Χρ. Χαλαζιάς: Τα έθνη χάνονται χωρίς τη γλώσσα τους
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Η. ΧΑΛΑΖΙΑ
Το αρχαίο παρελθόν της Ελλάδας αναμένει ακόμη την αποκάλυψή του. Στο μέλλον της είναι το μέλλον της. Και ανάμεσα στα δύο δεν υπάρχει παρά ένα κενό παρόν, μια ακινητοποιημένη ιστορική στιγμή για μια χώρα που δεν θυμάται ποια είναι και δεν ξέρει πού πηγαίνει… και αν κάτι μπορεί ακόμη να τη συγκρατήσει απ’ την ορφάνια του εαυτού της και την απώλεια της ταυτότητάς της είναι μονάχα η γλώσσα της. Ο ομφάλιος λώρος της με την υπόστασή της. Το προφορικό αρχαίο και «γίγνεσθαι» της ουσίας της. Τούτο είναι το μυστικό της επιβίωσής της και όποιος το κατέχει, κατέχει και τον τρόπο του θανάτου της…
Ποιοι είναι αυτοί που εφαρμόζουν σήμερα αυτό το σχέδιο εξόντωσης; Μήπως αρκεί μόνο η άγνοια; Και είναι άγνωστη γλώσσα πια η γλώσσα του Δημόκριτου, του Επίκουρου, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σοφοκλή και του Αισχύλου. Και είναι ο Όμηρος, η «Οδύσσεια» και το ανάθεμα των μαθητών.
Η πολυμήχανη ελληνική ψυχή, ένας κουρασμένος στρατιώτης, που δεν βρίσκει την Ιθάκη του. Είναι οι νέοι της Ελλάδας, εκφραστές άναρθρων ήχων από τα εφηβικά έντυπα, τις αθλητικές ιαχές, την πολιτική διγλωσσία των κυβερνήσεων, την παρακμή της παιδείας, την ορολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα «hello» και το «break» και όχι διαφημιστικό διάλλειμα των τηλεοπτικών σταθμών.
Σήμερα η γλώσσα μας αποτελείται από εκατοντάδες ξενικές λέξεις, που από παλιά μέχρι σήμερα έχουν δημιουργήσει ένα παρα-γλωσσικό λεξικό. Το πρόβλημα δεν είναι ότι οι λέξεις αυτές είναι ξένες, αλλά ότι αντικαθιστούν δικές μας λέξεις και, το χειρότερο, προκαλούν μια ασυνέχεια και ασυνέπεια στη γλώσσα μας.
Την παρα-γλωσσία τη βλέπουμε κάθε ημέρα στις επιγραφές και των περισσοτέρων καταστημάτων, στις διαφημίσεις των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών. Το χειρότερο όμως είναι ότι κυκλοφορούν στη γενέτειρα των όρων «ποίηση», «ιστορία», κλπ., περιοδικά με ξενόγλωσσους τίτλους, ενώ διαβάζουμε τίτλους εφημερίδων με λατινικό ή αγγλικό αλφάβητο. Από την άλλη, τα ξενόγλωσσα ονόματα δίνουν και παίρνουν (Έλεν = Ελένη, Ντέμι = Δήμητρα , Πένι = Παναγιώτα κ.λπ.).
Προβληματιζόμαστε όταν ακούμε λέξεις της ελληνικής γλώσσας έξω από την ετυμολογική τους έννοια ή λέξεις που καθεμιά αποδίδει πολλές έννοιες, παρότι πρόκειται για ελληνικές λέξεις (πολιτική, δημοκρατία, ελευθερία), όπως και με τις χωρίς γλωσσική συνέπεια φράσεις («τη βρίσκω», «μου την έδωσε», «κουλάρισε»).
Βλέπουμε επίσης την παρα-γλωσσία στην ξενοποιήση τόσων ελληνικών λέξεων (marketing, meeting, business , prova generale κ.λπ.).
Σήμερα βρισκόμαστε προ του εξής διλήμματος: Είτε να γίνει δεκτή η παρα- γλωσσία και να γίνει η επίσημη γλώσσα μας, με τη νοοτροπία της ανεξέλεγκτης εξέλιξης της γλώσσας, είτε να μη γίνει δεκτή η παρα-γλωσσία και να μην εξαφανιστούν οι ρίζες μας…
Εκτός και αν τώρα, με την οικονομική – κοινωνική κρίση των Μνημονίων, εφαρμόσουμε το εκπαιδευτικό σύστημα που πρότεινε επί Όθωνα ο γερμανός πρωθυπουργός της Ελλάδας Ρουδχάρδον ή θυμηθούμε τα λόγια του λόρδου Λοντότερι, που σε ομιλία του στην Άνω Βουλή της Αγγλίας το 1886 τόνισε:
«Οι Έλληνες πρέπει να γίνουν λαός μικρόψυχος, ως οι λαοί του Ινδουστάν, διά να είναι λιγότερο επικίνδυνοι».
Όσο συρρικνώνεται η γλώσσα, συρρικνώνεται και η ελληνική σκέψη. Όσο συρρικνώνεται η σκέψη, ο τόπος μαραίνεται και μικραίνει, χάνει την ιστορική – πολιτιστική του ταυτότητα και υποδουλώνεται. Γιατί η γλώσσα της Ελλάδας είναι η ελευθερία της και όπως έγραψε ο εθνικός μας ποιητής Δ. Σολωμός «μηγάρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα…», ενώ ο μη σπουδασμένος Μακρυγιάννης δάκρυζε μπροστά στη σμιλευμένη φλέβα ενός αρχαίου αγάλματος και από ψυχική μόρφωση και μόνο έλεγε: «Εμείς για τούτα πολεμήσαμε…».
Σήμερα μήπως δεν υπάρχουν πολιτικοί και υπουργοί Παιδείας ή διανοούμενοι προκειμένου να προφυλάξουν την πολιτιστική – ιστορική ταυτότητα της χώρας;