Η σιωπή των κοριτσιών

Συγγραφέας
PAT BARKER
Μετάφραση 
Δέσποινα Κανελλοπούλου

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αιώρα το σπουδαίο μυθιστόρημα «Η σιωπή των κοριτσιών» της βραβευμένης με Booker Πατ Μπάρκερ

Δέκα χρόνια η πόλη της Τροίας αντέχει στην πολιορκία των ελληνικών στρατευμάτων. Το αίμα συνεχίζει να χύνεται για την Ωραία Ελένη. Μετά από πολεμικές επιχειρήσεις σε γειτονικές πόλεις, μια άλλη γυναίκα καταλήγει ως σκλάβα στο στρατόπεδο των πολιορκητών, η Βρισηίδα, η βασίλισσα της Λυρνησσού. Γίνεται παλλακίδα του πανίσχυρου Αχιλλέα, το τρόπαιο εκείνου που κατέστρεψε την πόλη της και σκότωσε τον σύζυγο και τα αδέρφια της· μια από τις χιλιάδες αιχμάλωτες, τις ιερόδουλες, τις νοσοκόμες, τις γυναίκες που ετοιμάζουν τους νεκρούς για ταφή, των οποίων η τύχη δεν απασχολεί την επίσημη ιστορία. Οξυδερκής, ευαίσθητη αλλά και αλύγιστη από την καθημερινή φρίκη του πολέμου, παρατηρεί τους άντρες και τις άλλες γυναίκες, μέχρι την τελική αναμέτρηση που θα κρίνει όχι μόνο τη δική της μοίρα αλλά και ολόκληρου του αρχαίου κόσμου.

Η Πατ Μπάρκερ αφηγείται το έπος της Ιλιάδας με τη φωνή της Βρισηίδας. Με την άμεση, ρεαλιστική και ωμή γραφή της αγκιστρώνει τον αναγνώστη, ενώ ταυτόχρονα πυροδοτεί τη φαντασία και χτίζει με μαεστρία τους χαρακτήρες. Οι ιστορίες που αφηγείται μπορεί να μας είναι γνωστές από τη μυθολογία, αλλά ιδωμένες από την οπτική της Μπάρκερ πλημμυρίζουν από αναπάντεχες αποκαλύψεις. Δεν έχει τίποτα το ωραίο και το μεγαλειώδες ο πόλεμος, φέρνει μόνο όλεθρο, καταστροφή και ανυπολόγιστο ανθρώπινο κόστος. Οι δε γυναίκες, ανύπαρκτες και ξεχασμένες…

Απόσπασμα βιβλίου

Ο μέγας, τρανός Αχιλλέας. Ο ασύγκριτος Αχιλλέας, ο λαμπρός Αχιλλέας, ο ισόθεος Αχιλλέας… Ένα σωρό επίθετα. Εμείς, βέβαια, ποτέ δεν τον αποκαλούσαμε έτσι· εμείς τον λέγαμε «ο χασάπης».
Ο γοργοπόδαρος Αχιλλέας. Α, να κάτι ενδιαφέρον. Αυτό που τον προσδιόριζε πάνω απ’ όλα, περισσότερο κι από το μεγαλείο του, περισσότερο κι από την ανδρεία του, ήταν η ταχύτητά του. Ο θρύλος λέει πως κάποτε πήρε στο κατόπι τον Απόλλωνα και τον κυνήγησε σ’ ολόκληρη την πεδιάδα της Τροίας. Όταν τελικά τον στρίμωξε, λένε πως ο Απόλλωνας του είπε: «Δεν μπορείς να με σκοτώσεις, είμαι αθάνατος». «Πράγματι», απάντησε ο Αχιλλέας, «αλλά γνωρίζουμε κι οι δυο μας πως, αν δεν ήσουν αθάνατος, τώρα θα ‘σουν νεκρός».
Δεν άφηνε ποτέ σε κανέναν τον τελευταίο λόγο· ούτε καν σ’ έναν θεό.
Τον άκουσα προτού τον δω: Η πολεμική του ιαχή αντήχησε στα τείχη της Λυρνησσού.
Εμείς οι γυναίκες —μαζί με τα παιδιά, φυσικά— είχαμε πάρει εντολή να ανεβούμε στην ακρόπολη, με μια αλλαξιά ρούχα και όσο φαγητό και νερό μπορούσαμε να κουβαλήσουμε. Όπως κάθε αξιοσέβαστη παντρεμένη γυναίκα, σπανίως έβγαινα από το σπίτι —αν και, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, στην περίπτωσή μου το σπίτι ήταν ανάκτορο—, κι έτσι το περπάτημα στους δρόμους μέρα μεσημέρι έμοιαζε με εκδρομή. Σχεδόν. Διότι κάτω από τα γέλια, τις χαρωπές φωνές και τα ζωηρά πειράγματα, νομίζω πως όλες μας φοβόμασταν. Εγώ, πάντως, φοβόμουν. Γνωρίζαμε καλά ότι οι άντρες δέχονταν μεγάλη πίεση και υποχωρούσαν· οι μάχες που αρχικά μαίνονταν στην ακτή και γύρω από το λιμάνι, τώρα είχαν μεταφερθεί ακριβώς έξω από τα τείχη της πόλης. Ακούγαμε τις φωνές, τις κραυγές, την κλαγγή των σπαθιών πάνω στις ασπίδες — και ξέραμε πολύ καλά τι μας περίμενε αν έπεφτε η πόλη. Κι όμως, δεν είχαμε την αίσθηση ότι διατρέχαμε πραγματικό κίνδυνο — όχι εγώ, τουλάχιστον, και το ίδιο νομίζω πως ίσχυε και για τις άλλες. Πώς ήταν δυνατόν να πέσουν αυτά τα ψηλά τείχη που μας προστάτευαν σ’ όλη μας τη ζωή;
Τα στενά της πόλης ήταν γεμάτα γυναίκες που κουβαλούσαν μωρά ή κρατούσαν τα παιδιά τους απ’ το χέρι και προχωρούσαν προς την κεντρική πλατεία. Μέσα στο λιοπύρι και τον άνεμο, η μαύρη σκιά της ακρόπολης έμοιαζε να θέλει να μας καταπιεί. Καθώς περνούσα από το έντονο φως στο σκοτάδι, τυφλώθηκα και παραπάτησα. Τα μέλη των βασιλικών και των αριστοκρατικών οικογενειών συγκεντρώνονταν στον επάνω όροφο, ενώ οι υπόλοιπες γυναίκες και οι δούλες συνωστίζονταν στο ισόγειο. Αρχίσαμε να ανεβαίνουμε μια στριφογυριστή σκάλα, με στενά σκαλιά που μόλις χωρούσαν τα πόδια μας, ώσπου, μετά από αρκετές στροφές βρεθήκαμε ξαφνικά σε μια μεγάλη, γυμνή αίθουσα. Οι ηλιαχτίδες που τρύπωναν από τα σχιστά παράθυρα φώτιζαν εδώ κι εκεί το πάτωμα, αφήνοντας τις γωνίες του χώρου στη σκιά. Κοιτάζαμε τριγύρω, ψάχνοντας ένα σημείο να καθίσουμε, να απλώσουμε τα υπάρχοντά μας και να προσπαθήσουμε να στήσουμε κάτι που να θυμίζει σπιτικό.
Στην αρχή είχε ψύχρα, αλλά, καθώς ανέβαινε ο ήλιος, ο χώρος έγινε ζεστός και πνιγηρός. Αποπνικτικός. Μέσα σε λίγες ώρες η μπόχα απ’ τον ιδρώτα, το μητρικό γάλα, τα χεσμένα μωρά και το αίμα της περιόδου είχε γίνει σχεδόν αφόρητη. Τα βρέφη και τα νήπια άρχισαν να δυσανασχετούν από τη ζέστη. Πολλές μανάδες έβαλαν τα πιο μικρά παιδιά να ξαπλώσουν πάνω σε σεντόνια στο πάτωμα και τους έκαναν αέρα, ενώ τα μεγαλύτερα αδέλφια τους έτρεχαν γύρω γύρω σαν αλλοπαρμένα, χωρίς να καταλαβαίνουν πραγματικά τι συνέβαινε. Δυο τρία αγόρια —δέκα ή έντεκα χρονών, πολύ μικρά για να πολεμήσουν— στέκονταν στο κεφαλόσκαλο και καμώνονταν ότι απωθούσαν τους εισβολείς. Οι γυναίκες αντάλλασσαν διαρκώς βλέμματα χωρίς να πολυμιλούν, καθώς έξω οι φωνές και οι κραυγές δυνάμωναν και άρχιζε το άγριο σφυροκόπημα στις πύλες. Ξανά και ξανά αντηχούσε εκείνη η πολεμική ιαχή, που έμοιαζε πιότερο με ουρλιαχτό λύκου παρά με ανθρώπινη φωνή. Για πρώτη φορά στη ζωή τους, οι μανάδες που είχαν γιους ζήλευαν όσες είχαν κόρες, διότι τα κορίτσια θα γλίτωναν τον θάνατο. Τα αγόρια συνήθως τα έσφαζαν, ιδίως αν βρίσκονταν κοντά σε μάχιμη ηλικία. Ενίοτε έσφαζαν προληπτικά και τις εγκύους -τρυπώντας την κοιλιά τους με το δόρυ-, μην τυχόν και κυοφορούσαν αρσενικό παιδί. Είδα την Ισμήνη, που ήταν τεσσάρων μηνών έγκυος από τον άντρα μου, να πιέζει τα χέρια στην κοιλιά της, προσπαθώντας να πείσει τον εαυτό της ότι η εγκυμοσύνη της δεν φαινόταν ακόμα….

Διαβάστε το πρώτο κεφάλαιο ΕΔΩ

Είπαν για το βιβλίο

Ένα σπουδαίο, δυνατό, αξέχαστο βιβλίο, που μας καλεί να ρίξουμε μια διαφορετική ματιά όχι μόνο στην Ιλιάδα αλλά και στον τρόπο που αφηγούμαστε ιστορίες για το παρελθόν και το παρόν μας, καθώς και στον ρόλο που παίζουν η οργή και το μίσος στην κοινωνία μας.
-The Guardian-

Η Μπάρκερ διασκευάζει με συγκλονιστικό τρόπο την Ιλιάδα, για να μας δείξει τη φρίκη που μπορεί να κρύβει η μοίρα. 
-The Times-

Ρίχνοντας μια διαφορετική ματιά στον μύθο, η Μπάρκερ μάς κάνει να ξανασκεφτούμε την ιστορία. 
-The Independent-

Σπάνια βλέπουμε ένα μυθιστόρημα που διαδραματίζεται πριν από 4.000 χρόνια να απηχεί τόσο έντονα όσα συμβαίνουν στην εποχή μας, αλλά η υπέροχη Σιωπή των κοριτσιών της Πατ Μπάρκερ κάνει ακριβώς αυτό.
-The Bookseller-

Λίγα λόγια για την συγγραφέα

Η Πατ Μπάρκερ γεννήθηκε το 1943 στο Γιόρκσαϊρ της Αγγλίας και σπούδασε Ιστορία στο London School of Economics και στο Πανεπιστήμιο Ντάραμ.
Δίδαξε Ιστορία και Πολιτική μέχρι το 1982, οπότε και ξεκίνησε την ενασχόλησή της με τη συγγραφή.
Στα πρώτα μυθιστορήματά της ασχολήθηκε με τη δύσκολη ζωή μέσα στη φτώχεια και τη βία των γυναικών της εργατικής τάξης στη βόρεια Αγγλία.
Η ιστορία του παππού της ως στρατιώτη στα χαρακώματα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου ήταν η έμπνευσή της για την τριλογία με τίτλο Regeneration (Ζωντανοί ξανά, εκδ. Οδυσσέας, 1995).
Το 1995 τιμήθηκε με το βραβείο Booker.
Ζει στο Ντάραμ της Αγγλίας.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΩΡΑ

Κατηγορία: Ξένη Πεζογραφία, Μυθιστόρημα
ISBN: 978-618-5369-11-8