Ν. Στραβελάκης: Η συνάντηση των απατημένων…
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ,
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η επίσκεψη της κ. Μέρκελ στην Αθήνα επιχειρείται να αξιοποιηθεί παντοιοτρόπως. Από την κυβερνητική πλευρά προβάλλεται η αμέριστη στήριξη της καγκελαρίου στον κ. Τσίπρα. Οι γενικόλογες αναφορές για τη γλώσσα του σώματος ανάμεσα στους δύο και το πόσο χαλαρή ήταν η καγκελάριος έδωσαν και πήραν. Ο στόχος είναι προφανής, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να πείσει ένα κεντρώο ακροατήριο ότι αυτός είναι η αξιόπιστη δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και την πολιτική σταθερότητα.
Αυτό επισφραγίσθηκε με την απαγόρευση των συγκεντρώσεων στη διάρκεια της επίσκεψης και την επιδεικτική επίθεση των ΜΑΤ στα μπλοκ της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και της ΛΑΕ, που έκαναν πορεία αψηφώντας την απαγόρευση. Για το αριστερό ακροατήριο το μενού περιλαμβάνει κινδυνολογία περί ακροδεξιού κινδύνου και ίσως κάποια ψίχουλα κοινωνικής ευαισθησίας μέχρι τις εκλογές. Στο τελευταίο εντάσσεται και η γενικόλογη αναφορά στις γερμανικές αποζημιώσεις που μνημονεύθηκε στη συνάντηση. Όμως κάπου εδώ το κωμειδύλλιο Μέρκελ – Τσίπρα που παρακολουθούμε στις τηλεοράσεις λαμβάνει τέλος και επιστρέφουμε στην πραγματικότητα.
Η Γερμανία εκτός από τη συνεχιζόμενη κρίση και τους συνακόλουθους τριγμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει να αντιμετωπίσει και μια σημαντική γεωστρατηγική ήττα. Όλο το τελευταίο διάστημα προσπαθούσε να αποκτήσει ρόλο στις εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, κινούμενη ως σχετικά ανεξάρτητη δύναμη στην αντιπαράθεση Αμερικής – Ρωσίας. Στόχος της ήταν να αποτελέσει ένα είδος διαμεσολαβητή μεταξύ των δύο, που θα εξασφάλιζε την ομαλότητα πανευρωπαϊκά. Η προσέγγιση Ρώσων – Αμερικάνων άλλαξε άρδην τα δεδομένα.
Η Γερμανία είναι πλέον μια συμπληρωματική δύναμη στο πλευρό των Αμερικάνων, που μετά και την τραγωδία της Ουκρανίας θα πρέπει να παρακαλέσει για καμιά δουλίτσα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, αντί να μοιράζει την τράπουλα, όπως πίστευε αρχικά. Αυτό το τραυματισμένο γόητρο, που περιλαμβάνει τόσο την πανευρωπαϊκή οργή για τις πολιτικές λιτότητας όσο και τη γεωστρατηγική υποβάθμιση, προσπαθεί να ενισχύσει η ευρωπαϊκή περιοδεία της κ. Μέρκελ. Σε αυτό το πλαίσιο, η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων είναι ένα από τα λίγα πράγματα που της έχουν μείνει και ο κ. Τσίπρας ένας από τους λίγους που παραμένουν πιστοί στην πορεία προς την πολιτική της απόσυρση, εν αντιθέσει με τον ομογάλακτό της κ. Μητσοτάκη, που την πούλησε για λίγες ψήφους παραπάνω.
Όμως και ο Τσίπρας νιώθει απατημένος από τις εξελίξεις. Όλο το τελευταίο διάστημα πίστευε, ακολουθώντας τις παραινέσεις του αμερικανού πρέσβη κ. Πάιατ και του ισχυρού λόμπι των αμερικανόφιλων στην κυβέρνηση, ότι η τυφλή προσήλωσή του στα αμερικανικά συμφέροντα θα έφερνε την αναβάθμιση της ελληνικής αστικής τάξης στα Βαλκάνια σε βάρος της Τουρκίας. Θεωρούσε ότι αυτή η νέα σελίδα εθνικού μεγαλείου θα τον καταξίωνε στα μάτια της εγχώριας ελίτ, αλλά και θα άνοιγε την όρεξη των μεσαίων στρωμάτων για επανάληψη της εποχής της σημιτικής χλίδας. Εις μάτην όμως, διότι η προσέγγιση Αμερικάνων – Ρώσων αναβαθμίζει αποφασιστικά τον ρόλο της Τουρκίας στη Συρία και συνακόλουθα στα Βαλκάνια, όπου παραμένει η βασική νατοϊκή δύναμη. Το μόνο που του έμεινε λοιπόν είναι η Γερμανία και η κ. Μέρκελ, που αν και ξεδοντιασμένη μπορεί να του παρέχει κάποιους όρους παραμονής λίγο ακόμη στα πράγματα, δίνοντας κανένα κοκαλάκι για να συγκινηθεί και ο Καμμένος.
Κοντολογίς, η συνάντηση των δύο δεν είναι μια συνάντηση δικαίωσης, για τη Μέρκελ λόγω της αποδοχής από έναν πρώην αντίπαλο και για τον Τσίπρα λόγω της αναγνώρισης από το ευρωπαϊκό κατεστημένο. Αντίθετα, μοιάζει με συνάντηση δύο απατημένων προθύμων, που προσπαθούν να περισώσουν την πολιτική τους χρεοκοπία. Για την κ. Μέρκελ είναι μια προσπάθεια ομαλής πορείας προς την ανακοινωμένη συνταξιοδότηση. Ο κ. Τσίπρας από την άλλη θεωρεί ότι θα διεκδικήσει την πολιτική του επιβίωση ως πρώην αριστερός μέσω της αποδοχής των πρώην αντιπάλων του.
Το πρόβλημα είναι ότι όλα αυτά δεν αντιμετωπίζουν τις λαϊκές ανάγκες. Η κρίση οξύνεται παγκόσμια και η ανάγκη για καταστροφή κεφαλαίου προχωρά πολύ αργά, φέρνοντας αντιθέσεις και ανατροπές στην όποια πρόσκαιρη ισορροπία. Αλλά ακόμα και η αποκατάσταση της καπιταλιστικής συσσώρευσης δεν σημαίνει ότι οι συνέπειες της κρίσης στα λαϊκά στρώματα δεν θα είναι μαζί μας για πολύ καιρό. Σε αυτό το γκρίζο περιβάλλον η ελπίδα δεν βρίσκεται φυσικά σε συναντήσεις απατημένων αλλά στην κινητοποίηση του λαϊκού παράγοντα, που δείχνει σημάδια αφύπνισης.