Εντείνεται ο ανταγωνισμός στην ενέργεια
-Αλλάζει τις ισορροπίες η πώληση της ΔΕΠΑ
-Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στον χώρο της ενέργειας, με τους παρόχους να αγωνίζονται για ένα κομμάτι της ΔΕΗ στον ηλεκτρισμό και των δύο ΕΠΑ στον χώρο του αερίου
-Κύμα ανακατατάξεων και συγχωνεύσεων σαρώνει την αγορά προς τον σκοπό της δημιουργίας ανταγωνιστικότερων σχημάτων, με την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ να δεσπόζει
Στην αγορά ηλεκτρισμού, η ΔΕΗ, αντίθετα με τα μέτρα που έχουν ληφθεί για μείωση του μεριδίου της, φαίνεται να διατηρεί το ποσοστό της το τελευταίο εξάμηνο σταθερά πάνω από 78%, παρά τις έντονες προσπάθειες από τους λοιπούς προμηθευτές για ένα κομμάτι της. Στον πόλεμο των λοιπών προμηθευτών, που εκμεταλλεύονται τις δημοπρασίες φθηνής υδροηλεκτρικής και λιγνιτικής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ, κυριαρχούν με επιμέρους μερίδια κοντά στο 4% οι καθετοποιημένοι πάροχοι Ήρων, Όμιλος Μυτιληναίου και Elpedison, οι εταιρείες δηλαδή που διαθέτουν μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από αέριο. Μετά ακολουθούν οι Watt+Volt, Volterra και NRG μεταξύ 1% με 2% και άλλοι πάροχοι με μικρότερα μερίδια.
Ήδη από τις αρχές του προηγουμένου έτους οι παραπάνω πάροχοι άρχισαν να διαθέτουν συνδυασμένα πακέτα που περιλαμβάνουν και φυσικό αέριο, δεδομένης της απελευθέρωσης της αγοράς αερίου. Έτσι, νοικοκυριά στα πάλαι ποτέ μονοπώλια των περιοχών ΕΠΑ στην Αττική, Θεσσαλονίκη και Θεσσαλία απέκτησαν πρόσβαση σε εναλλακτικούς παρόχους. Παράλληλα οι ΕΠΑ απέκτησαν πρόσβαση η μία στους καταναλωτές της άλλης, ενώ ξεκίνησαν να διαθέτουν και ηλεκτρισμό στους πελάτες τους.
Ο ανταγωνισμός έχει ενταθεί και στον χώρο της χονδρικής αγοράς αερίου. Από τα βόρεια σύνορα εισάγουν αέριο, εκτός της ΔΕΠΑ, ο Όμιλος Κοπελούζου, ο Όμιλος Μυτιληναίου και η Elpedison από τη ρωσική Gazprom και ο Ήρων μικρές ποσότητες από τη Ρουμανία. Από τον περασμένο Δεκέμβρη ξεκίνησε ο Όμιλος Μυτιληναίου να τροφοδοτείται με αέριο από Τουρκία, από όπου μέχρι πρότινος γινόταν εισαγωγή αερίου σε μακροχρόνια βάση μόνο από τη ΔΕΠΑ.
Άλλα και στον χώρο της προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Λίγο πριν από την έλευση του 2019 η ΔΕΠΑ εισήγαγε το πρώτο φορτίο αμερικάνικου LNG και ακολούθησε ο Όμιλος Μυτιληναίου, που έφερε το δεύτερο φορτίο αμερικάνικης προσέλευσης. Στο τέλος του 2018 ξεκίνησε τη λειτουργία της η τρίτη δεξαμενή αποθήκευσης στη Ρεβυθούσα, γεγονός που έκανε ευκολότερη την πρόσβαση συμμετεχόντων στην αγορά με χαμηλότερες καταναλώσεις, όπως Ήρων και Elpedison. Η συγκυρία βοήθησε, αφού στη γειτονιά μας από τις αρχές του έτους υπάρχουν φορτία LNG σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές. Οπότε από τις αρχές του έτους έχουν εισαχθεί μέσω Ρεβυθούσας εννιά φορτία LNG από την ευκαιριακή αγορά.
Αναμενόμενο ήταν όλα τα παραπάνω να φέρουν ζυμώσεις στον χώρο της ενέργειας που κατέληξαν σε εξαγορές και συγχωνεύσεις, ενώ σύντονα θα τρέξει η διάσπαση της ΔΕΠΑ και ο διαγωνισμός πώλησης των δύο νέων σχημάτων που θα δημιουργηθούν από αυτήν, κάτι που αναμένεται να αλλάξει σοβαρά τις ισορροπίες της αγοράς του αερίου. Η αρχή έγινε το προηγούμενο έτος με την εξαγορά του παρόχου NRG από τον Όμιλο Motor Oil και η μεταφορά του πελατολογίου της εταιρείας GREEN στον Ήρωνα. Επίσης, η ΔΕΠΑ αποχώρησε από την ΕΠΑ Θεσσαλονίκης – Θεσσαλίας και εξαγόρασε στο 100% την ΕΠΑ Αττικής από τη Shell, που ήθελε να αποχωρήσει από την Ελλάδα σχεδόν μία δεκαετία. Πλέον, η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης – Θεσσαλίας έχει μοναδικό μέτοχο την ιταλική ENI και μετονομάστηκε σε ΖeniΘ, ενώ η ΕΠΑ Αττικής μετονομάστηκε σε Φυσικό Αέριο – Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας.
Παράλληλα, προχωράνε οι διαδικασίες για τη διάσπαση και ιδιωτικοποίηση του εμπορικού μέρους της ΔΕΠΑ. Συγκεκριμένα, στις αρχές Μαρτίου πέρασε ο νόμος για τον διαχωρισμό των υποδομών της ΔΕΠΑ από τη δραστηριότητα της εμπορίας. Η πρώτη εταιρεία θα διατηρήσει στην κατοχή της τα δίκτυα διανομής αερίου. Συγχρόνως θα δημιουργηθεί μία θυγατρική που θα αναλάβει να τρέξει τα διεθνή έργα, μεταξύ αυτών τον ελληνοβουλγαρικό διασυνδετήριο αγωγό IGB, τον αγωγό για τη διασύνδεση με Ιταλία IGI Poseidon και το φιλόδοξο σχέδιο του αγωγού East Med, για τη μεταφορά αερίου προερχομένου από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη.
Η εμπορική εταιρεία θα συνεχίσει τη δραστηριότητα στη χονδρική αγορά αερίου μέσω των μακροχρονίων συμβάσεών της αλλά και της ευκαιριακής αγοράς, με κύρια στόχευση τη μετατροπή της σε περιφερειακή δύναμη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Επιπλέον, προβλέπεται να απορροφήσει την ΕΠΑ Αττικής και να πουληθεί το 50% συν μία μετοχή σε ιδιώτη. Αντίθετα, η εταιρεία των υποδομών θα παραμείνει κατά 50% συν μία μετοχή στο Δημόσιο.
Η όλη διαδικασία ακολουθεί στενά χρονοδιαγράμματα, καθώς στις 8 Απριλίου θα γίνει η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το ΤΑΙΠΕΔ, ενώ παράλληλα τρέχει το business plan της εταιρείας, απαραίτητο για την οικονομική επιτίμηση. Η ΔΕΠΑ Εμπορίας πρέπει να έχει απορροφήσει την ΕΠΑ Αττικής έως τις αρχές Ιουνίου, όλοι όμως αναρωτιούνται αν θα υπάρξει χρόνος για να γίνει συνολική αποτίμηση ΔΕΠΑ Εμπορίας και ΕΠΑ Αττικής ή οι δύο εταιρείες θα αποτιμηθούν ξεχωριστά.
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ ενημέρωσε ότι υπάρχει ενδιαφέρον από Ιταλία, Γαλλία και Ισπανία. Αλλά και εταιρείες από τον ελληνικό χώρο έχουν κατά καιρούς εκφράσει ενδιαφέρον.
Για παράδειγμα, τα ΕΛΠΕ, που ήδη κατέχουν το 35% της ΔΕΠΑ, στην παρουσίαση των ετήσιων αποτελεσμάτων εντός Μαρτίου αναφέρθηκαν στην πρόθεσή τους να εξετάσουν τη δραστηριοποίησή τους στην αγορά αερίου το επόμενο διάστημα. Είναι δεδομένο ότι η αγορά της ΔΕΠΑ από τα ΕΛΠΕ θα αντισταθμίσει μέρος της απώλειας από την τάση των κεντρικών θερμάνσεων να γυρίσουν από το πετρέλαιο στο αέριο. Αυτός είναι ο λόγος που και η Motor Oil, κύριος ανταγωνιστής των ΕΛΠΕ, έχει επίσης εκφράσει έντονο ενδιαφέρον για την αγορά της ΕΠΑ Αττικής.
Επίσης, η ΔΕΗ δεν έχει κρύψει τα σχέδιά της για τη δραστηριοποίησή της στον χώρο του αερίου, ενώ με την εξαγορά της ΔΕΠΑ μπορεί να διασφαλίσει δικές της ποσότητες για παραγωγή ηλεκτρισμού και να αντισταθμίσει μέρος της απώλειας πελάτων στο ρεύμα, που υποχρεωτικά θα υποστεί, βάσει σχεδιασμού της απελευθέρωσης αγοράς ηλεκτρισμού. Η περίπτωση αγοράς της ΔΕΠΑ από τη ΔΕΗ ενδέχεται να εμφανίσει δυσχέρειες, καθώς η συνένωση δημιουργεί καθετοποίηση, που εξετάζεται για θέματα λειτουργίας του ανταγωνισμού.
Επίσης, έχει εκφράσει ενδιαφέρον ο Όμιλος Μυτιληναίου, που σήμερα αποτελεί κύριο ανταγωνιστή της ΔΕΠΑ. Αντίστοιχα και αυτή η περίπτωση μπορεί να εμφανίσει δυσχέρειες όχι μόνο λόγω της καθετοποίησης (ο Όμιλος Μυτιληναίου είναι και παραγωγός ηλεκτρισμού) αλλά και λόγω του ότι ένα κοινό σχήμα θα συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας αγοράς αερίου. Τέλος, ο Όμιλος Κοπελούζου μπορεί να ενδιαφερθεί για τη ΔΕΠΑ, για να αποκτήσει πρόσβαση στις μακροχρόνιες συμβάσεις της εταιρείας και στη λιανική αγορά, που δεν έχει ο ίδιος. Όμως και αυτή η περίπτωση ενδέχεται να ελέγχεται για υπερβολική συγκέντρωση δύναμης στην αγορά αερίου.