ και ΝΑΤΟ ή επιχειρηματίες); Μήπως είναι σκόπιμο να αναλογιστούμε αν οι όροι «εθνική ανεξαρτησία» και «εθνική κυριαρχία» ταυτίζονται ή αλληλοπροσδιορίζονται;

Στην οικονομική διαχείριση αποτυπώνεται ξεκάθαρα η έννοια της εθνικής κυριαρχίας. Προσδιορίζεται από την εθνική κυβέρνηση και επηρεάζει την εγχώρια α­νταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, χωρίς διακρίσεις σε σχέση με την ταυτότητα ή το διαβατήριο του ιδιοκτήτη. Όπως δεν μπορούμε να επιβάλλουμε στην Cosco ή στη Fraport να έχουν τις καταθέσεις τους σε ελληνικές τράπεζες, έτσι και δεν μπορούμε να το ζητάμε από τις ελληνικές επιχειρήσεις, π.χ. ΔΕΗ ή ΤΙΤΑΝ.

Η εθνική κυριαρχία ελέγχει, αποκλειστικά και μόνο, τη συμβολή των παραγωγικών μονάδων στο ΑΕΠ και όχι τον ιδιοκτήτη. Ο ιδιοκτήτης του «Ελευθέριος Βενιζέλος» δεν διαφοροποιείται σε σχέση με τις άλλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Αν οι τουριστικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα μάλιστα με capital controls, θέλουν να έχουν τα ρευστά τους διαθέσιμα στη Γερμανία ή αλλού, ας τα έχουν, αρκεί με τον τρόπο αυτό να μη φοροδιαφεύγουν.

Τα κυριαρχικά δικαιώματα της κυβέρνησης είναι απόλυτα και ισχύουν χωρίς διακρίσεις και παροτρύνσεις ηθικής προς τις επιχειρήσεις. Η νέα κυβέρνηση λοιπόν, αν θέλει να επιβάλει την εθνική της κυριαρχία, θα έπρεπε –αντί παροτρύνσεων– να επικεντρωθεί στις τυχόν διακρίσεις και, στον βαθμό που αυτές δεν είναι ισόρροπες, να τις εξισορροπήσει άμεσα.

Αν τώρα το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρειάζεται καταθετική βάση για να εξασφαλίσει τις εγχώριες καταθέσεις, θα ήταν καλύτερο να εξασφάλιζε τα δάνειά του. Το διεθνές δίκαιο δεν εμποδίζει καμία τράπεζα να δεσμεύσει ακίνητη και κινητή περιουσία πελατών του, σε όποιο σημείο του κόσμου κι αν υπάρχουν. Οι συμβατικές υποχρεώσεις των οφειλετών δεν περιορίζονται από τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας που έχει συναφθεί το δάνειο. Αρκεί να αποτελούν μέρος των υποθηκών του οφειλέτη προς την τράπεζα. Η έννοια cash collateral δεν περιορίζεται γεωγραφικά. Αντί λοιπόν να γίνεται έκκληση προς τους έλληνες επιχειρηματίες να φέρουν τα χρήματά τους στη χώρα ως πατριωτική ενέργεια, ας γίνει έκκληση προς τις τράπεζες να επανεξετάσουν τις εξασφαλίσεις των δανείων τους.

Συμπέρασμα, η εθνική κυριαρχία των κυβερνήσεων κάθε μέλους της ΕΕ –γιατί όχι και του ΝΑΤΟ– υποχρεώνει τις εθνικές κυβερνήσεις να αποφεύγουν να στρεβλώνουν τα δικαιώματα των ενεργών σε εθνικά όρια παραγωγικών φορέων. Η εθνική κυριαρχία απαιτεί ισότητα στις επιλογές των παραγωγών, ανεξαρτήτως ταυτότητας, με το κυρίαρχο κράτος να λειτουργεί συμπληρωματικά ή αλληλέγγυα προς αυτά.

Η κυβέρνηση επιλέγει να προστατεύει την ίση μεταχείριση σε εθνικό επίπεδο.

Τι γίνεται όταν η εθνική κυριαρχία έρχεται αντιμέτωπη με την εθνική ανεξαρτησία; Πώς οφείλει να δραστηριοποιείται η κυβέρνηση, όταν ταυτόχρονα επιβάλλει ισότητα επιλογών και αλληλεγγύη στην εθνική ανεξαρτησία άλλων χωρών; Τι γίνεται όταν οφείλει να τηρήσει διεθνείς συμβατικές υποχρεώσεις;

Η εθνική κυριαρχία όλων των μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ προσδιορίζεται μεταξύ δύο ορίων. Από την απόλυτη αδιαφορία της αλληλεγγύης μέχρι τη –συντονισμένη και σε συνεργασία με τους υπολοίπους εταίρους– εθνική ανεξαρτησία. Για παράδειγμα, στο Μεταναστευτικό η Ελλάδα και τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ οφείλουν να ακολουθούν μια αλληλέγγυα λογική, που ελέγχει σε κάποιο βαθμό την εθνική τους κυριαρχία, αποδεχόμενοι τα όρια της εθνικής ανεξαρτησίας. Αναλογικά, στην εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας προς τους εταίρους δανειστές μας ισχύει αμοιβαιότητα και αλληλεγγύη προς κοινό όφελος και προφανώς κανείς δεν αντιδρά με επίκληση κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Λόγω εθνικής ανεξαρτησίας τα Σκόπια ή η Αλβανία δεν μπορούν να αυθαιρετούν με αποκλεισμούς των συνόρων αν θέλουν να προσχωρήσουν στην ΕΕ. Η Τουρκία οφείλει να λειτουργεί ανάλογα. Η αλληλεγγύη των μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για την προστασία των κυριαρχικών δικαιωμάτων των μελών δεν είναι «και μαζί και χώρια». Όπως στα εσωτερικά θέματα υπάρχει αλληλεγγύη και κυριαρχία χωρίς ταυτότητα πολιτών, έτσι και σε κοινοτικό επίπεδο υπάρχει αλληλεγγύη και ανεξαρτησία χωρίς ταυτότητα μεταξύ χωρών-μελών.

Απλά, όσο δεν μπορούμε ως χώρα να αυτοδικούμε στην εφαρμογή των κανόνων μεταναστευτικής πολιτικής, τόσο, αντίστοιχα, δεν μπορούν και οι εταίροι να κάνουν ότι δεν γνωρίζουν το αίτημα της αλληλεγγύης στο θέμα της προστασίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων στην εθνική ανεξαρτησία κάθε μέλους.

Τα οικονομικά στοιχεία του ΝΑΤΟ είναι αδιάσειστα. Η συμμαχία θέτει δύο περιορισμούς, όπως στο παρελθόν αναφέρο­νταν οι περιορισμοί του Μάαστριχτ. Ζητά από τα μέλη του ΝΑΤΟ να δαπανούν για την άμυνα συνολικά το 2% του ΑΕΠ και επίσης τουλάχιστον 20% αυτών των δαπανών σε εξοπλισμό και οπλικά συστήματα. Και τους δύο περιορισμούς τους καλύπτουν η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Αγγλία και οι ΗΠΑ. Μόνο τον πρώτο η Εσθονία και η Ελλάδα. Όλοι οι υπόλοιποι κανέναν από τους δύο. Σε σύνολο 25 μελών από την Ευρώπη/ΝΑΤΟ, χωρίς Τουρκία και Αυστρία, κάποιες συγκεκριμένες και προβληματικά οικονομικές χώρες καλύπτουν όσο μπορούν τους όρους της συμμαχίας.

Σημειώνουμε ότι οι περισσότερες εξ αυτών έχουν προβληματικά σύνορα, καθώς συνορεύουν με ένα συγκεκριμένο μη μέλος του ΝΑΤΟ. Εμείς ταυτόχρονα είμαστε συνεπείς, αν και δεν έχουμε σύνορα με μη μέλος του ΝΑΤΟ. Σημειώνεται ότι παράλληλα η χώρα αντιμετωπίζει επιπρόσθετους δημοσιονομικούς περιορισμούς σε σχέση με το πλεόνασμα. Άρα, πλην των αναγκαίων δαπανών για την προστασία των εθνικών της συνόρων, που προστατεύουν την εθνική ανεξαρτησία αυτής και της Ευρώπης, έχει δεσμευτεί να καλύψει τα εθνικά κυριαρχικά της δικαιώματα στην εθνική αξιοπιστία με την εξασφάλιση των διεθνών της δανείων.

Καλύπτει την εθνική ανεξαρτησία χωρών της Βαλκανικής και της Κεντρικής Ευρώπης από οικονομικούς μετανάστες και καλύπτει αμφισβητήσεις ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Η ηθική υποχρέωση της δανειακής αξιοπιστίας προς τα μέλη της ΕΕ, για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, εμπλέκεται με την προστασία της εθνικής ανεξαρτησίας προς τα μέλη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Σε μια περίοδο με ύφεση και τεράστια ανεργία, 3,5% δημοσιονομικό πλεόνασμα υποχρεωτικά εξασφαλίζει την εθνική μας κυριαρχία (βλέπε ενισχυμένη εποπτεία) και 2,3% στρατιωτικές δαπάνες εξασφαλίζει την εθνική ανεξαρτησία της ΕΕ και του ΝΑΤΟ…

Ας συνδέσουμε τα δύο γεγονότα της εβδομάδας που πέρασε. Ο κ. Μητσοτάκης υποδεικνύει μία ηθική επιλογή και ζητά την αλληλεγγύη των ελλήνων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Θεωρεί, όπως και ο Πρόεδρος Τραμπ, ότι οι επιχειρηματίες έχουν εθνική ταυτότητα στα κέρδη. Δυστυχώς, όμως, έμμεσα εισάγει μία διάκριση στις ευθύνες και υποχρεώσεις των ελλήνων επιχειρηματιών. Μετατρέπει σε θέμα ηθικής το θέμα της εθνικής κυριαρχίας. Ανοίγει διάλογο για περαιτέρω υποχρεώσεις και παροχές, για παράδειγμα εταιρικής ευθύνης και φορολογικών κινήτρων. Εμπλέκοντας την ηθική η νέα κυβέρνηση εμπλέκεται σε ανταλλαγή εθνικής κυριαρχίας ως και αν ήταν θέμα εθνικής ανεξαρτησίας.

Την ίδια στιγμή η χώρα, μεγάθυμα, συ­γκαλεί ΚΥΣΕΑ, υπογράφει Πρέσπες και τιμά την υπογραφή της προς τα μέλη της Ευρωζώνης και του ΝΑΤΟ για πλεονάσματα και στρατιωτικές δαπάνες εθνικής αλληλεγγύης. Υποχρεώνει τους φορολογούμενους σε δαπάνες εθνικής ανεξαρτησίας ύψους 3,5% + 2,3%. Πόσο όμως από το 5,8% είναι λόγω εθνικής κυριαρχίας και πόσο λόγω ανεξαρτησίας; Δεν θα έπρεπε να το γνωρίζουν οι έλληνες φορολογούμενοι;

Πολύ σύντομα η νέα κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να συντάξει τον προϋπολογισμό του 2020 με φορολογικές απαλλαγές και εθνικές υποχρεώσεις. Η χώρα, τα χρόνια μετά την κρίση, έκανε, με εκτεταμένη ενοχική διάθεση και αυτοκριτική, τη δική της ψυχανάλυση. Και ρωτάμε: Δεν θα έπρεπε να ζητήσει η νέα κυβέρνηση από τους εταίρους/συμμάχους να προσδιορίσουν τι ποσοστό από το 5,8% θεωρούν ότι δαπανάται από τους Έλληνες για προστασία της ευρωπαϊκής – ελληνικής ανεξαρτησίας;