Τα «κίτρινα γιλέκα» απειλούν την Ευρώπη

-Ποια θα είναι η επόμενη μέρα αν τα αγνοήσουν

Πάρα πολλές είναι οι συζητήσεις για τις ανατροπές που μπορούν να φέρουν τα «κίτρινα γιλέκα», όχι μόνο στη Γαλλία πλέον αλλά, με την ορμή που έχουν πάρει, σε όλο το πολιτικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και στις επιλογές απέναντι στην εργατική τάξη και κυρίως σήμερα στη μεσαία τάξη.

Εξελίξεις αναπόφευκτες πλέον, που θα ανατρέψουν τη… λογική της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, η οποία βλέπει μόνο αριθμούς και όχι ανθρώπους, όταν χωρίς τον άνθρωπο δεν υπάρχουν αριθμοί. Ο άνθρωπος χτίζει τους αριθμούς… Και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάει κανένας από εκείνους τους πολιτικούς αλλά και τους οικονομολόγους που αποφασίζουν για τους πολίτες της χώρας που κυβερνούν.

Το κίνημα των «κίτρινων γιλέκων» δεν ξέσπασε έτσι, από το πουθενά. Δεν ξύπνησαν ένα πρωινό κάποιοι Γάλλοι και είπαν να πάνε το Σαββατοκύριακο στο Παρίσι, εκεί στην «Αψίδα του Θριάμβου», να κάνουν πλάκα στον Μακρόν. Βράζει η γαλλική επαρχία. Η ζωή της δεν έχει καμία σχέση με αυτήν που κάνουν οι Παριζιάνοι. Και άρχισαν να βγαίνουν «κίτρινα γιλέκα» στους δρόμους και άλλων χωρών της Ευρώπης, προβληματίζοντας τους αρθρογράφους των εφημερίδων σε όλη την ΕΕ. Και αυτό κάτι σημαίνει. Δείχνει ότι οι αιτίες που «γέννησαν» στη Γαλλία τα «κίτρινα γιλέκα» υπάρχουν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Μάλιστα, τα «κίτρινα γιλέκα» δεν άφησαν αδιάφορους επώνυμους αρθρογράφους των ημερήσιων και κυρίως των κυριακάτικων εφημερίδων, οι οποίοι αφουγκράζονται την κοινωνία. Και ήδη δίνουν τη δική τους άποψη για τις αλλαγές που μπορούν να επιβάλουν τα «κίτρινα γιλέκα» αλλά και για το ποια μπορεί να είναι η επόμενη μέρα αν τα αγνοήσουν, όταν μάλιστα ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν αναγκάστηκε να ικανοποιήσει αμέσως αρκετά από τα αιτήματά τους.

Για να έχει μια ιδέα ο αναγνώστης για την πολιτική ταυτότητα του γάλλου Προέδρου, ως φοιτητής στη Ναντέρ, το προπύργιο της εξέγερσης τον Μάιο του 1968, ο Εμανουέλ Μακρόν στην εργασία αποφοίτησής του είχε ως θέμα τον Νικολό Μακιαβέλι, του οποίου ο «Ηγεμόνας» εξακολουθεί να αποτελεί απαραίτητο ανάγνωσμα για κάθε νέο πολιτικό. Και η συμβουλή του Μακιαβέλι ήταν: Απόφυγε να γίνεις μισητός. Στο δίλημμα ανάμεσα στην εύνοια των ευγενών και αυτήν του λαού, η απάντηση ήταν ότι πρέπει να έχεις τον λαό στο πλευρό σου. Ο γάλλος Πρόεδρος, όμως, δεν ακολούθησε αυτήν τη… συ­νταγή. Απόδειξη, το ότι το κύριο σύνθημα στις κινητοποιήσεις των «κίτρινων γιλέκων» ήταν το «Μακρόν, παραιτήσου».

Θα επιχειρήσουμε να σας δώσουμε μια γεύση των απόψεων που διατυπώθηκαν στις κυριακάτικες εφημερίδες για τον ξεσηκωμό των «κίτρινων γιλέκων» παραθέτοντας αποσπάσματα από άρθρα πολύ γνωστών αρθρογράφων.

Πάνω σε ένα ηφαίστειο η Ευρώπη
Ο κ. Γιώργος Πρεβελάκης, καθηγητής Γεωπολιτικής στη Σορβόννη (Paris I), σημειώνει σε άρθρο του με τίτλο «Αντι-πολιτικό ξέσπασμα»:
«Τα ‘‘Κίτρινα Γιλέκα’’ αποτελούν τμήμα του γενικότερου φαινομένου το οποίο, ανάμεσα σε άλλα, έφερε τον Τραμπ στην εξουσία και προκάλεσε το Brexit. Μαζί με τη χρεοκοπία των ελίτ, συγκροτούν τις δύο συμπληρωματικές όψεις της δυτικής παρακμής». Και προσθέτει: «Η Γαλλία του Μακρόν ενδεχομένως θα ξεπεράσει τα τραύματα. Όμως, η πρόσφατη γαλλική κρίση έδειξε ότι η Ευρώπη εδράζεται σε ένα ηφαίστειο. ‘‘Ένα φάντασμα πάνω από την Ευρώπη, ο κομμουνισμός’’, έγραφε ο Μαρξ στο ‘‘Κομμουνιστικό Μανιφέστο’’. Το φάντασμα που πλανιέται σήμερα πάνω από την Ευρώπη είναι τα ‘‘Κίτρινα Γιλέκα’’.

Η τραγωδία του 19ου αιώνα επαναλαμβάνεται ως φάρσα; Είναι, ίσως, η μόνη ομοιότητα την οποία μπορούμε να ε­ντοπίσουμε ανάμεσα στο νέο γαλλικό ονοματολογικό προϊόν και στην Αριστερά».

Είμαστε στο τέλος εποχής
Από την πλευρά του, ο Κώστας Λαπαβίτσας, καθηγητής Οικονομικών στο SOAS του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, σε άρθρο του με τίτλο «Αντι-νεοφιλελεύθερη οργή» καταθέτει τη δική του άποψη:
«Η εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν ήταν η τελευταία “εύκολη” λύση για το γαλλικό κατεστημένο. Η αποτυχία του αναδεικνύει το αδιέξοδο που αντιμετωπίζει πλέον η Γαλλία, αλλά και η ΕΕ». Και καταλήγει επισημαίνοντας: «Τα ‘‘Κίτρινα Γιλέκα’’ έχουν προσφέρει ιστορική υπηρεσία κάνοντας πασίδηλη την κενότητα του Μακρόν αλλά και την κρίση που σοβεί στην Ευρώπη. Αντιδρούν στα αδιέξοδα της ανελεύθερης πορείας της ΕΕ, τα οποία για χρόνια τονίζει η Αριστερά. Βρισκόμαστε σε τέλος εποχής».

Γόνιμη η βία των «κίτρινων γιλέκων», αν…
…είναι η εκτίμηση του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά σε άρθρο του με τίτλο «Η βία: μαμή ή παράνοια;». Γράφει συγκεκριμένα:
«Η καταφυγή των ‘‘κίτρινων γιλέκων’’ στη βία, στους βανδαλισμούς, στις καταστροφές, δεν μοιάζει ντιλετάντικο αντιπάλεμα της ανίας και του κορεσμού πλουσιόπαιδων, δεν είναι ακροδεξιά φαντάσματα χιτλερισμού και ‘‘εθνικισμού’’. Μάλλον με τριγμούς μοιάζει ρωγμών στη θωράκιση της παγκοσμιοποιημένης απολυταρχίας των ‘‘Αγορών’’. Εναλλακτική πρόταση δεν διαφαίνεται ακόμα, ο Ιστορικός Υλισμός, μονόπαντος, αυτοπροβάλλεται και σαν μονοκράτορας. Αλλά το σοβιετικό προηγούμενο υπονομεύει τη βεβαιότητα.

Κατάρρευση του αμφιπρόσωπου Ιστορικού Υλισμού θα σημαίνει τέλος του ‘‘παραδείγματος’’ της Νεωτερικότητας και τέτοια αλλαγή ούτε να προβλεφθεί μπορεί, ούτε να προγραμματιστεί. Η βία των ‘‘κίτρινων γιλέκων’’ θα αποδειχθεί γόνιμη (‘‘η βία είναι μαμή της Ιστορίας’’), αν φωτίσει ανάγκες, πραγματικές ανθρώπινες ανάγκες.
Αντίθετα η βία που χρησιμοποιεί σαν πρόφαση ένα ποινικό κακούργημα (στην Ελλάδα τη δολοφονία Γρηγορόπουλου) είναι μόνο παράνοια».

Εθνική οργή κατά των ελίτ…
Ποιος θα κερδίσει τη μάχη; είναι το ερώτημα που θέτει στο άρθρο του για τα «κίτρινα γιλέκα» ο Νίκος Μαραντζίδης, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πράγας και στο Πανεπιστήμιο της Κεράλα στην Ινδία. Εκτιμά συγκεκριμένα:

«Η έκρηξη του κινήματος των ‘‘Κίτρινων Γιλέκων’’ αποκαλύπτει τη δυσφορία μιας “κάποιας Γαλλίας” και την έκταση της ‘‘μπλοκαρισμένης κοινωνίας’’, όπως είχε εύστροφα ονομάσει, το 1968, ο κοινωνιολόγος Μισέλ Κροζιέ την αδυναμία της Γαλλίας να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις δίχως κοινωνικές εκρήξεις. Θεωρούσε, μάλιστα, το ξέσπασμα του Μάη του ’68 χαρακτηριστικό σημάδι αυτού του μπλοκαρίσματος.

Αν όμως ο Μάης του ’68 συνιστούσε μια αριστερή εξέγερση, για τα ‘‘Κίτρινα Γιλέκα’’ ερίζουν τόσο η άκρα Δεξιά όσο και η άκρα Αριστερά. Η πρώτη βλέπει σε αυτό το κίνημα την ‘‘εθνική οργή’’ ενάντια στις πράσινες πολιτικές της ΕΕ και στις αποφάσεις των ελίτ. Η δεύτερη διαβάζει στα μάτια των εξεγερμένων το μίσος ενάντια στην ταξική αδικία και στον νεοφιλελευθερισμό. Ποιος θα κερδίσει άραγε σε αυτή τη μάχη;».

Σε… υπνηλία η Ευρώπη
Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα «Κίτρινα Γιλέκα», υπογραμμίζει σε άρθρο του με τίτλο «Φοράει κίτρινο γιλέκο η δημοκρατία;» ο Τάκης Θεοδωρόπουλος. Γράφει συγκεκριμένα:

«Είναι απαραίτητος ο Μακρόν για τη Γαλλία; Σίγουρα τη γλίτωσε από τη Λεπέν και έστειλε τον Μελανσόν τιμωρία να γράψει εκατό φορές ‘‘τι είναι και τι θέλει η Αριστερά’’. Υπήρξε αναγκαίος και για τη Γαλλία και για την Ευρώπη. Αν η Γαλλία είχε πέσει στα χέρια των αντιπάλων του, το Brexit θα έμοιαζε με σπυρί που βγάζει ο πυρετός. Βοήθησε τη Γαλλία, και την Ευρώπη, για να αποφύγει το χειρότερο. Ποιο όμως είναι το καλύτερο που μπορεί να προτείνει; Μοιάζει πολύ με την Ευρώπη για να μπορέσει να τη βγάλει από την υπνηλία της. Όπως και η Ευρώπη χτίστηκε για να αποφύγει το χειρότερο, τα ερείπια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και το σιδηρούν παραπέτασμα, έτσι κι αυτός.

Δεν έχω καμία συμπάθεια για τα ‘‘Κίτρινα Γιλέκα’’. Καμία συμπάθεια για την κυρία που δήλωσε στην τηλεόραση ότι διαμαρτύρεται επειδή δεν μπορεί να πηγαίνει για σκι όπως παλιά. Όμως δεν μπορούμε να τα αγνοήσουμε, διότι η παρουσία τους έχει να κάνει με την ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας. Όταν η πολιτική ηγεσία που υπερασπίζεται τους θεσμούς της μιλάει άλλη γλώσσα από τμήματα της κοινωνίας η δημοκρατία δεν μπορεί να λειτουργήσει. Πρόβλημα της Γαλλίας, πρόβλημα της Ευρώπης. Ευτυχώς εμείς εδώ δεν έχουμε τέτοια προβλήματα. Όλα λειτουργούν μια χαρά».