Ν. Γ. Χαριτάκης: Οι ζωές των άλλων

Υπό
Ν. Γ. ΧΑΡΙΤΑΚΗ

Τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας μού θύμισαν την εξαιρετική ομότιτλη γερμανική ταινία, που έχει προβληθεί στη χώρα πριν από κάποια χρόνια, και την περίφημη κινέζικη παροιμία: «Κάτσε στην όχθη του Γιαν Τσε και περίμενε να δεις το πτώμα του ε­χθρού σου να περνάει».

Η ταινία, για όσους δεν την έχουν δει, αναφέρεται στη ζωή ενός πρακτορίσκου της Στάζι, που, ως ηδονοβλεψίας, παρακολουθεί και ελέγχει την ελευθερία των συμπολιτών του. Στο τέλος καταλαβαίνει πόσο ασήμαντος ήταν, όταν στις προθήκες ενός βιβλιοπωλείου βλέπει πόσο επιτυχημένο είναι το βιβλίο των «άλλων», που αναφέρεται στα γεγονότα της εποχής της Στάζι, μετά την πτώση του καθεστώτος στην Ανατολική Γερμανία.

Η κυβέρνηση ολοκλήρωσε τον κύκλο της πολιτικής της ζωής, όπως και ο πρακτορίσκος της Στάζι. Νόμιζε ότι ήταν υποχρέωσή της να ελέγχει τις ζωές των άλλων. Όταν οι άλλοι ήταν οι ΕΕ και τα θεσμικά όργανα της Ευρώπης, συμπεριφέρθηκε ως νεοφώτιστη και υπέστη την αποτυχία της Βαρουφακειάδας, απαντώντας με κυβίστηση και πιστωτικούς ελέγχους. Στη συνέχεια, και για τέσσερα συναπτά χρόνια, λειτούργησε ως πιστός υπάλληλος της «μνημονιακής Στάζι», αφού χωρίς αντίρρηση αφοσιώθηκε αποκλειστικά και μόνο στη συμμόρφωση προς τις υποδείξεις. Δεν μπόρεσε να τιμήσει ούτε τους γνωστούς στίχους του τραγου­διού του Μ. Θεοδωράκη.

Επειδή η οικονομική και διαρθρωτική πολιτική δεν ήταν τα ατού της, θεώρησε σκόπιμο να περάσει στην αντεπίθεση με την εξωτερική και εσωτερική πολιτική. Αντί να καθίσει κυριολεκτικά στα αυγά της, προσπάθησε να ενώσει τους νοτίους, να συμπορευθεί με τη Λατινική Αμερική, να εξηγήσει τη βαλκανική πολιτική στις Μεγάλες Δυνάμεις και άλλα ευτράπελα. Ασχολήθηκε με τις ζωές των άλλων. Το μέγεθός της το αντιλήφθηκε έξω από τον Λευκό Οίκο, όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ έλεγε στους δημοσιογράφους ότι αν γνώριζε τι έλεγε γι’ αυτόν προεκλογικά ο πρωθυπουργός, δεν θα τον είχε καλέσει. Ευτυχώς που δεν χρησιμοποίησε τους ίδιους χαρακτηρισμούς με τους οποίους στόλισε τον Κιμ.

Όπως ακριβώς και στην ταινία, ο πρακτορίσκος αντιλαμβάνεται τις αδυναμίες του, προσπαθεί απεγνωσμένα να δημιουργήσει εσωτερική αντιπαλότητα και διείσδυση σε όσους παρακολουθεί. Ξεκινά με την προσπάθεια να δημιουργήσει εσωτερική αντιπαλότητα στον ισχυρό αντίπαλο. Προφανώς έχει ξεχάσει πόσο ισχυρή παραμένει για την αστική παράταξη η φράση του Αβέρωφ.

Αν και θήτευσε στα θρανία του ΚΚΕ, δεν έχει αντιληφθεί ότι και για την αστική παράταξη η λογική «η ισχύς εν τη ενώσει» είναι αδιαπραγμάτευτη. Μετά το παραταξιακό σκέφτηκε να θέσει θέματα στα εθνικά – εσωτερικά. Θεώρησε ότι είναι εύκολο να αφήσει το αποτύπωμά του σε θέματα όπως η Εκκλησία, τα Σκόπια και οι λοιπές βαλκανικές δυνάμεις (Αλβανία – Τουρκία). Αντιμετωπίζει πλέον το αδιέξοδο να μην μπορεί να περάσει εκλογικά ούτε και αυτά τα πρώτα σύνορα της χώρας.

Αναζητά απεγνωσμένα μια αισιόδοξη νότα στη μακρόχρονη αποτυχία της. Δημιούργησε την εντύπωση ότι υπήρχε περιθώριο να εμβολίσει τη σοσιαλιστική πλευρά της κοινωνίας μας. Όφειλε να γνωρίζει όμως ότι μετά την κρίση η Ευρώπη –λαϊκή και σοσιαλιστική– έκανε τις επιλογές της. Πριν από την κρίση υπήρχαν τρεις απόψεις, με γκρίζες ανταύγειες, ως προς τη δημοσιονομική πολιτική. Η άποψη της δημοσιονομικής πειθαρχίας, βασιζόμενη στην αυστηρή έννοια της αλληλεγγύης. Η άποψη του δημοσιονομικού ακτιβισμού, που με τα δυσδιάκριτα όρια της κοινωνικής πολιτικής άλλοτε ακουμπούσε τη λαϊκή Δεξιά και άλλοτε εκφράστηκε από τη Σοσιαλδημοκρατία.

Η τρίτη άποψη είχε ως αποτύπωμα τη δημοσιονομική αναρχία και στηριζόταν στο ότι «εμείς σήμερα, που κυβερνάμε, κάνουμε ό,τι θέλουμε, και οι άλλοι, είτε εταίροι είτε μελλοντικές γενιές πολιτών, θα πληρώσουν τα σπασμένα». Το αποτύπωμα της τρίτης καταγράφηκε ανάγλυφα στη φράση «Γιάνη, ξέχνα το», αλλά η κυβέρνηση έκανε ότι δεν το άκουσε. Ο εμβολισμός της σοσιαλιστικής παράταξης απέτυχε. Δυστυχώς, οι «Γέφυρες» δεν λειτούργησαν, γιατί οι κατασκευαστές τους δεν ήταν αξιόπιστοι στατικοί μηχανικοί.

Η δραστηριότητα, όπως ακριβώς και στην ταινία, επικεντρώθηκε σε μικροπολιτικές επιλογές. Αρχίσαμε να δεχόμαστε πλημμυρίδα fake news: Τα Μνημόνια τελείωσαν, η ανάπτυξη έρχεται, στις εκλογές που θα έρθουν ο λαός θα εκφραστεί θετικά, έχοντας αντιληφθεί το success story, οι επιλογές της κυβέρνησης είναι πλέον αυτοδύναμες, οι αγορές επιβραβεύουν, οι ξένοι μας θέλουν και πολλά άλλα. Η γλώσσα του σώματος, όπως και η κατήφεια στα πρόσωπα μιλούν από μόνες τους. Οι αριθμοί επίσης. Η ταμειακή διαχείριση του δημοσίου προϋπολογισμού, όπως προκύπτει από τα πρώτα στοιχεία της ΤτΕ, έναντι της περσινής χρονιάς είναι άθλια.

Η εκτέλεση του προϋπολογισμού σε λογιστική βάση από το υπουργείο Οικονομικών, ακόμη χειρότερη. Διά της βίας και εξαντλώντας κάθε περιθώριο που διαθέτει η αξιοπιστία μας δήθεν βγήκαμε στις αγορές και φορτώσαμε στην Εθνική ένα χρέος για να αποδεσμευθεί η Goldman Sachs. Το ισοζύγιο πληρωμών από οριακά θετικό πέρασε σε 2 δισ. αρνητικό. Αν οι προβλέψεις για τον τουρισμό επιβεβαιωθούν, τα μαντάτα στο τέλος του 2019 θα είναι ακόμη χειρότερα. Η ανεργία έχει ισορροπήσει στο 19% και ανάπτυξη έρχεται με κατανάλωση και όχι με επενδύσεις.

Όπως ακριβώς πριν από έναν χρόνο, έτσι και φέτος η έκθεση για την ενισχυμένη εποπτεία και τις συμβατικές υποχρεώσεις επανέλαβε την ίδια και χειρότερη κατάσταση. Πρέπει να τηρηθούν στο ακέραιο οι δεσμεύσεις, αν θέλουμε να μας επιτρέψουν να πάρουμε αυτά που μας οφείλουν. Προσοχή, ο καυγάς πλέον δεν είναι για το αν θα μας δανείσουν, αλλά αν θα μας δώσουν αυτά που μας όφειλαν. Είναι τα ποσά που δεν ήθελε το 2015 η υπερήφανη «πολιτική Γιάνη». Το πρώτο χαστούκι ήρθε ήδη με την έκθεση. Έπονται δύο ακόμη από το ΔΝΤ και από την ΕΚΤ. Αφήνουμε για καρύκευμα τις αξιολογήσεις των ανεξάρτητων διεθνών εκτιμητών (Moody’s κ.λπ.).

Υπενθυμίζουμε ότι η Ισπανία, αφού έλαβε μια απλή επιστολή των κ. Ντομπρόβσκις και Μοσκοβισί σε σχέση με τα προβλήματα του προϋπολογισμού της, προκήρυξε πρόωρες εκλογές για τις 26 Απριλίου. Ο φίλος κ. Μοσκοβισί επιμελώς απέφυγε να εμφανιστεί δημόσια στο συνέδριο που είχε κληθεί να μιλήσει και επέλεξε να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό κατ’ ιδίαν. Κατά το γνωστό ανέκδοτο μεταξύ λαγού και λιονταριού, «λέμε και κανένα αστείο, να περνάει η ώρα…», συμφωνούμε με την άποψη των πολλών, που λένε ότι ευτυχώς υπάρχει και ο κ. Πολάκης.

Τέρμα όμως τα αστεία, όπως τέρμα οι φρούδες στρατηγικές κινήσεις, οι ψευδαισθήσεις, οι συμπάθειες στην παγκόσμια πολιτική και τα fake news. Η επομένη ημέρα δεν θα είναι αναίμακτη. Από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η εφαρμογή της αυτόνομης εσωτερικής οικονομικής πολιτικής, μέσα στη ζώνη του ευρώ, με δημοσιονομική πειθαρχία, η όποια αλληλεγγύη δεν θα είναι ούτε εύκολη ούτε δεδομένη. Ο δημόσιος τομέας έχει καταρρεύσει και ο ιδιωτικός αναλίσκεται σε προεκλογικές συμφωνίες, όπως η πρόσφατη μεταξύ εφοπλιστών και Μαξίμου.

Περιμένουμε και δεν θεωρούμε σκόπιμο να υπενθυμίσουμε ότι στην κινεζική παροιμία ο Γιαν Τσε δεν είναι τίποτα άλλο από τις εκλογές, όποτε και αν γίνουν.