Ν. Στραβελάκης: Εκλογές και έκθεση Κομισιόν: Στημένο παιχνίδι και στο βάθος «κόφτης»
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η δημοσιοποίηση της έκθεσης της Κομισιόν στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας καθώς και η γνωστοποίηση των στοιχείων για την οικονομική μεγέθυνση του πρώτου τριμήνου του 2019 σημάδεψαν την εβδομάδα που πέρασε. Αν διαβαστούν μαζί τα δεδομένα η λογικότερη ερμηνεία είναι ότι η επιβράδυνση στον ρυθμό μεγέθυνσης κατά 1% (1,3% αντί για 2,3% που είναι η πρόβλεψη) είναι υπεύθυνη για την προβλεπόμενη απόκλιση 2,2 δισ. (1,2% του ΑΕΠ) από τον στόχο του πλεονάσματος το 2019.
Περιέργως η έκθεση δεν κάνει αυτήν τη διαπίστωση. Αντίθετα θεωρεί υπεύθυνη για την απόκλιση τη ρύθμιση των 120 δόσεων, τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση και την ενίσχυση των συνταξιούχων σε ποσοστά 30% – 100% της ισχύουσας σύνταξης. Είναι απορίας άξιο πώς η έκθεση καταλήγει σε ένα τόσο επιφανειακό συμπέρασμα ή μήπως δεν είναι;
Ο εγκεκριμένος από την Κομισιόν προϋπολογισμός του 2019 έχει καταρτισθεί με βάση την παραδοχή της επιτροπής ότι η μη περεταίρω περικοπή των συντάξεων και η όποια επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης θα οδηγούσε σε αύξηση της κατανάλωσης. Η αύξηση της κατανάλωσης με τη σειρά της θα οδηγούσε σε υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης, που θα κάλυπταν, λόγω αυξημένων φορολογικών εσόδων, τα πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτή είναι η παραδοχή που διαψεύσθηκε.
Ο λόγος είναι ότι η Κομισιόν, όπως και η ελληνική κυβέρνηση, υπέθετε ότι λόγω των περικοπών σε μισθούς και την ισοπέδωση των εργασιακών σχέσεων τα χρόνια των Μνημονίων το ισοσκελισμένο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αντανακλούσε την αποκαταστημένη «ανταγωνιστική θέση» του ελληνικού καπιταλισμού. Ήταν λάθος, καθώς με το που εμφανίσθηκαν θετικοί ρυθμοί μεγέθυνσης το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έγινε ελλειμματικό.
Σημαντικό τμήμα της κατανάλωσης πήγε σε εισαγωγές, γιατί το ισοσκελισμένο ισοζύγιο ήταν το αποτέλεσμα περιορισμένων δαπανών από τα εισοδηματικά τσακισμένα χαμηλά και μεσαία στρώματα.
Με το που συνειδητοποίησαν τη χρεοκοπία και του τρίτου Μνημονίου οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών έσπευσαν να αποδώσουν την αποτυχία στα όποια ψιχία ελαφρύνσεων δόθηκαν. Στην προσπάθειά τους να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα έφτασαν στο σημείο να προσπαθούν να αποδώσουν μέρος των αποκλίσεων σε απώλεια εσόδων 1 δισ. από τη ρύθμιση οφειλών που ήταν ληξιπρόθεσμες στις 31/12/2018.
Δηλαδή, μας λένε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι φορολογούμενοι με ληξιπρόθεσμες οφειλές στις 31/12/2018 είχαν ρυθμίσει τις οφειλές τους σε 12 δόσεις, με την πάγια ρύθμιση, το 2019 και με την εφαρμογή των ευεργετικών διατάξεων (120 δόσεις) επέκτειναν τη ρύθμιση και έτσι χάθηκαν έσοδα 1 δισ. ευρώ το τρέχον έτος. Στην πραγματικότητα όλοι γνωρίζουν ότι οι μακροχρόνιες φορολογικές ρυθμίσεις αφορούν ανθρώπους που δεν μπορούν να πληρώσουν σε 12 δόσεις. Δηλαδή, φέρνουν επιπλέον έσοδα και δεν καθυστερούν την είσπραξη εσόδων, όπως διατείνονται οι της Κομισιόν.
Η αποτυχία του Μνημονίου κάνει τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών να ψάχνουν τα συνήθη εξιλαστήρια θύματα, τα φτωχά και μεσαία στρώματα. Σε αυτήν την προσπάθεια έχουν όμως και συμμάχους το σύνολο του εγχώριου επίσημου πολιτικού συστήματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ έσπευσε να υπερασπιστεί το τρίτο Μνημόνιο που εφάρμοσε. Η ΝΔ έσπευσε να κατηγορήσει τον ΣΥΡΙΖΑ για την αποτυχία του Μνημονίου και το ΚΙΝΑΛ, αφού το φιλοσόφησε, κατέληξε περίπου στο ίδιο με τη ΝΔ συμπέρασμα.
Κανένας τους δεν μπήκε καν στον κόπο να μας πει τι θα κάνει αν η Κομισιόν ζητήσει την εφαρμογή του «κόφτη» τον Σεπτέμβρη, όπως απειλεί στην έκθεσή της. Ο λόγος είναι απλούστατος, όλοι τους θα δεχθούν τα μέτρα, όπως έκαναν με τα Μνημόνια μέχρι τώρα. Η δέσμευσή τους, που αντανακλά την πρόσδεση της ελληνικής αστικής τάξης στην πολιτική του ευρωμονόδρομου, είναι τόσο βαθιά, που είναι διατεθειμένοι να θυσιαστούν όπως και οι προκάτοχοί τους στην υπηρεσία της.
Έτσι η ελληνική κοινωνία έχει μπει σε μια προεκλογική περίοδο που την καλεί να διαλέξει διάφορες εκδοχές από τα ίδια, ενώ είναι αντιμέτωπη με έναν νέο γύρο λιτότητας. Οι δυνάμεις της πραγματικής Αριστεράς έχουν σημαντικό ρόλο σε αυτές τις συνθήκες. Πρέπει να πείσουν τον κόσμο της Αριστεράς να αποδυναμώσει την όποια κυβέρνηση με κορμό τη ΝΔ προκύψει από τις εκλογές.
Όσο πιο αδύναμος είναι ο τρικομματισμός (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ) τόσο πιο δύσκολη θα είναι η εφαρμογή ενός νέου γύρου λιτότητας για την κοινωνία. Ένα μέτωπο της πραγματικής Αριστεράς, που θα αντιπαρατίθεται στην πολιτική της λιτότητας και της επιτροπείας, αποκαλύπτοντας την ταξική της φύση, είναι σήμερα περισσότερο αναγκαίο από ποτέ.