Η παχυσαρκία μειώνει το προσδόκιμο ζωής όσο και το κάπνισμα

Του
ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

Η παχυσαρκία μειώνει το προσδόκιμο επιβίωσης όσο και το κάπνισμα. Παράλληλα εξελίσσεται ως η πιο απειλητική από τις μη μεταδιδόμενες νόσους, τόσο για την υγεία σε ατομικό, όσο και για την υγεία σε πληθυσμιακό επίπεδο με τεράστιο κοινωνικοοικονομικό κόστος. Την επισήμανση αυτή έκαναν εκπρόσωποι της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) και της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΧΕΠ) με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Παχυσαρκίας.

Ίσως ξενίζει για την παχυσαρκία ο όρος «νόσος», όμως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει ορίσει και την έχει συμπεριλάβει στις νοσολογικές οντότητες από 20ετίας. Παχυσαρκία λοιπόν ορίζεται ως η νόσος του ενεργειακού μεταβολισμού, στην οποία υπάρχει παθολογικά αυξημένη συσσώρευση λίπους στο ανθρώπινο σώμα, σε σημείο, ώστε να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Εμφανίζεται όταν η προσλαμβανόμενη από τις τροφές ενέργεια είναι σταθερά μεγαλύτερη από την ενέργεια που καταναλώνεται με την κίνηση και άσκηση. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (που προκύπτει εάν διαιρεθεί το βάρος του ατόμου δια του ύψους του και το αποτέλεσμα διαιρεθεί ξανά δια του ύψους – ΔΜΣ) καθορίζει το φυσιολογικό βάρους άτομο όταν λαμβάνει τιμή έως 25 kg/m2, το υπέρβαρο εάν η τιμή του είναι 25-30 kg/m2 και το παχύσαρκο με τιμές πάνω από 30 kg/m2.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η συχνότητα της παχυσαρκίας εμφανίζει εκρηκτική αύξηση σε παγκόσμια κλίμακα. Σήμερα, σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού της γης (συμπεριλαμβανομένων των φτωχών κρατών της Αφρικής, της Ινδίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας κ.λπ.) έχει βάρος πάνω από το φυσιολογικό. Και στην Ελλάδα τα ευρήματα είναι το ίδιο ζοφερά. Στη πανελλήνια μελέτη της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας, βρέθηκε ότι φυσιολογικό βάρος έχουν μόνο 3 στους 10 άνδρες και 5 στις 10 γυναίκες, ενώ παχυσαρκία έχει το 26% των ανδρών και το 18% των γυναικών. Ακόμη πιο απελπιστική είναι η συχνότητα παχυσαρκίας στα παιδιά, αφού σε πρόσφατη μελέτη της ίδιας Επιστημονικής Εταιρείας βρέθηκε ότι 50% των Ελληνόπουλων ηλικίας 6-10 ετών, έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό και είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι με την πάροδο της ηλικίας αυξάνεται το σωματικό βάρος.

Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας και το προσδόκιμο επιβίωσης

Η παχυσαρκία εμφανίζει αιτιολογική συσχέτιση με πλήθος νοσολογικών καταστάσεων του ανθρώπινου οργανισμού. Οι σημαντικότερες επιπτώσεις της είναι ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, η στεφανιαία νόσος, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, πολλοί τύποι καρκίνου, όπως μαστού, ενδομητρίου, τραχήλου της μήτρας, παχέος εντέρου, οισοφάγου, παγκρέατος, νεφρών, προστάτη κ.λπ.

Η συσχέτισή της με τόσες άλλες νόσους και παθήσεις έχει ως φυσική συνέπεια το παχύσαρκο άτομο να έχει εκτός από μειωμένη ποιότητα ζωής και μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης. Έχει προσδιοριστεί ότι γυναίκες στην ηλικία των 40 ετών που είναι παχύσαρκες θα ζήσουν κατά μέσο όρο 7,1 χρόνια λιγότερο από τις γυναίκες με φυσιολογικό βάρος, ενώ η αντίστοιχη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης για τους άνδρες είναι 5,8 χρόνια. Επίσης, βρέθηκε σε γυναίκες ηλικίας 35 ετών, που ήταν παχύσαρκες με μέσο ΔΜΣ 43 kg/m2 ότι από αυτές στην ηλικία των 70 ετών θα φθάσει το 72% σε σχέση με αυτές που στην ίδια ηλικία είχαν μέσο ΔΜΣ 24 kg/m2, εκ των οποίων στην ηλικία των 70 ετών θα φθάσει το 88%, ενώ για τους άνδρες τα αντίστοιχα ποσοστά είναι δραματικότερα αφού μόνο το 49% των ανδρών με μέσο ΔΜΣ 43 kg/m2 στην ηλικία των 35 ετών θα φθάσει να γίνει 70 ετών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών με ΔΜΣ 24 kg/m2 που θα φθάσει τα 70 χρόνια ζωής είναι 77%. Μάλιστα φαίνεται ότι όσο νωρίτερα εγκαθίσταται η παχυσαρκία τόσο περισσότερα είναι τα χρόνια μείωσης του προσδόκιμου επιβίωσης και στους άνδρες και στις γυναίκες.  

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Παχυσαρκίας (European Obesity Day – EOD) 2019 έχει οριστεί για το Σάββατο 18 Μαΐου. Στο πλαίσιό της ενώνουν τις δυνάμεις τους φορείς από το χώρο της υγείας, ενώσεις ασθενών και πολιτικές οντότητες που ενδιαφέρονται να ευαισθητοποιήσουν και να ενημερώσουν για την παχυσαρκία και πλήθος άλλων ασθενειών τις οποίες αυτή επηρεάζει. Το θέμα της φετινής EOD είναι «Αντιμετωπίζοντας Μαζί την Παχυσαρκία».

Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο ειδικός παθολόγος Ευθύμιος Καπάνταης, πρόεδρος της ΕΙΕΠ, «η παχυσαρκία είναι νόσος και ως νόσος θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με επιστημονική και κυρίως ιατρική προσέγγιση. Φυσικά, πολλοί άλλοι επαγγελματίες υγείας μπορούν και πρέπει να συστρατευθούν, ώστε να αντιμετωπιστεί αυτή η μάστιγα της εποχής μας και σαν πρόληψη αλλά και σαν θεραπεία. Όσο περισσότερο διαδώσουμε το μήνυμα αυτό τόσο καλύτερο θα είναι το αύριο για όλη την ανθρωπότητα».

Αντίστοιχα, ο γενικός χειρουργός Δημήτριος Λαπατσάνης, εκπρόσωπος της ΕΧΕΠ επισήμανε: «Ακολουθώντας το μήνυμα της φετινής Ευρωπαϊκής Ημέρας Παχυσαρκίας πρέπει να συμπράξουμε όλοι μαζί για να αντιμετωπίσουμε την Παχυσαρκία. Από καθαρά ιατρική σκοπιά είναι προφανές ότι η απώλεια βάρους προσφέρει τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπισή των προβλημάτων που προκύπτουν, ενώ εκτός από την άσκηση και την ισορροπημένη διατροφή, υπάρχουν πλέον και χειρουργικές λύσεις».