Χρ. Μπότζιος: Η Τουρκία εκτός των προενταξιακών διαπραγματεύσεων
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Νέοι ιδεολογικοί συσχετισμοί στο Ευρωκοινοβούλιο
Οι φόβοι και προβληματισμοί για ενδεχόμενη θεαματική άνοδο των ακροδεξιών δυνάμεων στις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου, που θα άλλαζαν ουσιαστικά τους ιδεολογικούς συσχετισμούς στο Ευρωκοινοβούλιο, ευτυχώς δεν επαληθεύθηκαν.
Παρά τη νίκη του ακροδεξιού κόμματος της κ. Λεπέν (Εθνικός Συναγερμός) στη Γαλλία και τον εκλογικό θρίαμβο της Λέγκας του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι στην Ιταλία και ανάλογες ή μικρότερες πλειοψηφίες στις χώρες της ομάδας Visegrad (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία), οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, που εκφράζονται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΡΡ), το Σοσιαλδημοκρατικό (S&D), το Κόμμα των Πρασίνων, το οποίο, σημειωτέον, πέτυχε μεγάλη και θεαματική άνοδο κυρίως στη Γερμανία, και άλλες μικρότερης εμβέλειας ιδεολογικές ομάδες εξακολουθούν να διατηρούν την πλειοψηφία στη νέα Ευρωβουλή, γεγονός που παρέχει τη δυνατότητα να μη διακοπούν οι διεργασίες για την πολιτική ενοποίηση και να επιτευχθούν οι συναφείς επιδιώξεις και οι στόχοι της ΕΕ.
Σημειώνεται, πάντως, ότι για πρώτη φορά οι δύο μεγάλες ομάδες, εκείνες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Σοσιαλδημοκρατών, χάνουν την πλειοψηφία, την οποία διέθεταν σε μόνιμη βάση. Η νέα σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου, όπως καταγράφεται μετά τις εκλογές της περασμένης Κυριακής, έχει ως πρώτη ομάδα το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα με 180 εθνικούς αντιπροσώπους, ακολουθεί η ομάδα των Σοσιαλδημοκρατών με 145, η Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών της Ευρώπης με 109, οι Πράσινοι με 69, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικής Μεταρρύθμισης με 59, η ομάδα των Εθνών και της Ελευθερίας με 58 και έπεται συνέχεια. Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Σοσιαλιστές και Σοσιαλδημοκράτες, παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις και θεωρήσεις τους για το μέλλον της ΕΕ, παραμένουν πιστοί στην ευρωπαϊκή ιδέα, απορρίπτουν την ξενοφοβία και τον ρατσισμό, τους συνοριακούς φραγμούς κατά των προσφύγων και οικονομικών μεταναστών και προβάλλουν τις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές.
Είναι όμως αυτά αρκετά για να καθησυχάσουν τους ευρωπαίους πολίτες ότι η ΕΕ δεν θα αποφύγει τη διάλυση της, όταν μάλιστα λείπουν η αλληλεγγύη, η σύγκλιση, η οικονομική και κοινωνική συνοχή; Στην Ελλάδα, βάσει του πληθυσμού της, αντιστοιχούν 21 ευρωβουλευτές, εκ των οποίων εννιά προέρχονται από το κόμμα της ΝΔ, επτά από το κυβερνών κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ και οι υπόλοιποι πέντε από τα άλλα, μικρότερα κόμματα.
Δυστυχώς, η προβολή των υποψηφίων ευρωβουλευτών δεν συνοδεύθηκε και από σχετική ενημέρωση των πολιτών για τις αρμοδιότητες της Ευρωβουλής, τα καθήκοντα των ευρωβουλευτών και τον ρόλο τους στην Ευρωβουλή για την προβολή θεμάτων ελληνικού ενδιαφέροντος. Αυτό το κενό δημιουργεί σύγχυση στους πολίτες ως προς τον ρόλο των ευρωβουλευτών, πολλές μάλιστα φορές οδηγεί σε παρερμηνείες και υπεραπλουστεύσεις. Ήδη το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που συνήλθε εκτάκτως την Παρασκευή 28 Μαΐου, συζήτησε τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, όπως και το θέμα της εκλογής των τριών αξιωματούχων και προέδρων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, ήτοι του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας όπως και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Από την επομένη της διενέργειας των ευρωεκλογών είχαν αρχίσει μεταξύ των ευρωπαϊκών κομμάτων οι διεργασίες για τη στήριξη των θεσμικών αξιωματούχων, ανάλογα με την ιδεολογική ομάδα στην οποία ανήκουν, με τη σύναψη συμμαχιών και συναφών πρακτικών υποστήριξης.
Συνήθως υποστηρίζεται η διαδικασία παροχής υποστήριξης στον κορυφαίο (Spitzenkandidat), που απηχεί τα δεδομένα και τους συσχετισμούς δυνάμεων που προέκυψαν από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση. Η τελική πάντως κρίση και επιλογή είναι της αρμοδιότητας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα συνέλθει εντός του Ιουνίου, στο οποίο τον κύριο λόγο έχουν οι μεγάλες και ισχυρές χώρες-μέλη, το λεγόμενο «Διευθυντήριο», όπως το είχε αποκαλέσει ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου.
Τρεις είναι οι επικρατέστεροι για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Βαυαρός Μάνφρεντ Βέμπερ, που προέρχεται από το υπερσυντηρητικό χριστιανικό κόμμα της Βαυαρίας και τυγχάνει της υποστήριξης της καγκελαρίου κ. Μέρκελ και άλλων χωρών της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης, ο ολλανδός Σοσιαλιστής Φρανς Τίμερμανς και η δανέζα Επίτροπος Ανταγωνιστικότητας κ. Μαργκρέτε Βεστάγκερ. Επίσης συζητείται και το όνομα του Γάλλου Μπαρνιέ, ο οποίος επενδύει στον επιτυχή ρόλο που έπαιξε στις διαπραγματεύσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο για το Βrexit.
Η πλέον αμφιλεγόμενη υποψηφιότητα θεωρείται εκείνη του Μάνφρεντ Βέμπερ, λόγω των υπερσυντηρητικών θέσεων σε θέματα που αφορούν την ΕΕ, καθώς πολλοί θεωρούν ότι δεν εκφράζει το πνεύμα ενότητας που πρέπει να συνέχει τους κοινοτικούς αξιωματούχους σε μια δύσκολη περίοδο για την Ευρώπη και τους ευρωπαίους πολίτες. Ο κ. Βέμπερ στο παρελθόν υπήρξε άκρως επικριτικός για τη χώρα μας και σε ορισμένες περιστάσεις απαξιωτικός για τον ελληνικό λαό. Ήδη ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας τάχθηκε υπέρ της υποψηφιότητας του κ. Τίμερμανς, ενώ χαρακτήρισε τον βαυαρό υποψήφιο μη ενωτικό. Ελπίζεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου θα είναι σε θέση να εκλέξει τους τρεις θεσμικούς αξιωματούχους, ο ρόλος των οποίων στην ΕΕ είναι καίριας σημασίας.
Στο μεταξύ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανήγγειλε την έναρξη των προενταξιακών διαπραγματεύσεων με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπως η Αλβανία και η «Βόρεια Μακεδονία», όχι όμως και με την Τουρκία. Οι διαπραγματεύσεις με Αλβανία και «Βόρεια Μακεδονία» ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την Ελλάδα. Όσον αφορά την πρώτη, για τη συμπεριφορά και τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στη Βόρειο Ήπειρο.
Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη, για την εφαρμογή των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Σε ό,τι, δε, αφορά την Τουρκία, οι λόγοι αποκλεισμού της από τις προενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι σαφέστατοι. Έλλειμμα δημοκρατίας, μη σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παραβατική συμπεριφορά έναντι της Κύπρου, στην Ανατολική Μεσόγειο και στον αιγαιακό χώρο. Ποτέ, ίσως, στο παρελθόν η Άγκυρα δεν έλαβε ανάλογο μήνυμα.