Ν. Στραβελάκης: Η πορεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού 2019
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Το ψέμα έχει κοντά ποδάρια
Μετά την αναβολή της είσπραξης της δόσης του 1 δισ. ευρώ, την απαίτηση λήψης μέτρων σε μια σειρά τομείς, με αιχμή τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και το ξεπούλημα των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, που περιγράφονται στις εκθέσεις της Κομισιόν και του ΔΝΤ, ξεκίνησε η φιλολογία για αναθεώρηση του προϋπολογισμού. Αφορμή τα οφειλόμενα, δυνάμει δικαστικών αποφάσεων, αναδρομικά σε κατηγορίες μισθωτών και συνταξιούχων, σε συνδυασμό με την πορεία εκτέλεσής του.
Το ζήτημα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού καθ’ αυτό είναι σημαντικό, διότι δείχνει, ανεξάρτητα από έκτακτες καταβολές, όπως τα αναδρομικά, κατά πόσον η δημοσιονομική σταθεροποίηση του συστήματος είναι βιώσιμη. Ένας λόγος παραπάνω είναι ότι ο προϋπολογισμός του 2019 φτιάχτηκε με το σκεπτικό ότι η αυξημένη κατανάλωση, που αναμένεται να προέλθει από τη μη περαιτέρω μείωση των συντάξεων, λόγω προσωπικής διαφοράς, και η επιδοματική πολιτική του 2019 θα οδηγήσει σε υψηλότερη οικονομική μεγέθυνση (2,3% αντί 2%).
Αυτή με τη σειρά της θα εξασφαλίσει την κάλυψη του στόχου του πλεονάσματος 3,5%, λόγω υψηλότερων έμμεσων κυρίως φόρων. Σε αυτήν την υπόθεση έχει βασισθεί τόσο το αφήγημα του ΣΥΡΙΖΑ για παροχές μέσω επιδομάτων, όσο και οι εξαγγελίες της Νέας Δημοκρατίας για φοροαπαλλαγές και μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2,5%. Δυστυχώς και για τους δύο, η πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού το πρώτο δίμηνο του 2019 δεν τους επιβεβαιώνει.
Συγκεκριμένα, τα προσωρινά στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών που δημοσιεύθηκαν στις 15 Μαρτίου 2019 δείχνουν ότι τα τρέχοντα έσοδα υπολείπονται των αντίστοιχων εσόδων του πρώτου διμήνου του 2018 κατά 1,1 δισ. ευρώ περίπου (7,8 έναντι 8,9 δισ.).
Όμως και οι δαπάνες του 2019 είναι υψηλότερες από τις αντίστοιχες του 2018 κατά 1,5 δισ. ευρώ περίπου (8,9 έναντι 7,4 δισ.). Το πιο εντυπωσιακό όμως είναι ότι το 60% αυτής της αύξησης των εξόδων οφείλεται σε αύξηση των τόκων κατά 800 εκατ. ευρώ περίπου (1,95 έναντι 1,16 δισ.). Αυτό σημαίνει ότι ήδη παρατηρείται μια υπέρβαση της τάξης των 50 εκατ. τον μήνα, δηλαδή 600 εκατ. τον χρόνο, έναντι της πρόβλεψης του προϋπολογισμού και οι συνολικοί τόκοι θα φτάσουν τα 7,7 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση (7,1 εκατ. που είναι η πρόβλεψη του προϋπολογισμού συν 600 εκατ.).
Έτσι, ακόμη και αν πιαστεί ο στόχος των 190 δισ. για το ΑΕΠ, το ποσό που θα απαιτηθεί για την πληρωμή των τόκων θα υπερβαίνει το 3,5% (συγκεκριμένα [7,7 : 190] x 100 = 4% περίπου). Αυτός είναι και ο λόγος που η έκθεση του ΔΝΤ της 9ης Μαρτίου δεν κάνει καν λόγο για περιορισμό των πρωτογενών ελλειμμάτων στο 2,5%, όπως υποτίθεται ότι θα διαπραγματευθεί ο κ. Μητσοτάκης. Βέβαια τέτοιες υπερβάσεις δεν αφήνουν χώρο και για επιδοματικές πολιτικές τύπου Τσίπρα. Με άλλα λόγια, τα ταξίματα των δύο μονομάχων της φακής έχουν καεί από τον Φλεβάρη.
Το υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί να αποκρύψει αυτά τα δεδομένα λέγοντας ότι οι οικονομικές επιδόσεις της κυβέρνησης τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και στο σκέλος των δαπανών βρίσκονται εντός των προβλέψεων του προϋπολογισμού.
Πέρα από το προφανές κόλπο του υπουργείου Οικονομικών να δώσει ιδιαίτερα χαμηλές προβλέψεις για τους πρώτους μήνες του 2019, αφού βρισκόμαστε σε εκλογική χρονιά και το θέμα είναι η επίδοση μέχρι τις εκλογές, οι υπερβάσεις στους τόκους τινάζουν στον αέρα την ουσία του μνημονιακού προγράμματος εποπτείας, που είναι η βιωσιμότητα του χρέους. Ο λόγος είναι απλούστατος, το χρέος δεν είναι βιώσιμο ακόμη και μετά τα υποτιθέμενα μέτρα ελάφρυνσης του καλοκαιριού του 2018, αφού είναι σταθερά κοντά στο 180% του ΑΕΠ… Ένας λόγος παραπάνω είναι ότι, όπως παραδέχεται πλέον και ο κ. Τσακαλώτος, «η κρίση δεν έχει τελειώσει, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη», κάτι που σημαίνει «αυξημένους κινδύνους» λόγω του υψηλού χρέους, όπως παρατηρεί και η έκθεση του ΔΝΤ.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές διαρρέεται στον Τύπο ότι η κυβέρνηση δεν βρήκε συνισταμένη με τους «θεσμούς» στο θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας.
Με άλλα λόγια, οι «θεσμοί» απαιτούν την πλήρη απελευθέρωση και επίσπευση των πλειστηριασμών, επιβεβαιώνοντας τη συνέχιση της μνημονιακής εποπτείας και την εμμονή στην πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης που τόσο ακριβά έχει πληρώσει η κοινωνία. Οι υποσχέσεις τόσο της κυβέρνησης όσο και της ΝΔ, που ισχυρίζονται ότι η προσήλωση στις… μεταρρυθμίσεις αφήνει περιθώρια ελαφρύνσεων, χρεοκοπούν πριν καλά καλά ξεκινήσουν.
Ο λόγος είναι απλός: Τα Μνημόνια απέτυχαν και η όποια προσπάθεια να πεισθεί η κοινωνία ότι πέτυχαν είναι ένα ψέμα που, όπως όλα τα ψέματα, έχει κοντά ποδάρια. Αυτό δείχνει και η πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού το πρώτο δίμηνο του 2019, αλλά κυρίως η πραγματικότητα που βιώνει η κοινωνία.