Γιατί δολοφονείτε τη γλώσσα μας;

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Η. ΧΑΛΑΖΙΑ

Είναι πλέον γεγονός ότι σταδιακά η γλώσσα μας χάνεται και οι υπεύθυνοι σφυρίζουν αδιάφορα, καλυπτόμενοι πίσω από τον ευρωπαϊσμό και την παγκοσμιοποίηση. Σε όποιον κεντρικό εμπορικό δρόμο της χώ­ρας και αν περπατήσεις θα δεις σχεδόν ότι όλα τα καταστήματα ή εταιρείες, όπως και αρκετά Μέσα Ενημέρωσης, χρησιμοποιούν ξενό­γλωσσους όρους και τίτλους.

Όποιον από τους ιδιοκτήτες και αν ρωτήσεις θα σου απαντήσει ότι «με τη χρήση της αγγλικής γλώσσας διευκολύνουμε τους τουρίστες που κατά εκατομμύρια επισκέπτονται τη χώρα μας κάθε καλοκαίρι», Βέβαια και ο πολυπολιτισμικός πλέον χαρα­κτήρας της σημερινής κοινωνίας μας (μόνιμοι μετανάστες) ωθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Από τους θιασώτες της παγκοσμιοποίησης θα ακούσουμε ότι «η χρήση ξενόγλωσσων λέξεων και κυρίως της Αγγλοσαξονικής γίνεται για δύο βασικούς λόγους: α) Για την προβολή των ε­μπορευμάτων μας και την προώθησή τους. β) Για την καλύτερη προσφορά των υπηρεσιών μας, και αυτό είναι αναπόφευκτο, αν θέλεις να έχεις επικοινωνία με τις ξένες εταιρείες». Κάτι, όμως, που δεν συμβαίνει σε άλλες χώ­ρες της Ευρώπης και αυτό διότι στις περισσότερες υπάρχουν όλα σε διγλωσσία.

Πέρα από την εμπορική χρήση των ξενόγλωσσων λέξεων το ίδιο συμβαίνει και με τα Μέσα Ενημέρωσης, που δεν έχουν κυρίαρχο αλλόγλωσσο κοινό, ώστε να χρησιμοποιούν ξενόγλωσσους όρους ή τίτλους. Η επιχει­ρηματολογία τους ωστόσο είναι ότι «τα αγγλοσαξονικά είναι επικοινωνιακή γλώσσα», αγνοώντας ότι με αυτόν τον τρόπο, ως έναν βαθμό, αναγκαστικά αγγλοσαξονοποιείται η καθημερινότητά μας.

Στην πλειοψηφία τους τα περιοδικά που κυκλοφορούν χρησιμοποιούν ξενόγλωσσους τίτλους, ενώ έχουμε φτάσει στο σημείο να κυκλοφορούν περιοδικά που ασχολούνται με τη λογοτεχνία, την ποίηση, το θέατρο, ακόμη και την Ιστορία στα αγγλικά. Οι υπεύθυνοι ισχυρίζο­νται ότι είτε δεν γνωρίζουν είτε αγνοούν την ελληνική ρίζα αυτών των εννοιών και χρησιμοποιούν τους ξενόγλωσσους τίτλους, μη αντιλαμβανόμενοι ότι σε αρκετούς αναγνώστες γελοιοποιούνται ως ανεκπαίδευτοι.

Οι νέοι μας ασχολούνται για πολλές ώρες με το διαδίκτυο, χρησιμοποιούν ξενόγλωσσες λέξεις (απ’ ό,τι φαντάζομαι, για λόγους ευκολίας και όχι επίδειξης γνώσεων) στην επικοινωνία τους, χωρίς την παραμικρή προσπάθεια καθοδήγησης από τους δασκάλους τους, ώστε οι ίδιοι να αναζητήσουν τους αντίστοιχους όρους στην ελληνική. Τα παραδείγματα της υιοθέ­τησης ξενόγλωσσων λέξεων είναι πολλά, όπως, π.χ., «computer» αντί «ηλεκτρονικός υπολογιστής», «software» και όχι «λογισμικό», «hardware» αντί «υλικό», «meeting» αντί «συμβούλιο» ή «συνεδρίαση», «market» αντί για «αγορά», ενώ ο παραδοσιακός «τσαγκάρης» έχει μετατραπεί σε «shoo-maker», το «καφενείο» μας σε «cafe», όταν πρόκειται για διαφημιστική προβολή του προϊόντος ψάχνουν για «slogan» και όχι για «μήνυμα» ή «σύνθημα».

Τα δε Μέσα Ενημέ­ρωσης τις ειδήσεις τις ονομάζουν «news», το «διαφημιστικό διάλειμμα» το λένε «break», οι «καλεσμένοι» έγιναν «panel», τις «κίτρινες» μεσημεριανές ή βραδινές εκπομπές «κοινωνικού σχολιασμού» τις ονομάζουν «talk shows», οι τηλεοπτικές «σειρές» έχουν γίνει «serials», οι «ψεύτικες ειδήσεις» «fake news» κ.ά. Το κράτος υιοθέτησε τους ξενόγλωσσους όρους και στον αθλητισμό, αφού το πρωτάθλημα έγινε Super League.

Η Γαλλία, η Γερμανία, η Σουηδία, η Ισπανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες καταβάλλουν προσπάθεια να αποκαθάρουν τη γλώσσα τους από τα γλωσσικά δάνεια, οι ρίζες των οποίων υπάρχουν στη γλώσσα τους.

Αρκεί να μελετήσει κανείς ένα μικρό πολύγλωσσο λεξικό 8.000 λέξεων, που απευθύνεται σ’ αυτούς που ταξιδεύουν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να ανακαλύψει ότι το 15% των λέξεων γράφεται με τον ίδιο τρόπο, ενώ σε ποσοστό 80% οι λέξεις είναι ελληνολατινικές.

Ωστόσο, η έλλειψη κανόνων χρήσης ξενό­γλωσσων όρων και η δική μας χρήση αγγλικών όρων στην καθημερινότητα ενισχύει τον ήδη υφιστάμενο γλωσσικό ιμπεριαλισμό, που μακροπρόθεσμα υπονομεύει τον γλωσσικό μας πλούτο και την αισθητική της γλωσσικής μας επικοινωνία.

Βέβαια δεν θα πρέπει να πηγαίνουμε και στο άλλο άκρο, εμποδίζοντας τα παιδιά μας να μα­θαίνουν ξένες γλώσσες.

Ας σκεφθούν λοιπόν οι υπεύθυνοι πολιτικοί και οι πανεπιστημιακοί πως αυτήν τη στιγμή κορυφαία στελέχη των αμερικανικών εταιρειών πληροφορικής, όπως ο ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς και ο Τζον Σκάλι, πρώην πρόε­δρος της Apple, προωθούν ένα νέο πρόγραμμα βασισμένο στην ελληνική γλώσσα, καθώς πιστεύουν στις εξαιρετικές ιδιότητες της αρχαίας ελληνικής, ενώ θεωρούν πως είναι η μόνη γλώσσα που δεν υπάρχουν όρια και είναι ένα εργαλείο που θα επιτρέψει την ανάπτυξη, τη δημιουργικότητα και θα εισαγάγει καινούριες ιδέες, που προσφέρουν περισσότερες γνώσεις απ’ όσες ο άνθρωπος θα μπορούσε ως τώρα να ανακαλύψει.

Το πρόγραμμα αυτό είναι απαραίτητο στις νέες επιστήμες όπως η πληροφορική, η ηλεκτρονική, η κυβερνητική και άλλες. Αυτές οι επιστήμες μόνο στην ελληνική γλώσσα βρίσκουν τις νοητικές εκφράσεις που χρειάζονται, χωρίς τις οποίες η επιστημονική σκέψη, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς της πληροφορικής, αδυνατεί να προχωρήσει.
Θα ήταν νομίζω σκόπιμο, τώρα, που συζητείται η αναθεώρηση του Συντάγματος, να προστεθεί μία παράγραφος που θα επαναφέρει το άρθρο περί προστασίας και σεβασμού της γλώσσα μας, ώστε να βοηθήσει στη διάσωσή της.