Χρ. Μπότζιος: Η Ελλάδα όαση σταθερότητας σε μια ευαίσθητη γεωπολιτική περιοχή

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.

H Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια

Το τριήμερο 15 – 17 Φεβρουαρίου έλαβε χώρα η 55η Διεθνής Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, η οποία έχει καθιερωθεί από το 1963. Σε αυτή παρευρέθηκαν 500 προσωπικότητες από όλο τον κόσμο, εκ των οποίων εκατό αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων και υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας. Η Διάσκεψη του Μονάχου θεσπίσθηκε το 1963 με έδρα το Μόναχο της Βαυαρίας, με εμπνευστή και ιδρυτή τον Ewald-Heinrich von Kleist-Schmenzin, με σκοπό και στόχο την ανταλλαγή απόψεων και προτάσεων που αφορούν τη διεθνή ασφάλεια.

Θα ήταν, πιστεύω, επιτυχέστερο αν στην ασφάλεια είχε προστεθεί και ο όρος «Ειρήνη», που έχει ευρύτερη και πανανθρώπινη έννοια. Γιατί την ασφάλεια την επικαλούνται όλοι, όπως διεθνείς αμυντικοί οργανισμοί, πολυμερείς ή διμερείς συμμαχίες, στρατιωτικοί συνασπισμοί και παραπλήσιοι, των οποίων οι στόχοι δεν είναι πάντοτε φιλειρηνικοί. Την ασφάλεια –και όχι την ειρήνη– επικαλείται και ο Πρόεδρος Τραμπ, που επιδιώκει και προωθεί την κατασκευή τείχους κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό. Άλλωστε αυτό επιβεβαιώθηκε και από τις παρεμβάσεις εκπροσώπων διαφόρων χωρών στη διάσκεψη. Αρκεί η αναφορά στην παρέμβαση του ρώσου υπουργού των Εξωτερικών, ο οποίος εστίασε σε αιτιάσεις κατά της Δύσης και ειδικότερα κατά του ΝΑΤΟ, επισημαίνοντας ότι αντιμετωπίζουν τη Ρωσία όπως και τη Σοβιετική Ένωση, δηλαδή, ως δυνάμει αντίπαλο και εχθρική χώρα.

Στη διάσκεψη βραβεύτηκαν, ως γνωστόν, με το βραβείο του ιδρυτή της διάσκεψης και οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και «Βόρειας Μακεδονίας», κ. Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ, για την αποφασιστική συμβολή τους στην υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία σηματοδοτεί, όπως υπογραμμίστηκε, μια νέα εποχή στις διμερείς μεταξύ των δύο χωρών, επιλύει ένα χρόνιο πρόβλημα που αφορά την ονομασία της γειτονικής χώρας και εγκαινιάζει μια νέα περίοδο συνεργασίας, που επηρεάζει αποφασιστικά τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής.

Και οι δύο πρωθυπουργοί έχουν προταθεί, ως γνωστόν, για το Βραβείο Νόμπελ, που αποτελεί την υψίστη ηθική διάκριση σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα εύσημα Γερμανών, Αμερικανών και εκπροσώπων διεθνών οργανισμών από ορισμένους σχολιάστηκαν ως απλές φιλοφρονήσεις. Πιστεύω ότι ανταποκρίνονται και αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Όντως η Ελλάδα μπορεί να χαρακτηρισθεί, από πάσης πλευράς, όαση σταθερότητας σε ολόκληρο τον γεωπολιτικό χώρο που την περιβάλλει, είτε αυτός αναφέρεται στη βαλκανική χερσόνησο είτε στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου και στην προέκτασή της, τη Μέση Ανατολή.

Αν ρίξει κανείς μια ματιά στον γεωγραφικό χώρο γύρω από την Ελλάδα, θα διαπιστώσει και θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πολιτική και οικονομική κατάσταση κάθε άλλο παρά καθησυχαστική είναι. Στην όμορη Αλβανία η διακυβέρνηση του Έντι Ράμα αμφισβητείται από το σύνολο σχεδόν των κομμάτων της αντιπολίτευσης με την κατηγορία της διαφθοράς στον δημόσιο βίο. Ο Ράμα, παρά ταύτα, φαίνεται να ελέγχει την πολιτική ζωή της χώρας και στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, αφού εκτός της ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ έχει ως όραμα και τη δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας».

Βασική προτεραιότητα το Κόσοβο, που μοιραία θα τη φέρει σε αντιπαράθεση με το Βελιγράδι, αν και συζητείται ευρέως το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών. Ο διορισμός υπουργού Εξωτερικών, που δεν έχει ακόμη συμπληρώσει το τριακοστό έτος της ηλικίας του, με καταγωγή από το Κόσοβο δεν φαίνεται να είναι τυχαίο γεγονός. Οι βλέψεις των Τιράνων στρέφονται και ανατολικότερα, προς την αλβανόφωνη περιοχή της «Βόρειας Μακεδονίας», αλλά και βορειοδυτικά, προς την επίσης αλβανόφωνη περιοχή του Μαυροβουνίου. Επέκεινα βρίσκεται η ομόσπονδη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ο πληθυσμός της οποίας απαρτίζεται από τρεις φυλετικές ενότητες. Τους μουσουλμάνους Βόσνιους, τους ορθόδοξους Σέρβους και τους καθολικούς Κροάτες.

Ουδείς μπορεί να προβλέψει μετά βεβαιότητας αν και πόσο θα αντέξει στον χρόνο. Ανατολικά της Ελλάδας εκτείνεται η Τουρκία, του ολοένα και πιο απρόβλεπτου Ερντογάν, που διεκδικεί ρόλο περιφερειακής δύναμης στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, που μοιραία τη φέρνει σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, καθώς οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν ήδη ενταθεί εξαιτίας της τουρκορωσικής συμφωνίας για προμήθεια των S-400 από τη Μόσχα. Το καθεστώς Ερντογάν προκαλεί, επίσης, τα αμερικανικά και δυτικά συμφέροντα με την αμφισβήτηση των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της, που βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας της ανήκει και ήδη δυτικές εταιρείες προβαίνουν σε γεωτρήσεις. Καθημερινές, επίσης, είναι οι προκλήσεις στο Αιγαίο, στον θαλάσσιο και εναέριο χώρο, σε βάρος της Ελλάδας.

Η παραπάνω πραγματικότητα επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι η Ελλάδα πράγματι συνιστά μια όαση σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής και της Ανατολικής Μεσογείου, που ενισχύεται και με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Τα εύσημα που εισέπραξε η χώρα μας στη Διάσκεψη του Μονάχου απηχούν μια πραγματικότητα. Εναπόκειται στην ελληνική διπλωματία να τη μετατρέψει σε μόνιμη και διαρκή αναγνώριση από πλευράς των εταίρων μας στην ΕΕ, όπως και των δυτικών συμμάχων μας στη Νατοϊκή Συμμαχία, με έμπρακτη συμπαράσταση στις προκλήσεις που δέχεται η χώρα, όπως και στην αντιμετώπιση του Προσφυγικού.

Τίποτα όμως δεν είναι μονόδρομος. Οι εκάστοτε κυβερνώντες, όπως και όλος ο πολιτικός κόσμος, οφείλουν σε θέματα εθνικής σημασίας να επιδιώκουν τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση. Να ενισχυθούν οι θεσμοί που αφορούν τη χάραξη και άσκηση της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, καθώς και η λειτουργικότητα άλλων σημαντικών φορέων, όπως η δημόσια διοίκηση και η δικαιοσύνη, η απονομή της οποίας καθυστερεί υπερβολικά σε σύγκριση με άλλες δυτικές χώρες. Τα εύσημα που εισέπραξε η Ελλάδα και ο πρωθυπουργός στο Μόναχο ευχόμαστε να συμβάλουν σε αλλαγές νοοτροπιών και συμπεριφορών. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία…