Ν. Στραβελάκης: Ανταρσία στις γειτονιές της Αθήνας για την προστασία της πρώτης κατοικίας
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η κυβέρνηση τελικά κατέθεσε ένα νομοσχέδιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας που αφήνει τη συντριπτική πλειονότητα των δανειοληπτών απροστάτευτη. Ο βασικός λόγος είναι το εισοδηματικό κριτήριο / όριο των 25.000 ευρώ για ζευγάρι με παιδί, καθώς και ο περιορισμός του «κουρέματος» στο 120% της εμπορικής αξίας. Οι προϋποθέσεις αυτές εξαιρούν τουλάχιστον τους μισούς «κόκκινους» δανειολήπτες από την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Επιπλέον, η εμπορική αξία του ακινήτου δεν προσδιορίζεται με φόρμουλα, κάτι που σημαίνει ότι ο μόνος τρόπος να προσδιοριστεί είναι οι πλειστηριασμοί. Κοντολογίς, είναι ένα νομοσχέδιο προστασίας των τραπεζιτών και όχι των δανειοληπτών.
Αρκετοί θα αναρωτηθούν γιατί η ΕΕ, η ΕΚΤ και οι «θεσμοί» γενικότερα κάνουν τόση φασαρία για «κόκκινα» δάνεια 15 δισ. σε ένα σύνολο «κόκκινων» δανείων της τάξης των 90 δισ. Ο λόγος είναι ότι η αγορά ακινήτων έδειχνε σταθεροποίηση λόγω της ζήτησης για κατοικίες από πολίτες ξένων χωρών, κυρίως Κινέζους, με αντάλλαγμα την ελληνική βίζα. Μάλιστα, η εξέλιξη αυτή σπρώχνει προς τα πάνω και τα ενοίκια. Ο λόγος είναι ότι οι νέοι ιδιοκτήτες των κατοικιών δεν θέλουν τα σπίτια για να κατοικήσουν, αλλά απλά για να πάρουν βίζα. Τα σπίτια αυτά στη συντριπτική τους πλειονότητα προορίζονται για εκμετάλλευση Airbnb με διαχειριστή τον μεσίτη πώλησης, ο οποίος δεν κερδίζει μόνο από την πώληση του ακινήτου αλλά και από τη μετέπειτα εκμετάλλευσή του.
Σε αυτή την αγορά, ο περιορισμός των πλειστηριασμών θα οδηγούσε σε άνοδο των τιμών και σε μείωση των κερδών των κατασκευαστών και των μεσαζόντων. Η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, αντίθετα, θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών και σε σημαντικά κέρδη τόσο για τους κατασκευαστές όσο και για τους μεσάζοντες. Αν, μάλιστα, οι τράπεζες περάσουν τα πακέτα των «κόκκινων» δανείων σε θυγατρικές (εταιρείες ειδικού σκοπού έχει επικρατήσει να λέγονται), θα πάρουν και εκείνες ένα κομμάτι των κερδών, είτε αγοράζοντας οι ίδιες τα ακίνητα είτε εκπλειστηριάζοντάς τα σε συνεργασία με κατασκευαστές και μεσάζοντες. Αυτοί που μένουν στον άσο είναι φυσικά οι δανειολήπτες, που δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα δικαστικής προστασίας.
Αυτή η εξέλιξη δεν περιορίζεται στους δανειολήπτες. Θα έχει άμεση και μακροπρόθεσμη επίπτωση και στη φυσιογνωμία των μεγάλων αστικών κέντρων, και ιδιαίτερα της Αθήνας. Είναι πλέον προφανές ότι θα επιχειρηθεί η βίαιη απομάκρυνση της λαϊκής οικογένειας από το κέντρο των πόλεων. Η αποστείρωση περιοχών, όπως τα Εξάρχεια, το Κουκάκι, τα Σεπόλια και του Γκύζη, από την επιρροή κοινωνικών στρωμάτων και ομάδων που αποτελούν πυρήνες αμφισβήτησης των κυρίαρχων πολιτικών επιδιώκεται να είναι το σενάριο της επόμενης μέρας. Είναι το μοντέλο μιας πόλης με αυστηρό διαχωρισμό ανάμεσα σε κοινωνικές τάξεις και εθνολογικές ομάδες. Μιας πόλης που το κέντρο της θα είναι σε σελοφάν.
Παρότι αυτές οι μπίζνες, που λένε και στας Ευρώπας, είναι προ των πυλών και το κοινωνικό τους κόστος είναι τεράστιο, αφού στερούν τα λαϊκά στρώματα από το δικαίωμα στην κατοικία, δεν αποτελούν τμήμα της προεκλογικής συζήτησης για τον Δήμο της Αθήνας. Οι συστημικοί υποψήφιοι συζητούν για την «ασφάλεια» και τη Δημοτική Αστυνομία, την αποκομιδή των σκουπιδιών και ένα σύνολο διαχειριστικών θεμάτων. Τον ρόλο τους τον περιορίζουν στη δημιουργία «ασφαλούς» περιβάλλοντος για τη λειτουργία των δυνάμεων της αγοράς, αδιαφορώντας για το κοινωνικό κόστος. Δεν τους απασχολεί το ότι η περιβόητη «αγορά» έχει κοστίσει στον λαό πάνω από 80 δισ. ευρώ δημόσιου χρέους, μόνο για τα χρόνια της κρίσης. Χρήματα που πήγαν στη διάσωση τραπεζών και επιχειρήσεων.
Από τη σκοπιά αυτή, οι επικείμενες δημοτικές εκλογές έχουν μια παραπάνω σημασία. Οι συσχετισμοί που θα προκύψουν από αυτές θα παίξουν ρόλο στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας των τοπικών κοινωνιών το επόμενο χρονικό διάστημα. Όσοι επιθυμούν πόλεις ανοιχτές στον λαό και στη νεολαία, φιλικές σε γηγενείς και μετανάστες, πρέπει να υψώσουν το ανάστημά τους.
Πρέπει η προστασία της κατοικίας να γίνει σημαία των δημοτικών κινήσεων της πραγματικής Αριστεράς, όχι μόνο πριν αλλά και μετά τις εκλογές. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να γίνουν οι εκλογές μια άχρωμη και άνευρη συζήτηση, έξω και πέρα από τους κατοίκους, τη ζωή και τις ανάγκες τους. Ας ξεκινήσει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ από τις γειτονιές της Αθήνας και των άλλων πόλεων.