Π. Αδαμίδης: Ευρωεκλογές και Ευρώπη
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Από την αρχή ακόμη της δημιουργίας του ευρωπαϊκού πρότζεκτ οι άσπονδοι φίλοι και εχθροί αμφισβητούσαν τη νομιμοποίησή του. Όσο μάλιστα η ευρωπαϊκή πρόοδος προχωρούσε και τα αποτελέσματα τα βίωναν πρώτοι από όλους οι ευρωπαίοι πολίτες, η γκρίνια για το «δημοκρατικό έλλειμμα» συνέχιζε. Και είχε δύο διαφορετικές πηγές προέλευσης. Από τη μία οι ένθερμοι οπαδοί, που έβλεπαν την αμεσότητα εκλογής των ευρωπαϊκών οργάνων από τους πολίτες των κρατών-μελών ως πρόκριμα για να δικαιολογήσουν την εμβάθυνση και τη δημιουργία ενός ομοσπονδιακού ευρωπαϊκού κράτους.
Από την άλλη οι αρνητές του εγχειρήματος, που ούτε με τη φιλοσοφία του συμφωνούν ούτε με την προοπτική του. Και βρήκαν ούριο άνεμο στα πανιά τους με αφορμή την πρόσφατη οικονομική κρίση, τις διαφορές μεταξύ δυτικών και ανατολικών ευρωπαϊκών κρατών και το αίσθημα ανασφάλειας που βιώνουν οι ευρωπαίοι πολίτες και το οποίο έσπευσαν να χρεώσουν στους «γκρίζους» γραφειοκράτες των Βρυξελλών, που κανείς δεν τους εκλέγει.
Και εδώ έρχονται οι ευρωεκλογές. Μια «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» σε ελεύθερη απόδοση, που νομιμοποιεί, ως αρχή εργασίας, τα κοινοτικά όργανα και την Επιτροπή. Τα θέτει υπό τον διαρκή έλεγχο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που με τη σειρά του εκλέγεται άμεσα από τους πολίτες των κρατών-μελών. Ένας σχεδιασμός που στη σύλληψή του είναι σωστός. Θέλει όμως χρόνο για να εμπεδωθεί και να αποδώσει. Στις συνειδήσεις όλων. Τόσο αυτών που εκλέγουν, όσο και αυτών που εκλέγονται.
Στους μεν πρώτους για να καταλάβουν τη σπουδαιότητα της αποστολής που εμπιστεύονται στους εκλεκτούς τους, η οποία εκτείνεται από την έγκριση και την εκταμίευση του προϋπολογισμού που υλοποιεί δράσεις και έργα που επηρεάζουν τη ζωή και το βιοτικό επίπεδο όλων, μέχρι την ψήφιση οδηγιών και κανονισμών που ρυθμίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας. Στους δε δεύτερους για να μάθουν τις δυνατότητες που αποκτούν και τις ευθύνες που επωμίζονται. Και κάπου εκεί εμπλέκονται και οι εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες αλλά και οι ευρύτεροι πολιτικοί προβληματισμοί.
Στην τρέχουσα χρονική συγκυρία, οι ευρωεκλογές για τη χώρα μας έχουν αναχθεί σε εξέταση εφ’ όλης της ύλης. Για το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών αποτελούν καμπή για την καταγραφή των τάσεων και της επιρροής των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων, που εκκινούν από μια πανσπερμία αιτιών και προφάσεων, όσες είναι και οι αιτίες μιας ανέξοδης απόρριψης, αλλά και ανεύθυνης συγχρόνως. Το πλέον παράλογο είναι ότι οι αμφισβητίες αυτοί ενεργούν με τα μέσα που τους παρέχει ο θεσμός που αμφισβητούν.
Εκκεντρικότητα, που αντιστοιχεί στο μεγαλείο της δημοκρατίας, έναντι των αρνητών της. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η Ευρώπη είναι ιδιοκτησία κανενός και ιδίως όσων εμφανίζονται υπερασπιστές της. Κατά τον ίδιο λόγο που τα ευρωπαϊκά όργανα και τα στελέχη τους υπηρετούν τις ευρωπαϊκές αρχές και τα ευρωπαϊκά ιδεώδη και δεν είναι ιδιοκτήτες τους.
Οι ευρωεκλογές όμως προσφέρουν και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για ομαλοποίηση αναστροφής της διαδικασίας του Brexit. Ήδη μέσα από το νέο αίτημα των Βρετανών για παράταση της προθεσμίας αποχώρησής τους άρχισαν να ψελλίζουν για διεξαγωγή των ευρωεκλογών και στη Μεγάλη Βρετανία. Είναι ένα νεύμα που δεν πρέπει να περάσει ανεκμετάλλευτο. Η χώρα τους είναι μια σπουδαία δύναμη, συνώνυμη του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Πολλαπλασιάζει γεωμετρικά τη διαπραγματευτική δύναμη της Ενωμένης Ευρώπης και αποτελεί την ισχυρότερη δύναμη ως προς την ασφάλειά της. Η συνδρομή της έναντι της κινεζικής οικονομικής διείσδυσης, ο περιορισμός των σχετικών ορμητηρίων πίεσης, σε σχέση ιδίως με τους αγγλικούς λιμένες και τα σημεία εισόδου, αλλά και το κύρος ανάσχεσης έναντι της ρωσικής επιρροής αποτελούν αδιαμφισβήτητες παραμέτρους, που κανείς υπεύθυνος Ευρωπαίος δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει.
Οι παράγοντες εξάλλου της οπερέτας του Brexit σταδιακά εκλείπουν. Και η ανάδειξη μιας νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί να δώσει ικανό χώρο για να διασωθεί το αγγλικό γόητρο. Η εγκατάλειψη εξάλλου των πειραματισμών στα θέματα της Μετανάστευσης και η αποχώρηση των ανεπαρκών προσώπων που τα διαχειρίστηκαν συμβάλλει στην επιτυχία του εγχειρήματος, που με τη σειρά του προϋποθέτει γενναιότητα και συμβιβασμούς. Ένα μοτίβο δοκιμασμένο και επιτυχημένο, πάνω στο οποίο χτίσθηκε και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.