Χρ. Μπότζιος: Ευρωεκλογές, εθνικές εκλογές και προεδρικές σε ΗΠΑ
Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.
Τον προσεχή Μάιο (26/5/2019) θα διεξαχθούν, ως γνωστόν, οι ευρωεκλογές σε όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ. Η διαφορά με τις προηγούμενες είναι ότι οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές θα είναι εφ’ όλης της επικράτειας, γεγονός που αυξάνει μεν το κύρος της Ευρωβουλής, συγχρόνως όμως δυσκολεύει την προεκλογική εκστρατεία τους. Εξαίρεση αποτελεί η Γαλλία, η οποία έχει ορίσει ευρείες εκλογικές περιφέρειες, αντί μίας, στο σύνολο της επικράτειας.
Οι αρμοδιότητες του Ευρωκοινοβουλίου δεν συγκρίνονται με αυτές των εθνικών Κοινοβουλίων. Ουσιαστικά περιορίζονται στην έγκριση του Κοινοτικού Προϋπολογισμού, ενώ μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας έχει προστεθεί και σχεδόν συναρμοδιότητα σε άλλους τομείς –οι αποκαλούμενοι τρίλογοι–, όπως σε αποφάσεις νομοθετικού περιεχομένου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς εκτός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να ζητείται και η σύμφωνη γνώμη ή και υποβολή προτάσεων της Ευρωβουλής. Το αδύναμο θεσμικά Ευρωκοινοβούλιο ουσιαστικά αντανακλά την πραγματικότητα της ΕΕ, που συνεχώς διευρύνεται με τη συμπερίληψη νέων μελών, όχι όμως με διαδικασίες εμβάθυνσης, που μεταφράζονται σε μετεξέλιξη της Ευρώπης σε πραγματική πολιτική, οικονομική και αμυντική ένωση.
Σήμερα η Ενωμένη Ευρώπη μοιάζει περισσότερο με ένα μεγάλο σουπερμάρκετ, όπως, επιτυχώς, τη χαρακτήρισε ο διεθνούς φήμης ελληνογάλλος σκηνοθέτης και διανοούμενος Κώστας Γαβράς, παρά με μια πραγματικά πολιτική ένωση. Δεν χρειάζεται, ασφαλώς, να είναι κανείς συνταγματολόγος, για να αντιληφθεί τα μεγάλα ελλείμματα όσον αφορά τις αρμοδιότητες του Ευρωκοινοβουλίου, ο ρόλος του οποίου περιορίζεται σε συζητήσεις επί παντός επιστητού, αλλά στερείται πραγματικών θεσμικών αρμοδιοτήτων, που ασκούνται, βασικά, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο με τη σειρά του εξουσιάζεται από ένα άτυπο διευθυντήριο τριών – τεσσάρων χωρών της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης. Οι ευρωεκλογές του προσεχούς Μαΐου προσλαμβάνουν ιδιαίτερη σημασία, γιατί από τα αποτελέσματα θα φανεί προς ποια κατεύθυνση κινείται η Ευρώπη. Αν, δηλαδή, θα επικρατήσει –ή όχι– η ξενοφοβία και ο ευρωσκεπτικισμός, που ήδη είναι έκδηλος στη γειτονική μας Ιταλία αλλά και σε άλλες χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά. Κυρίως γιατί μπορούν να τεθούν σε δοκιμασία οι αρχές και οι αξίες της μεταπολεμικής Ευρώπης, μετά τη βαρβαρότητα των δύο παγκόσμιων πολέμων.
Ήδη πήραμε μια πικρή γεύση από το πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, με το οποίο δόθηκε στήριξη στον πραξικοπηματία Γκουαϊδό, αντί στον εκλεγμένο από τον λαό της Βενεζουέλας Μαδούρο. Και τούτο παρά την πρόταση της Επιτρόπου για τις Εξωτερικές Υποθέσεις Φεντερίκα Μογκερίνι, την οποία υποστήριξε και η Ελλάδα, για σύσταση διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων προς υποβοήθηση του διαλόγου και αποφυγής πιθανού εμφυλίου πολέμου. Απέχουμε μόλις τρεις μήνες από την ημερομηνία διεξαγωγής των ευρωεκλογών, ελάχιστες όμως συζητήσεις γίνονται για αυτές είτε σε πολιτικό ή σε επίπεδο των ΜΜΕ.
Φυσικά, το ενδιαφέρον και προτεραιότητα δίνεται στα θέματα εσωτερικής επικαιρότητας, όπως η οικονομία, τα κοινωνικά, η υγεία και η υγειονομική περίθαλψη, τα συνταξιοδοτικά και η ασφάλεια των πολιτών. Ψηλά στην ατζέντα των πολιτικών κομμάτων, όπως και των ΜΜΕ, εξακολουθεί να παραμένει και το θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, που ήδη έχει περάσει στην κρίση και τη δίκη της Ιστορίας. Το υπουργείο Εξωτερικών και οι υπηρεσίες πρέπει να παρακολουθούν επισταμένως και να προβαίνουν σε συνεχή ενημέρωση ή και διαβήματα στις ξένες καγκελαρίες για ορθή χρήση της ονομασίας της γειτονικής μας χώρας, που πλέον είναι «Βόρεια Μακεδονία» και τη διαφοροποιεί από την ελληνική Μακεδονία, αρχαία και σύγχρονη.
Εκτός των ευρωεκλογών και άλλων εθνικών εκλογών σε χώρες-μέλη της ΕΕ, όπως στην Ελλάδα και πιθανότατα στην Ισπανία, που μπορεί να αλλάξουν το πολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη, μεγάλη είναι και η σημασία των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, που θα διεξαχθούν εντός του 2020. Η διαδικασία που ακολουθείται για την επιλογή των υποψηφίων Προέδρων είναι μακρά και μοναδική στον κόσμο. Ήδη αναγγέλθηκαν οι πρώτες υποψηφιότητες, ορισμένες εκ των οποίων λειτουργούν όπως οι επονομαζόμενοι «λαγοί» στους αγώνες δρόμου στον στίβο.
Αδιαφιλονίκητος υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος θα είναι ο νυν Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, του οποίου η μέχρι τούδε θητεία έχει προκαλέσει –λόγω των αμερικανοκεντρικών πολιτικών επιλογών του– πολλές αντιδράσεις ακόμα και στις ΗΠΑ. Η μακρά προεκλογική περίοδος είναι φυσικό να συνοδεύεται και από απουσία λήψης ουσιαστικών αποφάσεων που αφορούν είτε την εσωτερική είτε την εξωτερική πολιτική. Οι αρμοδιότητες του αμερικανού Προέδρου διαφέρουν ριζικά από των ευρωπαίων ομολόγων του. Οι εξουσίες του είναι σχεδόν απόλυτες και ελέγχεται μόνο από τα δύο νομοθετικά σώματα, τη Γερουσία και το Κογκρέσο ή Βουλή των Αντιπροσώπων.
Η εκλογή του αμερικανού Προέδρου είναι, ασφαλώς, εσωτερική υπόθεση των ΗΠΑ και του λαού της. Συμβαίνει όμως οι ΗΠΑ να είναι υπερδύναμη και να ασκούν διεθνή επιρροή. Πολλές μάλιστα φορές οι παρεμβάσεις της επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τις παγκόσμιες εξελίξεις. ΗΠΑ και Ευρώπη συνιστούν τον αποκαλούμενο δυτικό κόσμο, αλλά τα συμφέροντά τους δεν συμπίπτουν πάντοτε. Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο σημερινός Πρόεδρος έχει αντιμετωπίσει τη χώρα μας αρκετά ευνοϊκά, πάντοτε όμως εντός των πλαισίων της εξυπηρέτησης των αμερικανικών συμφερόντων και της παγκόσμιας πολιτικής τους, που προσβλέπει στο γενικό και όχι στο μερικό.
Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει δώσει σαφή μηνύματα προς την Τουρκία, αλλά φαίνεται να υποχωρεί όταν σταθμίζει τα ευρύτερα συμφέροντα των ΗΠΑ στη γεωπολιτική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Υποθέτω ότι όλα αυτά λαμβάνονται υπόψη από όσους χαράσσουν και εφαρμόζουν την εξωτερική μας πολιτική, που δεν είναι εύκολο να γίνεται κατανοητή από μη επαΐοντες. «Ου παντός πλειν εις Κόρινθον», έλεγαν μεταφορικά οι αρχαίοι μας πρόγονοι.