Στον αέρα η εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
Κρίσιμες προεδρικές εκλογές στα Σκόπια
Σε μια αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση, όπου το διακύβευμα δεν είναι τόσο το ποιος θα αναδειχθεί νικητής όσο το να υπάρξει νικητής και να είναι έγκυρη η διαδικασία, οι πολίτες προσέρχονται σήμερα στις κάλπες στη «Βόρεια Μακεδονία» για την εκλογή του προσώπου που θα διαδεχθεί στη θέση αυτή τον Γκεόργκι Ιβάνοφ.
Η εκλογική αυτή διαδικασία, εφόσον επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για χαμηλή συμμετοχή, που οδηγεί σε ακύρωση των εκλογών, απειλεί να οδηγήσει τη χώρα σε νέα πολιτική κρίση, ενώ θα προκαλέσει και σοβαρότατους κραδασμούς στη διαδικασία εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών, στην οποία ήδη σημειώνονται σοβαρές καθυστερήσεις και υπαναχωρήσεις από τη σκοπιανή πλευρά.
Στις προεδρικές εκλογές θα αναμετρηθούν τρεις υποψήφιοι, ο Στέβο Πεντάροφσκι, με τη στήριξη του κυβερνώντος σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και του αλβανικού κόμματος DUI, η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, με τη στήριξη του αντιπολιτευόμενου VMRO-DPMNE, και ο κ. Ρέκα, ως εκπρόσωπος δύο εκ των μικρότερων αλβανικών κομμάτων της αντιπολίτευσης.
Καθώς θεωρείται πολύ δύσκολο στον πρώτο γύρο ένας υποψήφιος να συγκεντρώσει το 50%+1 του συνολικού αριθμού των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, στον δεύτερο γύρο είναι επίσης εξαιρετικά δύσκολα τα πράγματα, καθώς για να είναι έγκυρες οι εκλογές θα πρέπει η συμμετοχή να φτάσει τουλάχιστον στο 40% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.
Το κλίμα είναι εξαιρετικά υποτονικό, ενώ οι αναλυτές θεωρούν μάλλον απίθανο να ξεπεράσει η συμμετοχή το 40%, πρώτον, διότι για πρώτη φορά διεξάγονται μόνο προεδρικές εκλογές (σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις διεξάγονταν είτε μαζί με εθνικές είτε μαζί με τοπικές εκλογές) και, δεύτερον, διότι ακόμη και στο δημοψήφισμα για το μείζον ζήτημα της Συμφωνίας των Πρεσπών η συμμετοχή ήταν κάτω από το ποσοστό αυτό. Εάν μάλιστα, όπως είναι και το πιθανότερο, στον δεύτερο γύρο περάσουν οι υποψήφιοι των δύο μεγάλων κομμάτων, που είναι σλαβικής καταγωγής, αυτό θα αποτελέσει ένα ακόμη αντικίνητρο για το αλβανικό στοιχείο προκειμένου να προσέλθει στην κάλπη.
Εάν δεν υπάρξει η αναγκαία συμμετοχή, τότε σύμφωνα με το Σύνταγμα προκηρύσσονται νέες εκλογές και αναλαμβάνει προσωρινά καθήκοντα Προέδρου της χώρας ο πρόεδρος της Βουλής, που τυγχάνει όμως να είναι αλβανικής προέλευσης, ο Ταλάτ Τζαφέρι.
Μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργήσει αρνητικότατες εντυπώσεις στο πλειοψηφούν σλαβικό στοιχείο και θα πυροδοτήσει τα σενάρια περί συναλλαγής του Ζόραν Ζάεφ με τους Αλβανούς, αρχικά για να σχηματίσει κυβέρνηση, αν και το κόμμα του είχε έρθει δεύτερο στις εκλογές (στη βάση της πλατφόρμας που διαμόρφωσε στα Τίρανα ο Έντι Ράμα), κατόπιν για να τον στηρίξουν να περάσει τη Συμφωνία των Πρεσπών και τις συνταγματικές αλλαγές και εντέλει για την «έμμεση» παράδοση του ανώτατου θεσμού της χώρας στο αλβανικό στοιχείο.
Εάν διαψευσθούν οι προβλέψεις και τελικά αναδειχθεί νικητής ο κ. Πεντάροφσκι, αυτό θα είναι το ιδανικό σενάριο για τον κ. Ζάεφ, ο οποίος έτσι θα απαλλαχθεί από τον βραχνά της παρουσίας ενός εχθρικού προς την πολιτική του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Όμως, σε περίπτωση που νικήτρια αναδειχθεί η κ. Σιλιάνοφσκα, τότε ακόμη και αν ο κ. Ζάεφ δεν τηρήσει τη δέσμευσή του, σύμφωνα με την οποία αν χάσει θα οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές, τα πράγματα θα είναι ιδιαίτερα δύσκολα, κυρίως σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Ελλάδα και την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Η κ. Σιλιάνοφσκα γνωρίζει ότι η ακύρωση ή κατάργηση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα είχε ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις για τη χώρα της και κυρίως θα σήμαινε τη διακοπή της πορείας της προς το ΝΑΤΟ και κυρίως προς την ΕΕ. Όμως καλλιεργεί διαρκώς το κλίμα της απονομιμοποίησης της Συμφωνίας, λέγοντας ότι θα συγκροτήσει επιτροπή με ειδικούς για την επανεξέταση της Συμφωνίας και της συμβατότητάς της με το Σύνταγμα της χώρας και το διεθνές δίκαιο, ενώ δηλώνει ακόμη ότι η ίδια δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει, εκτός ίσως της απολύτως τυπικής, επίσημης χρήσης, το «Βόρεια Μακεδονία» και ότι θα συνεχίσει να μιλά για «Μακεδονία» και «Μακεδόνες».
Καθώς σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας όλοι οι νόμοι θα πρέπει να έχουν την υπογραφή του Προέδρου της Δημοκρατίας προκειμένου να δημοσιευθούν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αν εκλεγεί η κ. Σιλιάνοφσκα θα είναι μάλλον δύσκολο να βρουν τον δρόμο προς τη δημοσίευση σε ΦΕΚ οι νόμοι που θα εκδίδονται προς εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και τώρα οι περίφημες τροπολογίες του σκοπιανού Συντάγματος, που αποτελούσαν, σύμφωνα με την κυβέρνηση, το μεγάλο «κέρδος» της Ελλάδας, δεν έχουν δημοσιευθεί έγκυρα σε ΦΕΚ της γειτονικής χώρας. Για τον λόγο αυτό το Σύνταγμα παραμένει όπως ήταν όλα τα προηγούμενα χρόνια και αναφέρεται ως «Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας», ενώ περιλαμβάνει όλες εκείνες τις προβληματικές διατάξεις περί «μακεδονικού λαού» και «Μακεδονίας» και φυσικά σε «μακεδονικές μειονότητες σε γειτονικές χώρες».
Η ελληνική κυβέρνηση περιμένει τώρα με αγωνία την έκβαση αυτής της εκλογικής μάχης στα Σκόπια, καθώς επέδειξε αδιανόητη χαλαρότητα όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο τέθηκε σε ισχύ η Συμφωνία, χωρίς να έχουν εκπληρωθεί πλήρως όλες οι υποχρεώσεις της σκοπιανής πλευράς, ενώ ακόμα και σήμερα επιδεικνύει μεγάλη ανοχή στην προσχηματική εφαρμογή της υποχρέωσης για αλλαγή της ονομασίας ακόμη και σε θεσμούς που συνδέονται ευθέως με το κράτος.
Ο χρόνος δουλεύει προς όφελος της σκοπιανής πλευράς και δυστυχώς η ελληνική στάση διευκολύνει τελικά τη μονιμοποίηση και την de facto επιβολή των «παρεκκλίσεων» που μονομερώς προωθούν τα Σκόπια, εκμηδενίζοντας έτσι και τα ελάχιστα θετικά της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Φωτό: REUTERS/Alkis Konstantinidis