Μαρ. Σιζόπουλος: Η Συνάντηση του Έβρου το 1967 και η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ)

Του
ΜΑΡΙΝΟΥ ΣΙΖΟΠΟΥΛΟΥ
Προέδρου ΚΣ ΕΔΕΚ

Η μορφή της λύσης που θα συμφωνηθεί για το Κυπριακό είναι αντικείμενο συνεχών συζητήσεων και εν πολλοίς διαφωνιών μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο.

Η ΔΔΟ (Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία) απέκτησε σταδιακά υποστηρικτές και επικριτές. Είναι ένα πολιτειακό μόρφωμα το οποίο δεν έχει συγκεκριμένη μορφή, οι πρόνοιές του επιχειρείται να επινοηθούν ή να εφευρεθούν μέσα από έναν ετεροβαρή διάλογο, ο οποίος υποβοηθά τον θύτη και θυματοποιεί το θύμα.

Η Τουρκία, ως έχουσα τη στρατιωτική και όχι μόνο ισχύ, επιχειρεί να το μορφοποιήσει με τρόπο ώστε να κατοχυρώνει όχι μόνο τα συμφέροντά της αλλά και η τελική του μορφή να αποτελεί πρόκριμα για την υλοποίηση του βασικού της στόχου, της πλήρους ενσωμάτωσης της Κύπρου στην τουρκική επικράτεια, ώστε η Τουρκία να μετατραπεί σε μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη με παγκόσμια εμβέλεια.

Αυτήν τη λύση η Τουρκία επιχείρησε να την προωθήσει ως μορφή επίλυσης του Κυπριακού ήδη πριν από την εισβολή και την κατοχή του 1974. Προβάλλοντας το κινδυνολογικό σύνθημα για διχοτόμηση προωθούσε τη ΔΔΟ και αυτό επειδή με τη διχοτόμηση θα έλεγχε μόνο το τουρκοκυπριακό τμήμα, ενώ με τη ΔΔΟ θα ασκούσε αποτελεσματικό έλεγχο σε ολόκληρη την επικράτεια.

Σε όλες τις προσπάθειες για δήθεν επίλυση του Κυπριακού εντός του νατοϊκού πλαισίου η Τουρκία έθετε ως πρώτο θέμα τη δική της, δήθεν, ασφάλεια. Αυτά αναφέρονται στα πρακτικά των συζητήσεων για το Σχέδιο Άτσεσον τον Αύγουστο του 1964 και στα πρακτικά της συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας – Τουρκίας τον Δεκέμβριο του 1966 στο Παρίσι.

Υπάρχει σωρεία στοιχείων που επιβεβαιώνουν τα πιο πάνω. Τα πλέον όμως χαρακτηριστικά είναι αυτά που αναγράφονται στα πρακτικά της συνάντησης του Έβρου (σελ. 5 – 7), που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1967, ύστερα από πρόσκληση της Ελληνικής στρατιωτικής χούντας που κυβερνούσε την Ελλάδα.

Πιο συγκεκριμένα, στην πρόταση του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου για λύση διπλής ένωσης ο τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας Σ. Ντεμιρέλ δήλωσε ότι «οι Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου καθιέρωσαν ομοσπονδία βασιζόμενη επί των ατόμων. Τώρα η Κύπρος θα πρέπει να μεταβληθεί σε ομοσπονδία με γεωγραφική βάση».

Όπως δήλωσε, οι αρχές της θεμελίωσης μελλοντικών λύσεων (καταγράφονται με τη σειρά που τις παρουσίασε) είναι:
1. Η διασφάλιση των στρατηγικών συμφερόντων της Τουρκίας, γι’ αυτό και κάθε συμφωνία θα πρέπει να παρέχει συγκεκριμένες εγγυήσεις.
2. Η διασφάλιση της ουσιαστικής ισορροπίας που καθιέρωσαν οι Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, όπως την πολιτική ισορροπία, την οποία καθιέρωσαν για τα δικαιώματα και τα συμφέροντα τόσο των δύο κοινοτήτων, όσο και της Ελλάδας και της Τουρκίας.
3. Η κάθε επαρχία, τουρκική και ελληνική, να έχει ξεχωριστή εσωτερική αυτονομία, νομοθετική, διοικητική και δικαστική εξουσία.
4. Συγκεκριμένες εγγυήσεις για τη διασφάλιση της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
5. Αναγνώριση ξεχωριστής προσωπικότητας και ιδιομορφίας της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
6. Συμμετοχή της τουρκοκυπριακής κοινότητας κατά δίκαιο τρόπο στη γενική διοίκηση του νησιού.
7. Διασφάλιση της τοπικής αυτοδιοίκησης των Τουρκοκυπρίων.
8. Το μελλοντικό καθεστώς της φύσης του νησιού, είτε από τη φύση του είτε από τις συνοδεύουσες αυτό εγγυήσεις, θα είναι καθεστώς το οποίο δεν θα μπορεί να παραβιασθεί.

Με μια απλή σύγκριση με το περιεχόμενο του Σχεδίου Ανάν αλλά και όσα έχουν καταγραφεί ως συγκλίσεις στις μέχρι σήμερα συνομιλίες, μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί τον βαθμό που έχουμε προσεγγίσει τις τουρκικές θέσεις και μάλιστα οικειοθελώς.

Υπάρχουν, δυστυχώς, και κάποιοι που υποστηρίζουν ότι ακόμα δεν δώσαμε πολλά και θα πρέπει να το πράξουμε. Εάν διαθέταμε ελάχιστη ιστορική αυτογνωσία ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά και οπωσδήποτε καλύτερα.