Ν. Γ. Χαριτάκης: Αντιστάθμιση κινδύνου

Υπό
Ν. Γ. ΧΑΡΙΤΑΚΗ

Aφού εξηγήσουμε –για τους μη μυημένους– την έννοια του σημερινού μας τίτλου, θα διηγηθούμε δύο απλές ιστορίες οικονομικής ανευθυνότητας. Η πρώτη αφορά την ανεύθυνη έξοδο στις αγορές και η δεύτερη τη θεσμικά ανάλγητη εκτέλεση της απόφασης, χωρίς ενημέρωση, σύμφωνα με την οποία το HFSF, δηλαδή, ο διαχειριστής της δημόσιας περιουσίας στις συστημικές τράπεζες, αποφάσισε να «βγει» από την ιδιοκτησία του. Κατά την Πολάκεια ορολογία, ξεπουλάει χωρίς να ακολουθεί τα ισχύοντα στις κεφαλαιαγορές.

Πρώτα όμως ας δούμε την ερμηνεία του όρου «αντιστάθμιση κινδύνου». Ο όρος αφορά την αγορά ενός ασφαλιστηρίου ίσης αξίας με το κόστος που μπορεί να δημιουργήσει η εμφάνιση του αβέβαιου γεγονότος. Αγοράζω για παράδειγμα ομόλογο 2,5 δισ. του Ελληνικού Δημοσίου με 3,9% ετήσια απόδοση και θέλω να το πουλήσω με κέρδος. Υπάρχουν δύο ενδεχόμενα. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα να οδηγήσουν σε μεταβολή του κόστους δανεισμού, πάνω ή κάτω από 3,9%. Τα 2,5 δισ. ένας διαχειριστής τα είχε σε γερμανικά ομόλογα και σήμερα τα έχει σε ευρώ στο ταμείο του, γιατί με επιβάρυνση 0,25% τα προεξόφλησε στην ΕΚΤ. Πληρώνει στην ΕΚΤ για να έχει στο ταμείο του ευρώ και όχι γερμανικά ομόλογα με απόδοση 0,75%.

Ο διαχειριστής ρωτάει την αγορά: Πόσο στοιχίζει ένα ασφαλιστήριο έναντι του κινδύνου το 2020 το ελληνικό ομόλογο να ανταλλάσσεται με υψηλότερη απόδοση από 3,9%; Πόσο στοιχίζει να ασφαλιστώ για τον συγκεκριμένο κίνδυνο; Ο ασφαλιστής απαντά και στην περίπτωση που τον συμφέρει πληρώνει το ασφάλιστρο, αντισταθμίζει τον κίνδυνο και αγοράζει το ομόλογο. Αν κάνει κέρδη, θα πουλήσει το ομόλογο στην αγορά και θα εισπράξει τα κέρδη. Αν κάνει ζημίες, ο ασφαλιστής θα πληρώσει τις ζημίες. Ο χαμένος είναι το Ελληνικό Δημόσιο, που θα συνεχίσει να πληρώνει για δέκα συναπτά έτη 3,9%. Οι κερδοσκόποι θα πίνουν σαμπάνιες εις υγείαν των φορολογουμένων. Τέλος το μάθημα.

Η κυβέρνηση προχώρησε εσπευσμένα και χωρίς ιδιαίτερο προγραμματισμό στην έκδοση του ομολόγου. Η συναλλαγή έκλεισε στα 2,5 δισ. και με απόδοση, χωρίς προμήθειες έκδοσης, που δεν τις γνωρίζουμε, στο 3,9%. Τι οδήγησε όμως την κυβέρνηση στη συγκεκριμένη ενέργεια; Το success story του κ. Τσίπρα; Το ότι και μετά τις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι κυβέρνηση και η ΝΔ αντιπολίτευση; Η αδυναμία εξυπηρέτησης των τρεχουσών αναγκών του Δημοσίου; Η συμμόρφωση προς τις υποδείξεις των συμβούλων; Θορυβήθηκε από τις συζητήσεις για μη καταβολή του συμβατικά οφειλόμενου ποσού 1 δισ. από τις κεντρικές τράπεζες και τον ΕΜΣ; Η μήπως άρπαξε την ευκαιρία που του προσέφερε ο κ. Μπαρόζο, όταν είπε ότι οι αγορές προβλέπουν την εκλογή του κ. Μητσοτάκη; Δηλαδή, το ασφάλιστρο είναι πολύ χαμηλό γιατί το success story του κ. Τσακαλώτου δεν έχει μέλλον;

Δεν γνωρίζουμε. Παρενθετικά όμως προτείνουμε στον κ. υπουργό να μελετήσει λίγο τη λειτουργία των αγορών. Και αν δεν την καταλαβαίνει, ας ζητήσει να περάσει ένα προχωρημένο σεμινάριο χρηματοπιστωτικής, όχι στο πανεπιστήμιο που ανήκει, αλλά στον Πειραιά, όπου διδάσκει ο κ. Γκίκας Χαρδούβελης. Αν δεν θέλει ούτε κι αυτό, ας ζητήσει από τη γυναίκα του να του τα ε­ξηγήσει. Το ερώτημα όμως παραμένει.

Ποιος αναλαμβάνει το κόστος αυτής της ανεύθυνης συμπεριφοράς;
Η απάντηση στη συνέχεια, αφού εξιστορήσουμε και τη δεύτερη ιστορία.

Όπως συμφωνήθηκε μεταξύ εταίρων και κυβέρνησης από τον Ιούλιο του 2018, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018 το HFSF –βλέπε, ο διαχειριστής της συμμετοχής του Δημοσίου στις συστημικές τράπεζες– θα διαμορφώσει μια στρατηγική εξόδου. Διάβαζε, θα πουλήσει τις μετοχές που του έχουν απομείνει και θα καταγράψει τις ζημίες, που επίσημα πλησιάζουν τα 45 δισ. Μέσα στο 2019 οι έλληνες φορολογούμενοι θα αναλάβουν 45 δισ. και θα χάσουν το σύνολο της ιδιοκτησίας τους στο συστημικό τραπεζικό σύστημα. Το τραπεζικό σύστημα θα ιδιωτικοποιηθεί, με τις ευλογίες των κ. Τσίπρα – Δραγασάκη.

Μακριά από εμένα κάθε αντίρρηση για την επερχόμενη ιδιωτικοποίηση. Αλλά επειδή μαζί με την πώληση και την έξοδο αλλάζει και η ισχύς του Ελληνικού Δημοσίου στα ΔΣ των τραπεζών, μήπως θα ήταν σκόπιμο να γνωρίζουμε εμείς οι ταπεινοί, που πληρώνουμε τον λογαριασμό, σε τι στοχεύει αυτή η περίφημη στρατηγική εξόδου; Χάσαμε που χάσαμε τα 45 δισ., δεν θα όφειλαν τουλάχιστον να μας ενημερώσουν για την επιλογή τους; Μπορεί να είμαστε και μικρομέτοχοι. Άλλωστε υποχρεούνται, αφού κατέχουν πάνω από το 3% των μετοχών. Προφανώς και δεν θα ζητήσουμε να παραβρεθούμε, όπως ο κ. Πολάκης, στα ΔΣ των τραπεζών, αλλά και να τηρείται σιγή ιχθύος για μια εταιρεία συμμετοχών που διαχειρίζεται 45 δισ. και με νόμο υποχρεωτικά συμμετέχει στα ΔΣ, δεν θυμίζει λίγο Ουγκάντα;

Πώς συνδέονται τώρα οι δύο ιστορίες; Πολύ απλά, από το σημαντικό διαπραγματευτικό επιχείρημα που δημιουργούν στην αντιπολίτευση. Υπενθυμίζουμε ότι το 1 δισ., που μπορεί και να μη μας επιστραφεί μέχρι τις ευρωεκλογές, αποτελεί δικαίωμα της χώρας από τη συμφωνία (PSI) Παπαδήμου – Βενιζέλου.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ο κ. Μητσοτάκης θέτει ένα αντίστοιχο ερώτημα με εκείνο των Παπαδήμου – Βενιζέλου, όχι ως προς τα κέρδη, αλλά ως προς τις ζημίες που δημιούργησε η πολιτική του τρίτου Μνημονίου στο Ελληνικό Δημόσιο. «Έχασε η χώρα», είναι το επιχείρημα, επειδή βγήκε στις αγορές, αν και δεν ήταν ανάγκη, σύμφωνα με το υπερπλεόνασμα και το μαξιλάρι. Και μάλιστα με τη σύμφωνη γνώμη των πιστωτών.

Χαρίσαμε 45 δισ. στους επενδυτές που αγόρασαν τις τράπεζες στην τελευταία αύξηση κεφαλαίου, επειδή δεν συμμετείχε το HFSF στην τελευταία αύξηση και τώρα οι ιδιώτες τις αγοράζουν αδιαφανώς.
«Στοιχειώδες, αγαπητέ μου Ευκλείδη», όπως θα έλεγε και ο Sherlock Holmes, όχι μόνο προς αυτόν αλλά και προς όλους όσους εκτός Ελλάδος ενίσχυσαν αυτήν την πολιτική.

Τα ερωτήματα για την κυβέρνηση και τους συνηγόρους της αμείλικτα. Ποιος ο ρόλος σας στη μη υπόδειξη εναλλακτικών λύσεων, όταν λογικά αποφεύγατε να καταβάλλετε τα κέρδη στην ελληνική κυβέρνηση; Γιατί δεν υποδείξατε καλύτερη διαχείριση του μαξιλαριού, ώστε να μην κερδοσκοπούν σε βάρος του ελληνικού λαού οι αγορές; Μήπως γνωρίζατε ότι υπάρχει πρόβλημα με την εκτέλεση του προϋπολογισμού και δεν θέλατε να ενημερωθούν οι αγορές; Για απόκρυψη στοιχείων όμως δεν μας κατηγορείτε; Τώρα συμπράττετε; Ποιες ήταν οι υποδείξεις σας στην απώλεια των 45 δισ.; Προτείνατε λύσεις στα πλαίσια της κοινοτικής αλληλεγγύης που δεν τις έλαβε υπόψη της η ελληνική κυβέρνηση ή απλά σιωπήσατε;

Κατά τη Magna Carta όμως η σιωπή είναι κατάφαση. Και αν οι ζημίες συνεχιστούν, με βάση τη λογική του κ. Τσακαλώτου, που μας λέει ότι «η οικονομία βελτιώνεται… και έχουμε πρόσβαση στις αγορές με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και αντιπολίτευση ΝΔ, ένα επιτυχημένο σχήμα, που θα πρέπει να διατηρηθεί και μετά τις εκλογές», είναι κοινοτική αλληλεγγύη η μεταφορά πλούτου από την Ελλάδα προς τους δανειστές της; Αν ο πελάτης κάνει λάθη στη διαχείριση των πιστωτικών του ανοιγμάτων, το κόστος το αναλαμβάνουν αποκλειστικά οι μέτοχοι του οφειλέτη ή και οι μέτοχοι των πιστωτών;

Κατά τη λαϊκή έκφραση «το ταγκό (που χορεύουμε τα τελευταία τέσσερα χρόνια) είναι χορός για δύο». Και η α­ντιπολίτευση έχει να θέσει στο τραπέζι της… αλληλεγγύης δύο σοβαρά ερωτήματα.