Μαρ. Σιζόπουλος: Πλαίσιο έξι σημείων του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό

Του
ΜΑΡΙΝΟΥ ΣΙΖΟΠΟΥΛΟΥ
Προέδρου ΚΣ ΕΔΕΚ

-Οδηγούν σε συνομοσπονδία και όχι σε κανονικό κράτος

Η κατάθεση του πλαισίου των έξι σημείων από τον ΓΓ του ΟΗΕ στην Πενταμερή Διάσκεψη του Crans Montana έχει γίνει αντικείμενο συζητήσεων, ποικίλων αναλύσεων, αλλά και επιμονής –από διάφορες πολιτικές δυνάμεις– προκειμένου να αποτελέσει τη βάση της επανέναρξης ή της συνέχισης των συνομιλιών. Είναι λοιπόν σημαντικό οι πολίτες να γνωρίζουν τι περιλαμβάνει το συ­γκεκριμένο πλαίσιο.

Ανταποκρίνεται στις αποφάσεις και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, που όλοι, φραστικά τουλάχιστον, υποστηρίζουν ότι πρέπει να αξιοποιηθούν στη λύση του Κυπριακού και όντως μπορεί να αποτελέσει μια αξιόπιστη βάση, που κατά το δυνατόν να προδικάζει θετική κατάληξη των συνομιλιών;

Τα έξι σημεία του πλαισίου, όπως καταγράφονται στο σχετικό άτυπο έγγραφο, είναι:

1. Κατάργηση της συνθήκης εγγύησης και του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης και αντικατάσταση με ένα νέο σύστημα που και οι δύο κοινότητες να νιώθουν ασφάλεια.

Οι Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου δεν προνοούσαν μονομερές δικαίωμα επέμβασης. Το δικαίωμα επέμβασης για αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας αφορά συνεννόηση και συμφωνία των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Επιπρόσθετα, υπάρχει γνωμάτευση της νομικής υπηρεσίας του ΟΗΕ από το 1962, σύμφωνα με την οποία ακόμα και στην περίπτωση όπου θα συμφωνούσαν να επέμβουν θα έπρεπε προηγούμενα να έχουν την έγκριση και του ΣΑ.

Με βάση τη μέχρι σήμερα συσσωρευμένη εμπειρία, ποιο είναι αυτό το σύστημα που θα γίνει αποδεκτό και από τις δύο κοινότητες; Από τη στιγμή που δεν καθορίζονται το πλαίσιο και οι βασικές αρχές που θα το διέπουν, είναι λογικό ότι θα αποτελέσει βάση ατέρμονων συζητήσεων. Πού θα οδηγηθεί όμως η συζήτηση, εάν η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά επιμένουν στην παραμονή τουρκικών στρατευμάτων και εγγυήσεων; Η απαίτηση αυτή ήταν και η αιτία για την κατάρρευση της Πενταμερούς Διάσκεψης τον Ιούλιο του 2017.

2. Τα στρατεύματα να μειωθούν σημαντικά την πρώτη μέρα της λύσης και σταδιακά να φτάσουν στα επίπεδα του 1960. Το χρονοδιάγραμμα μείωσης, ο χρόνος παραμονής και εάν η παραμονή θα έχει καταληκτική ημερομηνία ή, αντίθετα, αν θα αναθεωρηθεί θα συζητηθεί σε υψηλό επίπεδο.

Η παραμονή οποιουδήποτε αριθμού στρατευμάτων μετά την εφαρμογή της λύσης δέον να θεωρηθεί ως μόνιμη, από τη στιγμή που δεν καταργείται η Συνθήκη Συμμαχίας, με βάση την οποία εγκαταστάθηκαν το 1960. Για την πλήρη αποχώρησή τους πρέπει να γίνει νέο δημοψήφισμα και στις δύο κοινότητες. Ακόμα και στην περίπτωση θετικού αποτελέσματος είναι αμφίβολο εάν η Τουρκία θα τα αποσύρει. Σε αυτήν την περίπτωση ποιος θα την υποχρεώσει να τα αποσύρει; Η απόφαση 357 της 13ης Μαΐου 1983 της ΓΣ του ΟΗΕ αναφέρεται σε πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων.

3. Στο εδαφικό η τουρκοκυπριακή πλευρά να προσαρμόσει τον χάρτη για να ανταποκρίνεται στις ευαισθησίες των ελληνοκυπρίων σε σχέση με κάποιες περιοχές, π.χ., της Μόρφου.
Το σημείο αυτό αναφέρει την περιοχή Μόρφου, χωρίς όμως με σαφήνεια να περιλαμβάνει και την κωμόπολη.

Επιπρόσθετα, δεν υπάρχει σαφής αναφορά για συμμόρφωση της Τουρκίας για την κατά προτεραιότητα επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου, όπως προνοούν σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ. Η πρόσφατη αναφορά του Ερντογάν (εάν οι Ελληνοκύπριοι επιθυμούν την επιστροφή αυτών των περιοχών πρέπει να
παραχωρήσουν την περιοχή Τηλλυρίας και τον Ακάμα) είναι ενδεικτική των τουρκικών προθέσεων.

4. Στο Περιουσιακό υπάρχουν δύο αρχές. Στις περιοχές που δεν θα υπάρξει αναπροσαρμογή (δηλαδή αυτές που θα παραμείνουν υπό τον έλεγχο των δύο κοινοτήτων) προτεραιότητα απόκτησης θα έχουν οι σημερινοί χρήστες, αλλά όχι σε ποσοστό 100%. Στις περιοχές που θα απελευθερωθούν την προτεραιότητα θα την έχουν οι νόμιμοι ιδιοκτήτες, αλλά όχι σε ποσοστό 100%.

Το σημείο αυτό ουσιαστικά νομιμοποιεί και επιβάλλει την ανταλλαγή περιουσιών, παραβιάζοντας το ατομικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Είναι διπλά αρνητικό για τους Ελληνοκυπρίους. Στην τουρκοκυπριακή περιοχή κατοχυρώνει τις περιουσίες τους στους έποικους, άρα τους νομιμοποιεί και ως πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και στις περιοχές που θα απελευθερωθεί μέρος των περιουσιών τους θα παραμείνουν στην κατοχή των εποίκων ή των Τουρκοκυπρίων, που είναι σήμερα οι παράνομοι χρήστες. Επιπρόσθετα, οδηγεί στη δημιουργία τουρκικής μειονότητας εντός της ελληνοκυπριακής περιοχής, την οποία η Τουρκία, κατά την προσφιλή της τακτική, θα αξιοποιήσει στο μέλλον ως στρατηγικό προγεφύρωμα για προώθηση των επεκτατικών της σχεδίων. Οι αποφάσεις του ΟΗΕ προνοούν τερματισμό του εποικισμού και επαναπατρισμό των εποίκων.

5. Οι τούρκοι υπήκοοι θα μπορούν να εγκατασταθούν μόνιμα σε αριθμό δίκαια ανάλογο με τους έλληνες υπηκόους. Του καθεστώτος αυτού εξαιρούνται οι φοιτητές, οι τουρίστες και οι εποχιακοί εργάτες.

Στο σημείο αυτό ουσιαστικά ο ΓΓ εισηγείται ότι επιπρόσθετα από τους φοιτητές τους εποχιακούς εργάτες και τις 120 – 130 χιλιάδες εποίκους που θα νομιμοποιηθούν θα έχει το δικαίωμα μόνιμης εγκατάστασης και ένας επιπρόσθετος αριθμός εποίκων, σε αναλογία που θα συμφωνηθεί σε σχέση με τους έλληνες υπηκόους, που είναι αυτήν τη στιγμή μόνιμοι κάτοικοι στην Κύπρο.

Τελικά ο αριθμός των εποίκων θα είναι τρεις έως τέσσερις φορές μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο των Ελλαδιτών. Σε περίπτωση αποδοχής αυτού του σημείου μελλοντικά θα υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ως προς τη διατήρηση αυτής της αναλογίας. Η πιθανότητα περαιτέρω ανατροπής λόγω διαφορετικού ρυθμού γεννητικότητας ή μόνιμης παραμονής φοιτητών μετά την αποπεράτωση των σπουδών τους ή γιατί αριθμός Ελλαδιτών θα επιστρέψει στην Ελλάδα είναι πολύ μεγάλη. Η υιοθέτηση αυτής της πρόνοιας σε σύντομο χρονικό διάστημα θα καταστήσει μειοψηφία τον ελληνικό πληθυσμό της Κύπρου.

6. Θα πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω η αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στη διακυβέρνηση και η θετική ψήφος στη λήψη των αποφάσεων, καθώς και η κατανομή των εξουσιών, περιλαμβανομένης της εκ περιτροπής Προεδρίας.

Το σχετικό ψήφισμα του ΟΗΕ αναφέρει ότι η αποτελεσματική συμμετοχή δεν σημαίνει αριθμητική εξίσωση.
Ήδη σε μεγάλο αριθμό θεσμικών οργάνων και ρυθμιστικών αρχών της κεντρικής κυβέρνησης έγινε αποδεκτή η αριθμητική εξίσωση και η θετική τουρκοκυπριακή ψήφος για τη λήψη των αποφάσεων. Άρα το ζητούμενο είναι η αποδοχή της εκ περιτροπής Προεδρίας.

Τόσο ο ΓΓ του ΟΗΕ, όσο και άλλοι αναφέρονται σε λύση που να οδηγεί σε «κανονικό κράτος». Όμως κανένας από όσους αποδέχονται την εκ περιτροπής Προεδρία, την αριθμητική εξίσωση, τις χωριστές πλειοψηφίες, τη θετική ψήφο για τη λήψη αποφάσεων, τη χωριστή ψηφοφορία για την εκλογή Προέδρου και αντιπροέδρου ή ακόμα τον γεωγραφικό διαχωρισμό του λαού στη βάση της εθνοτικής προέλευσης ή της εγγυημένης πλειοψηφίας πληθυσμού και περιουσίας δεν μας υπέδειξαν έστω και ένα «κανονικό κράτος» στο οποίο να εφαρμόζονται. Αυτά συναντώνται μόνο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ένα κράτος με τεράστια προβλήματα, το οποίο βρίσκεται στα πρόθυρα απόσχισης των ζωνών που το συγκροτούν.

Αυτά δεν συναντώνται σε κανένα κανονικό κράτος το οποίο αποτελείται από έναν λαό. Είναι στοιχεία τα οποία συνηγορούν για δύο λαούς, χωριστά κράτη και το τελικό αποτέλεσμα είναι στην καλύτερη περίπτωση συνομοσπονδία, στην πραγματικότητα όμως ένωση κρατών. Αυτή είναι στην ουσία η ΔΔΟ με πολιτική ισότητα, όπως η Τουρκία την προωθεί και που δυστυχώς κάποιοι αποδέχονται και τη μετατρέπουν σε λάβαρο αγώνα.

Είναι προφανές από τα πιο πάνω ότι τα περισσότερα από τα έξι σημεία του πλαισίου του ΓΓ είναι εκτός των παραμέτρων του ΟΗΕ και η υιοθέτησή τους εν μέρει ή εν συνόλω δεν οδηγεί σε κανονικό κράτος. Λογικά θα έπρεπε από την πρώτη στιγμή να μη γίνουν αποδεκτά.

Η εμμονή, όμως, να αποτελέσουν και τη βάση της συζήτησης για την επίλυση του Κυπριακού μόνο σε επικίνδυνα αρνητική κατάληξη μπορεί να οδηγήσει.