Πρ. Παυλόπουλος: Μέγιστο λάθος ότι ο κίνδυνος των νοσταλγών του ναζισμού ανήκει στο παρελθόν

Επίσκεψη πραγματοποίησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη Θεσσαλονίκη για να παραστεί σε εκδήλωση αφιερωμένη στην Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Κατά την ομιλία του ο Π. Παυλόπουλος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις σύγχρονες μορφές του ναζισμού.

 Όχι στον εφησυχασμό για τους νοσταλγούς του ναζισμού

Διαβάστε τα κύρια σημεία της ομιλίας:

Τιμούμε σήμερα εδώ, στην Θεσσαλονίκη, την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, η οποία θεσμοθετήθηκε και ορίσθηκε ως η 27^η Ιανουαρίου εκάστου έτους, με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων, το 2004, κατά τις διατάξεις του ν. 3218/2004 και του εκτελεστικού του π.δ. 31/2005.

Με αισθήματα βαθιάς και ιερής συγκίνησης τιμούμε αυτή την Επέτειο Μνήμης στην Θεσσαλονίκη, η οποία δικαιούται αυτή την, εξίσου ιερή, τιμή περισσότερο από κάθε άλλη Πόλη μας.

Α. Και τούτο διότι οφείλουμε να μην ξεχνάμε, στο διηνεκές, ότι η Θεσσαλονίκη υπήρξε η, από αιώνων, έδρα της μεγαλύτερης Εβραϊκής Κοινότητας της Διασποράς, μιας Κοινότητας από τις αρχαιότερες στην Ευρώπη. Της Κοινότητας εκείνης, η οποία ήταν το εμβληματικό επίκεντρο του Σεφαραδικού Εβραϊσμού αλλά και Τόπος άφατου Μαρτυρίου, εξαιτίας των ανήκουστων εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας, στην βάρβαρη περίοδο της ναζιστικής κατοχής.

Β. Ως εκ τούτου, όλοι οι Έλληνες και όλος ο Ελληνισμός, καθώς και εγώ προσωπικώς, ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, θεωρούμε ότι εκπληρώνουμε στοιχειώδες χρέος έναντι των εν γένει Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, ιδρύοντας στην Μαρτυρική Θεσσαλονίκη ένα από τα μεγαλύτερα Μουσεία του Ολοκαυτώματος παγκοσμίως, όπως προβλέπουν λεπτομερώς, ύστερα από σχετική νομοθετική εξουσιοδότηση, οι διατάξεις του π.δ. 98/2017. Το Μουσείο του Ολοκαυτώματος στην Θεσσαλονίκη θα λειτουργεί, προφανώς, και ως λίκνο πολύτιμων διδαγμάτων για το μέλλον.

1. Με την έννοια ότι, φυσικά μαζί με τ’ άλλα αντίστοιχα Μουσεία, ανά τον Κόσμο, θα εκπέμπει, urbi et orbi, το εξής μήνυμα: Κάθε μέλος της Παγκόσμιας Κοινότητας έχει χρέος να θυμάται, για χάρη του Ανθρώπου και της Ανθρωπότητας, ότι το Ολοκαύτωμα είναι το χειρότερο έγκλημα κατά της Ανθρωπότητας, που δεν πρέπει να επαναληφθεί, με κάθε κόστος.

2. Περαιτέρω δε το Ολοκαύτωμα σηματοδοτεί την απερίφραστη καταδίκη κάθε Γενοκτονίας, όπου Γης. Κάτι που για εμάς, τους Έλληνες, προσλαμβάνει τεράστια σημασία, αφού έχουμε, ως Λαός και ως Έθνος, ζήσει την τραγωδία δύο Γενοκτονιών: Της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να μην παραβλέπουμε ούτε να υποτιμούμε τα αίτια, που προκάλεσαν την πανανθρώπινη τραγωδία του Ολοκαυτώματος. Για τούτο επιτρέψατέ μου ν’ αναφερθώ, φυσικά ενδεικτικώς, στις σκέψεις ορισμένων μεγάλων διανοητών του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος αλλά και του παρόντος.

Α. Έτσι, είναι πάντα επίκαιρη η συγκλονιστική μαρτυρία του Stefan Zweig, ο οποίος, επιπροσθέτως, δικαίως χαρακτηρίζεται ως ένας από τους πρωτοπόρους της Ευρωπαϊκής Ιδέας.

1. Η μαρτυρία αυτή συμπυκνώνεται σε δύο κείμενα, τα οποία εκδόθηκαν στα ελληνικά το 2017 (έκδ. «Μελάνι»), με τον τίτλο: «Έκκληση προς τους Ευρωπαίους». Τα ως άνω κείμενα γράφτηκαν το 1932 και το 1934 αντιστοίχως, ήτοι μέσα στην «σκοτεινή» περίοδο του Μεσοπολέμου, όταν η Ευρώπη πορευόταν, δυστυχώς, «ανύποπτη» μπροστά στο τέρας του ναζισμού που γιγαντωνόταν. Το πρώτο κείμενο ήταν μια διάλεξη του Stefan Zweig το 1932, στο Συνέδριο για την Ευρώπη, που οργανώθηκε στην Ρώμη από την «Academia d’ Italia». Και το δεύτερο κείμενο -ημιτελές χειρόγραφο που δημοσιεύθηκε το 2013- αποδίδει μια διάλεξη-συνέντευξή του, το 1934, προς το «Radio Paris», η οποία, μάλλον, δεν δόθηκε τελικώς.

2. Στα δύο αυτά κείμενα, ο Stefan Zweig προειδοποιούσε, με μεγάλη διορατικότητα: Ο εγκληματικός εθνικισμός θα σκοτώσει τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό, για τον οποίο θα έπρεπε να είμαστε υπερήφανοι. Μόνον η Ευρωπαϊκή Ενοποίηση μπορεί να διασφαλίσει την Ειρήνη και να διαφυλάξει τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και την πρόοδό του, επέκεινα δε να επιφέρει την «αποτοξίνωση» από το δηλητήριο του εθνικισμού. Ο Stefan Zweig δεν εισακούσθηκε…

Β. Πάντα επίκαιρο είναι και το εξαιρετικό βιβλίο του Mark Mazower «Η Σκοτεινή Ήπειρος» (εκδ. Αλεξάνδρεια, 2001). Στο βιβλίο αυτό ο Mark Mazowerαπέδειξε ότι, δυστυχώς, η Ευρώπη στον εικοστό αιώνα «δεν ήταν η φυσική πατρίδα της ελευθερίας και της δημοκρατίας όσο ένα εφιαλτικό εργαστήρι κοινωνικού και πολιτικού πειραματισμoύ». Mε αποτέλεσμα, ως το 1940 τα Δημοκρατικά Ιδεώδη και η αξία της δημοκρατικής διακυβέρνησης να έχουν «υποχωρήσει» δραματικά στις συνειδήσεις αρκετών Ευρωπαϊκών Λαών, γεγονός που ευνόησε την άνοδο του Χίτλερ και του ναζισμού στην εξουσία.

Ολοκληρώνω την σύντομη αυτή ομιλία μου τονίζοντας τα εξής:

Α. Θα ήταν μέγιστο λάθος να παρασυρθούμε από μιαν αντίληψη ανώδυνου εφησυχασμού πως, δήθεν, ο κίνδυνος των νοσταλγών του ναζισμού ανήκει στο παρελθόν. Και μόνον η εμπειρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Κρατών-Μελών της, μέσα στο 2017 και το 2018, βεβαιώνει του λόγου το ασφαλές. Και για να γίνω σαφέστερος: Οι εκλογικές αναμετρήσεις, κατά την διάρκεια των δύο αυτών ετών, στα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποδεικνύουν ότι υπολείμματα του ναζισμού, διόλου ευκαταφρόνητα, ελλοχεύουν.

Β. Αυτά τα υπολείμματα πρέπει να πάρουν την απάντηση που τους αρμόζει, μέσα από πολιτικές οι οποίες υπερασπίζονται από την μια πλευρά τον Ανθρωπισμό, την Δημοκρατία και την Ελευθερία. Και, από την άλλη πλευρά, μιαν οικονομική αντίληψη, η οποία περιθωριοποιεί την αδιέξοδη λιτότητα που προκαλεί τις μεγάλες ανισότητες και οδηγεί, νομοτελειακώς, στην περιθωριοποίηση και την εξαθλίωση του Ανθρώπου. Άρα στον κίνδυνο ρήξης του κοινωνικού ιστού, λόγω απουσίας ενός στιβαρού Κοινωνικού Κράτους Δικαίου.

Η Ευρώπη, που υπήρξε η μήτρα της μεγάλης πολιτισμικής παράδοσης του Ανθρωπισμού, έχει όλα τα εχέγγυα, εφόσον τα συνοδεύει και η αναγκαία φρόνηση, να γίνει πλανητικού βεληνεκούς δύναμη υπεράσπισης της Ειρήνης, της Αλληλεγγύης, της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης, μ΄ έμφαση στον πυλώνα της Κοινωνικής Δικαιοσύνης. Προς αυτή την κατεύθυνση -και συγκεκριμένα προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, συνακόλουθα δε της ολοκλήρωσης του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος- οφείλουμε να εργασθούμε όλοι μας, τιμώντας εμπράκτως την Ιερή Μνήμη όλων των Εβραίων, Ελλήνων και μη, θυμάτων του Ολοκαυτώματος.

Αιωνία η Μνήμη τους.