Οι ελληνικές ψευδαισθήσεις για τις προθέσεις του Ερντογάν
Του
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΣΑΚΑΛΟΥ
-Και τα λάθος μηνύματα της Αθήνας
Το νεοοθωμανικό και ηγεμονικό ξέσπασμα του Ταγίπ Ερντογάν και η συνεχιζόμενη πλέον αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας οδηγούν σε ανώμαλη προσγείωση όσους, στην Αθήνα, είχαν αρχίσει να μπαίνουν στον πειρασμό να προχωρήσουν –με τη φόρα των Πρεσπών– στην αναζήτηση λύσεων στα ελληνοτουρκικά.
Ακόμη και η συζήτηση που, υποτίθεται, θα ξεκινούσαν οι δύο υπουργοί Άμυνας Αποστολάκης και Ακάρ για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης οδηγείται στο κενό, καθώς είναι προφανές ότι το πρόβλημα δεν είναι η υιοθέτηση νέων μέτρων ώστε να μειωθεί η ένταση, αλλά η τήρηση αυτών που ήδη ισχύουν. Και κυρίως η αλλαγή της αναθεωρητικής πολιτικής της Τουρκίας.
Η δήλωση Ερντογάν, μία από τις πολλές των τελευταίων ημερών, αποτελεί απλώς την επιβεβαίωση ότι οι διαρκείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου δεν γίνονται τυχαία, αλλά έχουν στόχο την έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας. Είπε ο κ. Ερντογάν ότι όπως η Ελλάδα σηκώνει αεροπλάνα της στο Αιγαίο έτσι θα κάνει και η Τουρκία και καθώς υπήρξε απάντηση από το ελληνικό ΥΠΕΞ, που επεσήμανε τη θεμελιώδη διαφορά των νόμιμων ελληνικών πτήσεων εντός του ελληνικού εναέριου χώρου και εντός του FIR Αθηνών και την παράνομη δραστηριότητα της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας στο Αιγαίο, ήρθε το τουρκικό ΥΠΕΞ και επανέλαβε και ξεκαθάρισε την επίσημη τουρκική θέση:
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ως ελληνικό εναέριο χώρο την περιοχή μεταξύ των 6 ν.μ. (που είναι και τα χωρικά ύδατα) έως τα 10 ν.μ., που είναι το όριο του εναέριου χώρου, θεσπισμένο εδώ και δεκαετίες. Και συνεπώς θεωρεί ότι οι πτήσεις εντός αυτής της περιοχής δεν αποτελούν παραβίαση ελληνικού κυριαρχικού χώρου, όπως αντιθέτως καταγγέλλει η Ελλάδα.
Τα επιχειρήματα της ελληνικής πλευράς γι’ αυτήν την αναντιστοιχία την οποία επικαλείται η Τουρκία είναι πολλά. Δύο όμως είναι τα πιο βασικά:
Πρώτον, επί δεκαετίες η Τουρκία δεν αντέδρασε σε αυτήν την αναντιστοιχία και δεύτερον –και κυριότερο–, βάσει του Δικαίου της Θάλασσας η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα έως τα 12 ν.μ., οπότε όταν το αποφασίσει θα μπορέσει να ταυτίσει εναέριο χώρο και χωρικά ύδατα στα 10 ν.μ., εάν πράγματι η Τουρκία ενδιαφέρεται για μια τέτοια ευθυγράμμιση.
Όμως οι δηλώσεις αυτές απλώς δείχνουν τη ματαιότητα της έναρξης συζήτησης σχετικά με νέα ΜΟΕ, καθώς όσο παραμένει το κίνητρο, που είναι η αμφισβήτηση του ελληνικού εναέριου χώρου εκ μέρους της Τουρκίας, κανένα ΜΟΕ δεν θα μπορέσει να μειώσει την ένταση.
Εκτός, βεβαίως, εάν έχει περάσει από το μυαλό κάποιων στο Μέγαρο Μαξίμου ή στο υπουργείο Άμυνας ότι θα μπορούσαν να δεχθούν αυτά που εδώ και τριάντα χρόνια επιδιώκει η Άγκυρα: Άοπλες πτήσεις στο Αιγαίο, μη υποβολή σχεδίων πτήσης, αυτόματη αναγνώριση «φίλιων» αεροσκαφών, ώστε να μη γίνονται αναγνωρίσεις και αναχαιτίσεις, κ.λπ. Μια τέτοια προσέγγιση όμως από ελληνικής πλευράς στα ελληνοτουρκικά θα ήταν χειρότερη συνταγή και από αυτή των Πρεσπών, καθώς πρακτικά είναι το πρώτο βήμα για συγκυριαρχία στο Αιγαίο.
Αν και επιχειρείται να αποδοθεί στις προεκλογικές ανάγκες το ανέβασμα των τόνων από τον κ. Ερντογάν, να θυμίσουμε ότι αυτό δεν αφορά την Ελλάδα, μια και στην Τουρκία τουλάχιστον κάθε ενάμισι ή δύο χρόνια υπάρχει κάποια εκλογική αναμέτρηση, ενώ τα τελευταία 15 χρόνια η τουρκική πολιτική και ρητορική παραμένει η ίδια.
Στη Σμύρνη, αγκαλιά με τον αρχηγό των «Γκρίζων Λύκων» και συγκυβερνήτη του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο κ. Ερντογάν έσπευσε να θυμίσει με τον δικό του τρόπο τη Μικρασιατική Καταστροφή:
«Σμύρνη! Εσύ επούλωσες τις πληγές πολλών βαλκανικών πόλεων, όπως της Θεσσαλονίκης, της Κρήτης, των Σκοπίων, του Κοσόβου, της Βάρνας… Σμύρνη! Εσένα που ο Μουσταφά Κεμάλ στις 9 Σεπτεμβρίου με τον στρατό του σε απελευθέρωσε για άλλη μία φορά. Σμύρνη, εσύ που έριξες τους γκιαούρηδες στη θάλασσα και προστατεύεις τους ανήμπορους!».
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωση, προειδοποιεί ότι τέτοιες δηλώσεις υπονομεύουν το κλίμα.
Μόλις 12 ώρες αργότερα ο κ. Ερντογάν επανήλθε με ιστορικούς και πάλι χαρακτηρισμούς και παίρνοντας αφορμή από τα αντιτουρκικά συνθήματα του μακελάρη της Νέας Ζηλανδίας προειδοποίησε: «Την Ιστανμπούλ δεν θα μπορέσετε να την κάνετε ποτέ Κωνσταντινούπολη. Εμείς είμαστε εδώ και 1.000 χρόνια. Όποιος επιχειρήσει να μας απομακρύνει από εδώ θα φύγει με το φέρετρό του, όπως το κάναμε στο παρελθόν».
Προκαλεί σοβαρότατα ερωτηματικά το γεγονός ότι ο κ. Κατρούγκαλος επέλεξε την ημέρα της Τριμερούς στο Ισραήλ, με τη συμμετοχή του αμερικανού ΥΠΕΞ, να δώσει συνέντευξη στο τουρκικό πρακτορείο Αναντολού, επαναφέροντας τις γνωστές θεωρίες (που ακούστηκαν από τον Νίκο Κοτζιά) περί «μη μονοπώλησης» της Ανατολικής Μεσογείου από την Κύπρο αλλά και έμμεση πρόσκληση για συμμετοχή της Τουρκίας στην Τριμερή. Είναι σαφές ότι δεν υπήρχε κανένας απολύτως λόγος την ημέρα που στα Ιεροσόλυμα έμπαιναν οι βάσεις για μια στρατηγική συνεργασία, που σε ό,τι αφορά την ασφάλεια στόχευε και την αναθεωρητική πολιτική της Τουρκίας, να εμφανίζεται ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών και να στέλνει κατευναστικά και προβληματικά μηνύματα στην Άγκυρα.
Οι κ. Κατρούγκαλος και Τσαβούσογλου μπορεί να μιλούν για την ανάγκη αποφυγής εντάσεων στο Αιγαίο, αλλά οι δηλώσεις αυτές είναι εντελώς θεωρητικές. Όσο για το Κυπριακό, είναι σαφές ότι η Τουρκία δεν έχει καμιά απολύτως διάθεση να κάνει έστω και μισό βήμα πίσω στο ζήτημα των εγγυήσεων και της παραμονής τουρκικών στρατευμάτων. Και πολύ περισσότερο, δεν δείχνει καμιά διάθεση να επανέλθει στο τραπέζι των συνομιλιών από το σημείο που είχαν φθάσει οι διαπραγματεύσεις, πριν διακοπούν, στο Κραν Μοντανά.
Εξάλλου είναι σαφές ότι το προσεχές διάστημα στην πρώτη γραμμή δεν θα είναι το θέμα των συνομιλιών για το Κυπριακό, αλλά το εάν και πώς θα επιχειρήσει να αντιδράσει η Τουρκία στις συνεχιζόμενες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στη διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου ασφάλειας και ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο πλέον έχει τη στήριξη μεγάλων δυνάμεων, όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία.