Χρ. Μπότζιος: Προεκλογική περίοδος και εξωτερική πολιτική – Ζητείται συναίνεση
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Στις προεκλογικές περιόδους, που συνταγματικά δεν μπορεί να είναι συντομότερες των είκοσι ημερών, αλλά στην πράξη ποικίλλουν και διαφέρουν από χώρα σε χώρα, πολλοί τομείς της κοινωνικής ζωής, με πιο ευπαθή εκείνον της οικονομίας, ατονούν. Κατά κανόνα, το τελευταίο έτος μιας κοινοβουλευτικής περιόδου είναι και ατύπως προεκλογική περίοδος και κάθε κυβέρνηση στρέφει την προσοχή στις εκλογές που θα ακολουθήσουν.
Μοιραία ενεργούν και με προεκλογικά κριτήρια. Οι μόνοι τομείς που ελάχιστα επηρεάζονται ή δεν πρέπει να επηρεάζονται από τα γεγονότα και εξελίξεις εσωτερικής φύσης είναι εκείνοι της εθνικής άμυνας και της εξωτερικής πολιτικής. Οι Ένοπλες Δυνάμεις οφείλουν να επαγρυπνούν και να τελούν σε διαρκή εγρήγορση και επιφυλακή, ανεξαρτήτως πολιτικών καταστάσεων, γιατί η αποστολή τους είναι η προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας από κάθε εξωτερική απειλή και επιβουλή.
Στον ίδιο βαθμό, η εξωτερική πολιτική κήδεται των διεθνών επαφών, ενημερώνει τις ξένες κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμούς, συμμαχίες και άλλα διεθνή όργανα για κάθε θέμα που άπτεται της ασφάλειας και της διεθνούς συνεργασίας της χώρας. Αναμφίβολα η εξωτερική πολιτική είναι από τους πλέον ευαίσθητους τομείς, καθώς απαιτεί εκτός από συνετούς χειρισμούς και ευρεία συναίνεση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων μιας χώρας.
Πολλά γεγονότα ή εξελίξεις δεν εξαρτώνται από εσωτερικούς, αλλά από εξωγενείς παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό ακόμα και αποφασιστικά τα εθνικά συμφέροντα μιας χώρας. Η παρούσα προεκλογική περίοδος είναι από τις πλέον παρατεταμένες των τελευταίων δεκαετιών.
Συνέπεσε να προηγηθούν οι δημοτικές – περιφερειακές εκλογές, όπως και οι ευρωεκλογές. Οι τελευταίες προσέλαβαν τη μορφή προκρίματος των βουλευτικών, γι’ αυτό και δόθηκε ιδιαίτερη προβολή, όχι όμως και στην ουσία και τη σημασία τους. Τα αποτελέσματα συνέβαλαν αποφασιστικά στην επίσπευση της διενέργειας των εθνικών βουλευτικών εκλογών.
Συμπτωματικά ή υπολογιστικά, την ίδια περίοδο των εκλογικών και προεκλογικών διεργασιών σημειώθηκαν και εξακολουθούν να σημειώνονται οι μεγαλύτερες σε έκταση και πυκνότητα τουρκικές προκλήσεις, με αθρόες και καθημερινές παραβιάσεις του εναερίου και θαλάσσιου αιγαιακού χώρου, σε σημείο να εκφράζονται ανησυχίες για τυχαίο ή και «θερμό επεισόδιο».
Θα πρέπει να είναι κανείς αφελής ή αφοπλιστικά καλόπιστος για να πιστέψει ότι οι τουρκικές ενέργειες κινούνται από εσωτερικές σκοπιμότητες εν όψει των επαναληπτικών δημοτικών εκλογών στον μεγαλύτερο δήμο της χώρας, αυτόν της Κωνσταντινούπολης, οι οποίες, κατά εκτίμηση πολλών παρατηρητών, μπορεί να κρίνουν και το μέλλον του καθεστώτος Ερντογάν.
Αλλά τα διδάγματα της Ιστορίας, η πείρα και τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι οι ενέργειες της Άγκυρας είναι προσχεδιασμένες και στοχεύουν στην αμφισβήτηση του status quo στο Αιγαίο, το οποίο έχει καθιερωθεί από διεθνείς συμφωνίες και συμβάσεις. Η ασυνήθης σε μέγεθος και συχνότητα τουρκική παραβατικότητα στο Αιγαίο συνοδεύτηκε και με αντίστοιχες και πλέον προκλητικές ενέργειες εντός της κυπριακής ΑΟΖ, στην οποία, παρανόμως, ενεργεί γεωτρήσεις από σταθερή εξέδρα. Ο χαρακτηρισμός ως δεύτερης εισβολής δεν είναι υπερβολικός.
Παράλληλα, ο «υπουργός Εξωτερικών» του ψευδοκράτους, φερέφωνο της Άγκυρας και αντίπαλος του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας Ακιντζί, ανήγγειλε το άνοιγμα της Αμμοχώστου στους πολίτες –εννοώντας προφανώς τους Τουρκοκυπρίους–, η οποία από την εισβολή παραμένει ακατοίκητη. Έλληνες και ξένοι διερωτώνται από πού αντλούν ο Ερντογάν και η Τουρκία γενικότερα τόση τόλμη, ώστε να περιφρονούν τη διεθνή κοινωνία, τους διεθνείς οργανισμούς, όπως τον ΟΗΕ, την ΕΕ και ό,τι συνιστά διεθνή έννομη τάξη, και να ενεργούν αψηφώντας τις δυνατές συνέπειες από τις παράνομες συμπεριφορές τους. Υπεροψία ή ψευδαίσθηση ότι αποτελούν υπερδύναμη της περιοχής που τους περιβάλλει, όπως και της Ανατολικής Μεσογείου;
Προφανώς έχουν επίγνωση και εκμεταλλεύονται δεόντως τη γεωπολιτική αξία της χώρας, πολιτική που εφαρμόζουν διαχρονικά όλοι οι τούρκοι ηγέτες, όπως και τα συμφέροντα, στρατηγικά και οικονομικά, πολλών δυτικών και άλλων χωρών στη χώρα τους, απαιτώντας ανταλλάγματα. Η Τουρκία δεν έχει απαλλαγεί από το σύμπλεγμα της ισχύος και του μεγαλείου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία όμως ήταν ξένη προς τη Δύση και τον δυτικό πολιτισμό.
Το σύμπλεγμα αυτό διακατέχει περισσότερο από κάθε άλλον τούρκο ηγέτη τον Ταγίπ Ερντογάν, η χαρισματική φυσιογνωμία του οποίου δύσκολα αμφισβητείται. Το άμετρο όμως των φιλοδοξιών του και η υπερτίμηση των πραγματικών δυνατοτήτων της χώρας του, όπως και η αγνόηση των αδυναμιών της, τον έχουν ωθήσει σε επιλογές και πολιτικές που στρέφονται κατά παντός, με αποτέλεσμα η συμπεριφορά του να προβληματίσει ακόμη και παραδοσιακά φίλα προσκείμενους στην Τουρκία.
Οι τελευταίες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ και η παραβατικότητα έναντι της Ελλάδας προκάλεσαν την ομόφωνη αντίδραση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ, το οποίο ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εισηγηθεί τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων και κυρώσεων κατά της Τουρκίας, που θα τεθούν υπόψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το οποίο θα συνέλθει 20 και 21 Ιουνίου στις Βρυξέλλες. Είναι η πρώτη φορά που οι συντονισμένες ενέργειες των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Κύπρου αποφέρουν συγκεκριμένα και ουσιαστικά αποτελέσματα.
Πώς αντιμετωπίζεται η τουρκική παραβατικότητα, οι προκλήσεις και οι απειλές; Ασφαλώς όχι με ψευτοπαλικαρισμούς και εθνικιστικές εξάρσεις, που δεν λείπουν από ορισμένα τηλεοπτικά δίκτυα, εκπομπές, ιδιώτες αλλά και πολιτικά πρόσωπα. Αλλά με συνδυασμό αξιόμαχων Ενόπλων Δυνάμεων με αποτρεπτική ισχύ και ενεργό και δραστήρια διπλωματία. Κυρίως, όπως τόνισε σε πρόσφατη τηλεοπτική εκπομπή ο υπουργός των Εξωτερικών κ. Γιώργος Κατρούγκαλος, τα θέματα εξωτερικής και εθνικής πολιτικής δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενο μικροπολιτικής, φαινόμενο που παρατηρήθηκε και με την έκτακτη σύγκληση, τελευταίως, του ΚΥΣΕΑ. Θέση που επικρότησε και ο τομεάρχης Εξωτερικής Πολιτικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Γιώργος Κουμουτσάκος, για να προσθέσει ότι «η καλύτερη αποτροπή στην τουρκική πρόκληση είναι η εθνική ομοψυχία».
Ας ευχηθούμε ότι οι παραπάνω θέσεις, που προέρχονται από υψηλούς πολιτικούς αξιωματούχους και συνετά πρόσωπα, εγκαινιάζουν μια νέα αντίληψη για την αντιμετώπιση των εθνικών θεμάτων και γενικότερα της εξωτερικής πολιτικής, που απαιτούν, όπως συχνά τονίζεται από αυτήν τη στήλη, τη μεγίστη δυνατή συναίνεση μεταξύ των κομμάτων. Αρκεί να μην αποδειχθεί ότι όλα είναι «έπεα πτερόεντα».