Τι θα βγάλει το ταξίδι του Τσίπρα στην Άγκυρα…
Από την αναθεώρηση της Λωζάννης στη «γαλάζια πατρίδα»
-Συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν και οι ψευδαισθήσεις για την… εύνοια του Σουλτάνου
Ταξίδι στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα… εξευμενισμού του Σουλτάνου πραγματοποιεί σήμερα στην Άγκυρα ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, σε μια επίσκεψη που δυστυχώς γίνεται σε ένα ιδιαίτερα αρνητικό περιβάλλον, όπου οι απειλές εναντίον της Ελλάδας είναι καθημερινές και στην ΑΟΖ της Κύπρου αλωνίζει το «Barbaros», λίγα μόλις μίλια ανοιχτά της Λεμεσού.
Είναι από τις επισκέψεις εκείνες που περισσότερες πιθανότητες έχουν να προβάλουν σε ανώτατο επίπεδο τις διαφορές των δύο χωρών, παρά να υπηρετήσουν την εκτόνωση των εντάσεων και φυσικά αυτό εκ των πραγμάτων επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το κλίμα.
Ο κ. Τσίπρας ανταποδίδει την επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν τον Δεκέμβριο του 2017, η οποία κατέληξε επεισοδιακά, με την προβολή της απαίτησης προσαρμογής της Συνθήκης της Λωζάννης εκ μέρους του τούρκου ηγέτη και στη σκιά των δηλώσεών του, τότε, για τα «σύνορα της καρδιάς». Έκτοτε, στη συνάντηση που είχαν το καλοκαίρι, στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες οι δύο ηγέτες είχαν επιβεβαιώσει και πάλι τις διαφορετικές θέσεις των δύο χωρών για μείζονα ζητήματα, ενώ τότε μάλλον δόθηκε το πράσινο φως για την απελευθέρωση των δύο ελλήνων στρατιωτικών. Κίνηση που είχε θεωρηθεί ότι αποτελούσε την αφετηρία βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Μια προσδοκία η οποία διαψεύσθηκε, φυσικά, το επόμενο διάστημα, παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης και του Μεγάρου Μαξίμου να προβάλουν τη «θετική ατζέντα» στις σχέσεις των δύο χωρών. Η Τουρκία και ο ίδιος ο κ. Ερντογάν ανέπτυξαν τη θεωρία της «γαλάζιας πατρίδας», η οποία αποτελεί το νέο δόγμα της Τουρκίας και επικαλύπτει όλη την υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας και της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ σύμφωνα με τους χάρτες που έχει παρουσιάσει ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ οι διεκδικήσεις της φθάνουν μέχρι και νότια της Ιεράπετρας.
Τους τελευταίους μήνες υπάρχει κλιμάκωση των προκλήσεων, ρητορικών και εμπράκτων, με υπερπτήσεις, παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου και στοχοποίηση του Καστελλόριζου, ενώ η έξαρση της ρητορικής εκ μέρους της Τουρκίας ακολούθησε την ανακοίνωση του Νίκου Κοτζιά, την ημέρα της αποχώρησής του από το ΥΠΕΞ, για τον σχεδιασμό επέκτασης των χωρικών υδάτων αποσπασματικά και τμηματικά μόνο στο Ιόνιο.
Αν και στην Ελλάδα είχε υπάρξει έντονη αντιπαράθεση για το αν πρόκειται περί ορθής κίνησης, ώστε να εμφανισθεί ότι η Ελλάδα δεν παραιτείται συνολικώς από την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της, ενώ ο αντίλογος υποστηρίζει ότι μια τέτοια κίνηση απλώς επιβεβαιώνει ότι το Αιγαίο είναι ειδική περίπτωση, όπως υποστηρίζει η Τουρκία, και ότι η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας τίθεται υπό την έγκριση της Τουρκίας.
Πάντως δεν είναι τυχαίο ότι αν και ο κ. Τσίπρας, μετά την τελετή παραλαβής -παράδοσης στο ΥΠΕΞ, αναφέρθηκε και ο ίδιος στο θέμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο, αμέσως μετά τονίσθηκε ότι αντί των Προεδρικών Διαταγμάτων, που θα εκδίδονταν άμεσα, προκρίθηκε η πρακτική της νομοθετικής ρύθμισης και μετά η υπόθεση μπήκε στο ράφι. Είχαν προηγηθεί οι οργισμένες και απειλητικές δηλώσεις της Τουρκίας που φρεσκάρισαν το casus belli. Και με τον τρόπο αυτό τελικά απέδειξαν ότι το casus belli είναι σε ισχύ και αφορά όχι μόνο το Αιγαίο, όπου έχει συμφέροντα η Τουρκία, αλλά και όλες τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας.
Η επανάληψη των διερευνητικών επαφών φυσικά και δεν έγινε, παρότι είχε αναγγελθεί τόσο από τους ηγέτες των δύο χωρών όσο και από τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών κ. Τσαβούσογλου και τον πρώην ΥΠΕΞ Νίκο Κοτζιά, καθώς υπό αυτές τις συνθήκες είναι προφανές ότι δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος, παρά μόνο παταγώδες αδιέξοδο.
Στο μάτι έχουν την κυπριακή ΑΟΖ
Βεβαίως, το καυτό σημείο δεν είναι άλλο από την κυπριακή ΑΟΖ. Εφόσον η Τουρκία τις επόμενες εβδομάδες επιχειρήσει να μεταφέρει πλωτό γεωτρύπανο και να ξεκινήσει γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, στο νότιο μέρος του νησιού, τότε και η Ελλάδα θα βρεθεί μπροστά σε μια τεραστίου μεγέθους πρόκληση.
Η αποδοχή της de facto εισβολής στην κυπριακή ΑΟΖ θα αποτελέσει όχι μόνο πλήγμα στον ενεργειακό σχεδιασμό της Κύπρου αλλά και υπονόμευση της ίδιας της κρατικής υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και, φυσικά, εάν γίνει αποδεκτή η πρόκληση αυτή, τότε είναι δεδομένο ότι θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τη δημιουργία αντίστοιχων τετελεσμένων στην περιοχή του Καστελλόριζου…
Θέλουν τους οκτώ…
Ψηλά στην ατζέντα του Ταγίπ Ερντογάν όμως παραμένει και η υπόθεση των οκτώ αξιωματικών, καθώς είχαν δημιουργηθεί προσδοκίες στην Τουρκία ότι μετά την απελευθέρωση των ελλήνων στρατιωτικών θα υπήρχε κάποια κίνηση ώστε να εκδοθούν στην Τουρκία. Κάτι που φυσικά δεν έγινε, καθώς οι ελληνικές δικαστικές αρχές παραχώρησαν άσυλο στους τούρκους αξιωματικούς.
Η ανακοίνωση του τουρκικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας την Τετάρτη δεν άφηνε περιθώρια παρερμηνειών, καθώς χαρακτήρισε «απαράδεκτο το γεγονός ότι υπάρχουν χώρες που δεν εκδίδουν στην Τουρκία μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης».
Σε ό,τι αφορά τη Θράκη, η στάση της Τουρκίας είναι γνωστή και δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο διάστημα στο κρατικό πρακτορείο Αναντολού εμφανίζονται δημοσιεύματα που υπενθυμίζουν την επέτειο της «εξέγερσης των ‘‘Τούρκων Δυτικής Θράκης’’ την 29η Ιανουαρίου» αλλά και την «παραβίαση των δικαιωμάτων των ‘‘Τούρκων’’ της Ρόδου και της Κω».
Όσοι πάντως στην Αθήνα πιστεύουν ότι ο κ. Ερντογάν δείχνει διάθεση συναινετική και καλή θέληση, λόγω του ότι πραγματοποιεί τη συνάντηση στο Προεδρικό Μέγαρο στην Άγκυρα και όχι στο Προεδρικό Γραφείο στην Κωνσταντινούπολη, μάλλον κάνουν λάθος και απλώς είναι δέσμιοι της αντίληψης όσων αναζητούν την εύνοια του Σουλτάνου με συμβολικές κινήσεις…
Κωνσταντίνος Τσάκαλος