Χρ. Μπότζιος: Οι επικείμενες ευρωεκλογές και η ιδιαιτερότητά τους
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Μας χωρίζουν δυόμισι περίπου μήνες από τις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου, αλλά εκτός της δημοσιοποίησης των πρώτων ονομάτων των υποψηφίων ευρωβουλευτών από ορισμένα κόμματα, περιορισμένες ή και ελάχιστες είναι οι συζητήσεις για ό,τι σχετίζεται με αυτές. Κυρίως για την ιδιαιτερότητα των συνθηκών που επικρατούν στην ΕΕ, όπως και της πολιτικής κατάστασης σε ορισμένες από τις χώρες-μέλη. Οι πάντες και τα πάντα επικεντρώνονται στις εθνικές εκλογές, η διεξαγωγή των οποίων έχει ανώτατο χρονικό όριο τον μήνα Οκτώβριο.
Αναμενόμενο και λογικό να δίνεται έμφαση και προτεραιότητα στα του οίκου μας. Στα θέματα και τις εξελίξεις που, θετικά ή αρνητικά, επηρεάζουν άμεσα τη ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών. Αλλά και από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών μπορεί να επηρεαστεί, άμεσα ή έμμεσα, η ζωή μας. Πολλοί σχεδιασμοί ή αποφάσεις των εθνικών κυβερνήσεων δεν μπορούν να αγνοήσουν τις γενικές κατευθύνσεις που διαγράφονται και δίδονται από τα κοινοτικά θεσμικά όργανα, τα οποία συνεργάζονται στενά με το Ευρωκοινοβούλιο.
Το ζήσαμε άλλωστε προ ημερών με την αναβολή απόφασης για επιστροφή των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα, με το σκεπτικό –ή πρόφαση– ότι χρήζουν, όπως ανέφερε και ο αρμόδιος Επίτροπος για τα Οικονομικά Πιερ Μοσκοβισί, περαιτέρω εξέτασης και συγκεκριμένα αν ορισμένες από τις τελευταίες αποφάσεις ή μέτρα από την ελληνική κυβέρνηση σχετικά με την πρώτη κατοικία και παροχές κοινωνικής φύσης συμβιβάζονται με τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η χώρα μας με τα Μνημόνια.
Η επιλογή των ευρωβουλευτών θα γίνει με το σύστημα του σταυρού προτίμησης, αντί της λίστας των υποψηφίων, που ίσχυε σε προηγούμενες ευρωεκλογές. Σίγουρα συνιστά μια θετική καινοτομία και πρόοδο. Η λίστα είχε βέβαια το πλεονέκτημα ότι τα κόμματα μπορούσαν να αξιολογούν τους υποψηφίους ευρωβουλευτές με βάση τις ιδιαίτερες γνώσεις τους στα ευρωπαϊκά θέματα, τη γλωσσομάθεια κ.ά. Με τη μέθοδο του σταυρού προτίμησης η επιλογή επαφίεται στην κρίση των πολιτών.
Άλλη όμως είναι η γνώση του πολίτη για τα θέματα της ιδιαίτερης εκλογικής του περιφέρειας και η σχέση του με τον υποψήφιο τοπικό βουλευτικό εκπρόσωπο και άλλο το ευρωπαϊκό περιβάλλον και το Ευρωκοινοβούλιο. Η σύνθεση της εκάστοτε Ευρωβουλής, στην οποία η Ελλάδα εκπροσωπείται από 21 ευρωβουλευτές, απηχεί σε μεγάλο βαθμό τις ιδεολογικοπολιτικές τάσεις που επικρατούν σε μια δεδομένη χρονική περίοδο στις χώρες-μέλη της Ένωσης. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου είναι απολύτως λογικό να επηρεάζονται από τους ιδεολογικούς συσχετισμούς των εθνικών εκπροσώπων.
Το Ευρωκοινοβούλιο δεν συγκρίνεται, από πλευράς αρμοδιοτήτων και εξουσιών, με τα εθνικά Κοινοβούλια. Έχει όμως, με το πέρασμα των χρόνων, αποκτήσει πολλές εξουσίες συναπόφασης, σε νομοθετικές προτάσεις κυρίως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέσω του μηχανισμού του τριλόγου, από κοινού δηλαδή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αξιοσημείωτη και η σχετική ανεξαρτησία των ευρωβουλευτών έναντι των εθνικών κυβερνήσεων, με πρωτοβουλίες και τοποθετήσεις ανάλογα με τον ιδεολογικό χώρο στον οποίο εντάσσονται εντός του Ευρωκοινοβουλίου. Παράδειγμα η πρόσφατη απόφαση για αναγνώριση του Γκουαϊδό στη Βενεζουέλα, σε βάρος του εκλεγμένου από τον λαό Μαδούρο, και τούτο παρά την πρόταση της Επιτρόπου για τα Εξωτερικά Θέματα της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι για σύσταση διεθνούς ομάδας μεσολάβησης με σκοπό την προώθηση διαλόγου μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων μερών.
Δεν αποτελεί μυστικό ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε δύσκολη και κρίσιμη καμπή, σε σημείο μάλιστα να τίθεται το ερώτημα αν θα κατορθώσει να συνεχίσει την πορεία της προς την πλήρη ολοκλήρωσή της ή θα διαλυθεί. Τα πρώτα αρνητικά μηνύματα είχαν έλθει όταν η Ολλανδία και Γαλλία είχαν αρνηθεί την αποδοχή του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, το οποίο στη συνέχεια τροποποιήθηκε με τη μορφή της Συνταγματικής Συνθήκης που ενσωματώθηκε στη Συνθήκη της Λισαβόνας. Εσχάτως προέκυψε και το BREXIT, που επιβεβαίωσε τη βαθιά κρίση που διέρχεται η Ευρώπη, που αγγίζει τα όρια της πολιτικής ύπαρξής της. Η ανάγκη ριζικών και αποφασιστικών αλλαγών είναι πλέον επιτακτική. Ήδη έχουν διατυπωθεί προτάσεις με τη μορφή ιδεών από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, όπως και από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Εμανουέλ Μακρόν.
Η κοινωνική συνοχή των χωρών της Ένωσης, που αποτελούσε έναν από τους βασικούς της στόχους, συνεχώς απομακρύνεται, ενώ διευρύνονται και οι γεωγραφικές ανισότητες μεταξύ Ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου. Σχετικές επισημάνσεις έγιναν προ ημερών και από τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Γερμανό κ. Ούντο Μπούλμαν, σε ημερίδα που διοργάνωσε πρόσφατα στην Αθήνα, με πρωτοβουλία της κ. Λούκα Κατσέλη, η Ανεξάρτητη Επιτροπή για την Ευημερία και την Ισότητα σε μια Βιώσιμη Ευρώπη, σύμφωνα με τις οποίες αυξάνονται συνεχώς οι γεωγραφικές ανισότητες στην Ευρώπη, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι καμιά ευρωπαϊκή περιοχή δεν πρέπει να μείνει στο περιθώριο.
Μέσα σε αυτό το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό κλίμα που επικρατεί σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθίσταται κάτι παραπάνω από εμφανής η σημασία των προσεχών ευρωεκλογών, με εκλογή προσώπων που ασπάζονται τους δημοκρατικούς θεσμούς, τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών-μελών, την άρνηση της ξενοφοβίας και της μισαλλοδοξίας. Ποια θα ήταν, π.χ., η τύχη του σχεδίου τροποποίησης της Συνθήκης Δουβλίνο ΙΙI, που αποτελεί και συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, αν στο Ευρωκοινοβούλιο επικρατούσαν απόψεις των χωρών της ομάδας Visegrad; Και ποια, αντίστοιχα, θα ήταν η τύχη για μεταρρύθμιση των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, αν επικρατούσαν ανάλογες απόψεις; Αυτές οι επισημάνσεις νομίζω ότι επαρκούν για να καταδείξουν την ιδιαιτερότητα και τη σημασία των προσεχών ευρωεκλογών.