Γ. Ποταμιάνος: H φωτογραφία και το κάδρο του δεκαετούς ομολόγου

Του
ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ

Το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει δοκιμάσει να εκδώσει δεκαετές ομόλογο εδώ και εννέα χρόνια. Η τελευταία προσπάθεια ήταν στις 11 Μαρτίου 2010, λίγους μήνες πριν η Ελλάδα μπει στο καθεστώς των Μνημονίων.

Η προχθεσινή έκδοση εξασφάλισε προσφορές 11,4 δισ. ευρώ, κατορθώνοντας να εκμεταλλευθεί το κλίμα που κυριαρχεί το τελευταίο διάστημα στις χρηματαγορές. Ήταν ικανοποιητική, δεδομένων των συνθηκών, δηλαδή, το πολύ υψηλό χρέος της χώρας και τον τεράστιο όγκο των «κόκκινων» δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών.

Η αρχική κατεύθυνση για το επιτόκιο είχε διαμορφωθεί στο 4,125%, αλλά τελικά έκλεισε χαμηλότερα, στο 3,90%. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΟΔΔΗΧ, το ομόλογο έχει ημερομηνία λήξης στις 12 Μαρτίου 2029 και υπόκειται στο αγγλικό δίκαιο. Το γεγονός αυτό αποτελεί πρόσθετη εξασφάλιση για τους επενδυτές, αφού τους προσφέρει δυνατότητα κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτό δεν θα ήταν δυνατόν εάν η έκδοση ήταν στο ελληνικό δίκαιο.

Η έκδοση ήταν κοινοπρακτική και ανάδοχοι ορίστηκαν οι Goldman Sachs, BNP Paribas, Citigroup, Credit Suisse, HSBC και JP Morgan, οι οποίοι συμμετείχαν στην έκδοση με προσφορές ύψους 795 εκατ. ευρώ. Το γεγονός αυτό διευκόλυνε την επιτυχία του εγχειρήματος, αφού τελικά αντλήθηκαν 2,5 δισ., δηλαδή μόνο 1,7 δισ. παραπάνω από τη συμμετοχή των αναδόχων.

Οι συνολικές προσφορές ξεπέρασαν τα 11,4 δισ. ευρώ, καθώς η ζήτηση για το ελληνικό ομόλογο ήταν αρκετά ικανοποιητική. Η χώρα εκμεταλλεύθηκε αυτήν τη θετική τάση που είχε διαμορφωθεί στην αγορά, καθώς και το μπόνους της Moody’s. Η διπλή αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας στο Β1 από Β3, με σταθερές προοπτικές, από τον οίκο αξιολόγησης αποτέλεσε ένα πλεονέκτημα για τον ΟΔΔΗΧ, επισπεύδοντας έτσι την έξοδο στις αγορές, καθώς αναμενόταν να έχει ισχυρή ζήτηση αυτήν τη στιγμή, λόγω του ευνοϊκού περιβάλλοντος μετά τις εκδόσεις χρέους από Ιταλία και Ισπανία.

Εξάλλου η Ελλάδα επωφελείται προς το παρόν από το «μαξιλάρι» των 26,8 δισ. ευρώ, περίπου 14,5% του ΑΕΠ. Για την ώρα η χώρα δεν χρειάζεται οπωσδήποτε νέα χρηματοδότηση. Η έκδοση αφορά περισσότερο το να σταλεί μήνυμα σταθεροποίησης της οικονομίας και αυτό προσπαθεί να εκπέμψει η έκδοση του ομολόγου.

Δηλαδή το μήνυμα ότι η χώρα έχει πρόσβαση στις αγορές. Αρχικά το ΥΠΟΙΚ σχεδίαζε την έκδοση αμέσως μετά την ολοκλήρωση της δανειακής σύμβασης του τρίτου Μνημονίου, τον Αύγουστο του 2018, αλλά λόγω της αύξησης των αποδόσεων που προκάλεσαν οι αναταραχές στην ιταλική αγορά ομολόγων αναγκάστηκε να την αναβάλει. Η επιστροφή του Ελληνικού Δημοσίου στις διεθνείς κεφαλαιαγορές με δεκαετές ομόλογο αποτελεί θετικό βήμα για την οικοδόμηση της λεγόμενης «καμπύλης αποδόσεων», που θα βοηθήσει στην πορεία επιστροφής στην κανονικότητα δανεισμού από τις αγορές.

Το ελληνικό ομόλογο προστίθεται έτσι σε μια σειρά επιτυχημένων ομολογιακών εκδόσεων χωρών από τις αρχές του 2019, ανατρέποντας τις προβλέψεις για μείωση της ζήτησης για κρατικό χρέος της Ευρωζώνης μετά το τέλος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης. Η αγορά άρχισε να καταλαγιάζει μόνο μετά τη στροφή 180 μοιρών της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, που δεν αύξησε τα επιτόκια, και την παραδοχή της επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής οικονομίας από την ΕΚΤ. Τα γεγονότα αυτά επιβεβαίωσαν για τους επενδυτές ότι είναι σχεδόν μηδαμινές οι πιθανότητες για αύξηση των επιτοκίων τους επόμενους μήνες. Έτσι οι συνθήκες έγιναν ευνοϊκές για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, που προσβλέπουν αυτήν την περίοδο σε εκδόσεις χρέους.

Η χώρα οφείλει να χτίσει σιγά σιγά, με διαδοχικές εκδόσεις ομολόγων, το προφίλ του τακτικού εκδότη κρατικού χρέους, καθώς οι χρηματοδοτικές ανάγκες έως και το 2020 καλύπτονται από το «μαξιλάρι» ρευστότητας. Η πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές αποτελεί ουσιαστικά άσκηση εμπέδωσης εμπιστοσύνης, αφού η επενδυτική βαθμίδα της χώρας είναι τρεις – τέσσερις θέσεις κάτω από το αξιόχρεο.

Το επόμενο γεγονός που θα επηρεάσει την εμπιστοσύνη των αγορών θα είναι η απόφαση του Eurogroup της 11ης Μαρτίου για την επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών και οι αποφάσεις σχετικά με τις μακροοικονομικές ανισορροπίες που καταγράφει η Έκθεση της Κομισιόν για την Ελλάδα. Η υλοποίηση των 16 προαπαιτούμενων του 2018 θεωρείται προϋπόθεση για την έγκριση της δόσης των 970 εκατ. ευρώ στο Eurogroup της Δευτέρας.

Βασικό αγκάθι παραμένει ο διάδοχος του «νόμου Κατσέλη», που επιχειρείται να νομοθετηθεί με βάση τις επιπτώσεις που θα έχει στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών. Εκκρεμεί επίσης το θέμα των λιγνιτικών μονάδων, των οφειλών προς ιδιώτες αλλά και άλλων πεδίων στα οποία αναμένεται νομοθετική ρύθμιση.

Συζήτηση θα γίνει ακόμη για την έκθεση αναφορικά με τις υπερβολικές ανισορροπίες της χώρας στο μακροοικονομικό πεδίο. Για το θέμα αυτό η Κομισιόν εισηγείται την ένταξη της Ελλάδας σε καθεστώς εποπτείας για υπερβολικές ανισορροπίες, μαζί με την Κύπρο και την Ιταλία.

Η έκθεση αναφέρει ότι η μείωση των συσσωρευμένων ανισορροπιών θα απαιτήσει πολλά έτη συνεχούς εφαρμογής των μεγάλων θεσμικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και σταθερή ανάπτυξη για πολλά χρόνια. Τα διαφορικά επιτόκια (spreads) παρέμειναν υψηλά και αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες της αγοράς σχετικά με τη δέσμευση που έχουν αναλάβει οι αρχές χάραξης πολιτικής στην Ελλάδα ώστε να διατηρήσουν υγιείς οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ο δρόμος, λοιπόν, για την κανονικότητα είναι μακρύς και αβέβαιος.