Ν. Γ. Χαριτάκης: Η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2019
Υπό
Ν. Γ. ΧΑΡΙΤΑΚΗ
Ήταν η πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διά του πλέον υπεύθυνου εκπροσώπου της, κ. Ντ. Κοστέλο, αξιοποιώντας τον δικό της προϋπολογισμό δημοσίων σχέσεων, ήρθε σε ανοικτή συζήτηση στην Αθήνα προκειμένου να μας εξηγήσει πόσο καλά πάνε τα πράγματα. Ήταν την περασμένη Τετάρτη, λοιπόν, που ο υπεύθυνος του ελληνικού τμήματος της ΕΕ θεώρησε σκόπιμο να δικαιολογηθεί για την εκτέλεση των Μνημονίων στη χώρα.
Ήρθε, μας παρουσίασε την έκθεσή του, υπό τη μορφή βιογραφικού για κάποιον που ψάχνει εργασία, και επανέλαβε τη γνωστή επωδό που για μία δεκαετία μας υπογραμμίζουν όλα τα μέλη της περίφημης «τρόικας», που θέλει τα πάντα να εξαρτώνται από την ανάληψη της ιδιοκτησίας του Μνημονίου από την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση.
Γιατί, άραγε; Τι άγχος βαραίνει την Επιτροπή, ώστε τώρα, που δεν έχουμε Μνημόνια, τώρα που βγαίνουμε δυναμικά στις αγορές, τώρα που αρχίζει η ανάπτυξη, τώρα που η κυβέρνηση αρχίζει δυναμικά να διεκδικεί δικαιώματα αυτοδυναμίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, ο κ. Κοστέλο επανέρχεται και μας υπενθυμίζει ότι «η ευθύνη είναι δική σας»; Δέκα χρόνια τώρα όλες οι εκθέσεις της ΕΕ και του ΔΝΤ ξεκινούν με την κλασική και βαρετή πλέον θέση, σύμφωνα με την οποία η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται από την ιδιοκτησία των μέτρων από την κυβέρνηση. Αν δεν αγαπήσουμε τα μέτρα των Μνημονίων, δεν θα πετύχουμε.
Νίπτουν τας χείρας τους. Σύντομα όμως οι επίτροποι και οι διευθυντές τους –Μοσκοβισί και Κοστέλο– αποχωρούν και τα πάντα θα ανακατανεμηθούν. Και ο «θεσμός» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραμένει υπεύθυνος είτε με είτε χωρίς Κοστέλο και Μοσκοβισί. Είχαν την εντύπωση ότι η συνάντηση θα ήταν ένα ευχάριστο ηλιόλουστο πρωινό κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης. Μέσα σ’ ένα περιβάλλον που έσφυζε από τη ζωντάνια των νέων παιδιών που είχαν έρθει να απολαύσουν το μουσείο. Είχαν συνηθίσει όλα αυτά τα χρόνια του «πήγαιν’-έλα» την ελληνική αστική ευπρέπεια και θεωρούν ότι ύστερα από δέκα χρόνια μνημονιακής υποτέλειας και «λιτής αφθονίας» το κλίμα θα είναι κόσμιο. Μπορεί όμως και να το θεωρούν ως δεδομένο, καθώς τύποι σαν τον κ. Πολάκη δεν κυκλοφορούν σε αντίστοιχες συνάξεις;
Ρητορικά τα ερωτήματα, όπως θα έλεγε και ο κ. πρωθυπουργός. Υπήρξαν όμως και δύο πραγματικά ερωτήματα, που ο κ. Κοστέλο απέφυγε να απαντήσει. Το πρώτο είχε να κάνει με το περιβάλλον λειτουργίας της χώρας μετά τον Ιούλιο του 2018. Όταν ρωτήθηκε αν το καθεστώς της χώρας είναι η ενισχυμένη εποπτεία και όχι μια γενική παρακολούθηση των οικονομικών μας εξελίξεων, όπως είναι για όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης, το παραδέχθηκε μεν, αλλά μας είπε ότι η διαφορά δεν είναι τόσο σημαντική ώστε να πρέπει να ανησυχούμε.
Και όταν στην συνέχεια ρωτήθηκε για το αν ανησυχεί για τις εξελίξεις στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2019, που με δική του εισήγηση έχει εγκρίνει το Eurogroup, μας είπε ότι όλα είναι «στις ράγες». Φράση που εκφράζει σιγουριά και ερμηνεύεται με το παράδειγμα μιας αμαξοστοιχίας που κινείται μεν επικίνδυνα, αλλά εκείνος θεωρεί ότι δεν θα εκτροχιασθεί. Και αν εκτροχιασθεί, προσθέτουμε εμείς, ο κ. Κοστέλο και οι συν αυτώ θεωρούν ότι τα προβλήματα προκύπτουν από την αδυναμία υιοθεσίας των μέτρων του Μνημονίου, που κατά την κυβέρνηση δεν υπάρχει. Ιστορίες τρέλας και ανευθυνότητας.
Στέλνοντας τη συζήτηση στην εξέδρα, επικεντρώθηκε στις παρατηρήσεις. Μια πρώτη ήταν ότι η οικονομία ακόμη θέλει δουλειά, αλλά το πρόβλημα είναι οι διαρθρωτικές αλλαγές. Μια δεύτερη ήταν ότι δεν πρέπει να μας ανησυχούν οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας, καθώς η ευελιξία θα διορθώσει τελικά τα προβλήματα. Μια τρίτη ήταν ότι η ανταγωνιστικότητα έχει κάποια μικρά προβλήματα, αλλά και αυτά θα ξεπεραστούν.
Τελικά, το success story της εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος είναι δεδομένο. Ακριβώς επειδή γνώριζε το σκηνικό σύγκρουσης και τη δεδομένη μετάθεση της εφαρμογής κοινοτικής οδηγίας για ενισχυμένη εποπτεία για μετά τις ευρωεκλογές. Γνώριζε ότι δεν θα είναι αυτός που θα κληθεί να λογοδοτήσει για τη μη εφαρμογή των οδηγιών και έτσι πέρασε ένα όμορφο τριήμερο στην Αθήνα.
Ως ψηφοφόροι όμως οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα απλά διαδικαστικά θέματα. Και για να μπορέσουμε να τοποθετηθούμε, είναι σκόπιμο να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα από μια άλλη οπτική γωνία. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι είμαστε μέτοχοι μιας εισηγμένης εταιρείας και πάμε να ψηφίσουμε την έγκριση ή μη της οικονομικής χρήσης από τη διοίκηση. Όπως, για παράδειγμα, θα κάνουμε πολύ
σύντομα στις ευρωεκλογές. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι οι ορκωτοί λογιστές, οι νομικοί σύμβουλοι και η διοίκηση μας εκθέτουν την πορεία της εταιρείας για τη χρονιά που μας πέρασε και τις προοπτικές της για τη χρονιά που ζούμε. Ας υποθέσουμε ότι ένας μέτοχος θέτει στους ορκωτούς και στους νομικούς συμβούλους της εταιρείας το εξής ερώτημα:
«Παρακαλώ, μπορείτε να μου πείτε ποια ευθύνη έχετε εσείς για το αν η διοίκηση μαγείρεψε τα λογιστικά βιβλία ή έκανε πλήθος παράνομων ενεργειών, π.χ., δεν εφήρμοσε την εντολή σας να είναι συνεπής προς την τήρηση του φορολογικού κώδικα στον ΦΠΑ στα νησιά;»
Ποια ήταν η δική σας έγγραφη θέση; Το επέτρεπαν οι οδηγίες ή μήπως επέβαλαν κάτι άλλο; Πώς συνυπογράψατε, κύριοι, όσα σήμερα διαβάζουμε στην έκθεση πεπραγμένων της διοίκησης, που μας ζητάτε να εγκρίνουμε ως μέτοχοι; Τι υποχρεώσεις αναλάβατε όταν υπογράψατε με την εταιρεία, και όχι τη διοίκηση, σύμβαση για την τήρηση των κανόνων δικαίου και επαγγελματικής αξιοπιστίας; Ποιος τελικά έχει την τυπική και ποιος έχει την πραγματική εξουσία στις αποφάσεις και ενέργειες της διοίκησης;
Κύριε Κοστέλο, οι ορκωτοί και οι νομικοί σύμβουλοι είναι ανεύθυνοι και όλη η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στη διοίκηση και στον διευθύνοντα σύμβουλο; Τα πάντα δεν τελειώνουν με το να απολυθούν η κυβέρνηση και πρωθυπουργός; Μήπως μετά τη λήξη του Μνημονίου Τσίπρα και την ένταξη της Ελλάδος στην ενισχυμένη εποπτεία οι κοινοτικές ευθύνες έχουν περάσει και σε ευθύνη της Επιτροπής; Μήπως, σύμφωνα με το κείμενο της Οδηγίας 472, της 21ης Μαΐου 2013, τα δεδομένα δεν είναι τα ίδια με την περίοδο του Μνημονίου; Μήπως πλέον και οι υπάλληλοι της Επιτροπής έχουν ηθικό κίνδυνο και διοικητικές ευθύνες έναντι των προϊσταμένων τους και δεν μπορούν απλά να καλύπτονται από τη γενική διάταξη της «υιοθεσίας», που μεταβιβάζει τις ευθύνες στον κ. Τσακαλώτο, την ελληνική κυβέρνηση και τους ψηφοφόρους;
Απλά ο κ. Κοστέλο μας είπε ψέματα. Έδρασε όπως οι ορκωτοί στην FF. Συνέπραξε με τη διοίκηση-κυβέρνηση, λέγοντάς μας ότι δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ ενισχυμένης εποπτείας, δηλαδή Οδηγίας 472/2013, και μεταμνημονιακής περιόδου. Ο κ. Κοστέλο έκανε πως δεν γνωρίζει τις δικές του ευθύνες, που προκύπτουν από το κείμενο της οδηγίας. Έκανε πως δεν γνώριζε ότι είχε την ευθύνη να υπογράψει μια λεπτομερή ανάλυση των δανειακών δυνατοτήτων της χώρας μας, τις ικανότητες πληρωμής του χρέους και την ευρωστία του προϋπολογισμού που εκτελείται.
Και ρωτάμε όχι αν είναι εύρωστος, αλλά αν είναι και στις ράγες, όπως μας απάντησε ο κ. Κοστέλο. Ένας προϋπολογισμός που τους πρώτους δύο μήνες εκτέλεσής του έχει σε σχέση με το 2018 λιγότερα έσοδα κατά 13%, περισσότερες δαπάνες κατά 21%, αντί πλεόνασμα 1,5 δισ. έχει έλλειμμα 1,3 δισ. Ένας προϋπολογισμός που σύμφωνα με την ΤτΕ, αντί ταμειακό πλεόνασμα 4,6 δισ. πέρσι, έχει αρνητικό ταμείο 573 εκατ., ενώ η κυβέρνηση υπόσχεται παροχές και οι εκλογές είναι σε δύο μήνες, χαρακτηρίζεται για την Επιτροπή στις ράγες;
Οι αριθμοί δεν ψεύδονται. Εκείνοι που ψεύδονται είναι όσοι υποστηρίζουν ότι ο προϋπολογισμός είναι εύρωστος και στις ράγες.