Σ. Τζούμας: Στην εκκλησιαστική κρίση του 2018 ποιον θα… διαγράψει η Ιστορία;
Του
ΣΩΤΗΡΗ Μ. ΤΖΟΥΜΑ
Στην εκκλησιαστική κρίση του 1987 «ο Αντώνης Τρίτσης έγραψε Ιστορία»
Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ έμεινε στη συνείδηση των πιστών αλλά και ολόκληρου του ελληνικού λαού ως η έκφραση του λαϊκού παπά.
Δεν παρέστησε ποτέ αυτό που δεν ήταν, δεν καμώθηκε ποτέ τον λόγιο, δεν έκανε ποτέ τον μεγάλο και σπουδαίο θεολόγο.
Ήταν απλός και αυθόρμητος. Και όταν σου μιλούσε, σε κοίταζε στα μάτια! Μολονότι ήταν αντάρτης του Ζέρβα, δεν έδειξε ποτέ σε κανέναν πολιτικό διάθεση εριστική ή φιλική.
Μιλούσε με ευθύτητα και όταν έπρεπε σε κάρφωνε κατάμουτρα και όχι πισώπλατα!
Στα χρόνια του, και συγκεκριμένα το 1987, ξέσπασε η κρίση στις σχέσεις της Εκκλησίας με το Κράτος για την εκκλησιαστική περιουσία.
Δεν ήθελε σύγκρουση κατά μέτωπο, αλλά δεν ήταν και ενδοτικός.
Ο τότε υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, αείμνηστος Αντώνης Τρίτσης, εμπνεόμενος από τις θέσεις του πατρός Γεωργίου Πυρουνάκη, επιχείρησε να παρέμβει και να ρυθμίσει με νέες ιδέες, προχωρημένες για την εποχή και την Ελλάδα, τα της Εκκλησίας.
Τότε, σε εκείνη την κρίση, ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ έδωσε σε τρεις νέους Ιεράρχες της εποχής -οι οποίοι είχαν αρχίσει να ξεχωρίζουν από τότε και να θεωρούνται ως πιθανοί του διάδοχοι-, τον Χριστόδουλο (Δημητριάδος τότε, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο), τον Ιερώνυμο (τότε Θηβών και νυν Αρχιεπίσκοπο) και τον Άνθιμο (τότε Αλεξανδρουπόλεως και νυν Θεσσαλονίκης), τον δημόσιο λόγο της Εκκλησίας, που θα ήταν εξ ανάγκης σκληρός. Για τον εαυτό του κράτησε τον ρόλο του ήρεμου συζητητή. Η τακτική αυτή είχε αποτέλεσμα: Ο Ανδρέας Παπανδρέου, όταν η κατάσταση ξέφυγε πολιτικά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δικαίωσε την Εκκλησία, ξήλωσε τον Τρίτση με την περίφημη ατάκα «Αντώνη, έγραψες Ιστορία» και έκλεισε το θέμα.
Η κρίση του 1987 ανέδειξε τον Χριστόδουλο στη συνείδηση του κόσμου ως πνευματικό ηγέτη που τολμά. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Άνθιμος, σε μικρότερη βέβαια εμβέλεια, ενώ ο Ιερώνυμος, με τις εναλλαγές στην τακτική που ακολούθησε, δεν μπόρεσε να περάσει ηγετικό προφίλ και έμεινε στη σκιά.
Τώρα βρισκόμαστε πάλι μπροστά σε μία κρίση που θα ’λεγε κανείς ότι είναι κάπως επανάληψη της κρίσης Τρίτση. Αλλά δεν είναι και τόσο αλήθεια.
Τώρα είναι ο Αρχιεπίσκοπος που ανέλαβε να τα βρει με την… εξουσία και να ορίσει το μέλλον της Εκκλησίας. Και μάλιστα μεταχειρίστηκε τους Ιεράρχες σαν ένα άθροισμα εξισωμένο με το τίποτε. Και γι’ αυτό τους αγνόησε.
Και τι οδήγησε τον Αρχιεπίσκοπο σε αυτό το παζάρι; Όχι βέβαια η πολιτική συμφωνία του με τον κ. Τσίπρα.
Παρά τα όσα γράφονται για καλές σχέσεις Αρχιεπισκόπου και πρωθυπουργού, ο Ιερώνυμος κατά βάθος καταλαβαίνει (δεν γράφω πιστεύει) ότι απέναντί του έχει να κάνει με έναν οπορτουνιστή, ένα (ας μας επιτραπεί η έκφραση) «παιδάκι» της πολιτικής που τα κατάφερε και από πρόεδρος του δεκαπενταμελούς, από μέλος ενός «Ρουβίκωνα» της εποχής του, μπόρεσε και ανέβηκε στην κορυφή της εξουσίας. Σεβαστό. Αλλά στην Ελλάδα όλα μπορούν να συμβούν.
Νοιάζεται πάρα πολύ, θα μπορούσα να πω υπερβαλλόντως, για την άνοδο ενός φίλου, λαϊκού συνεργάτη του, ο οποίος διακατέχεται από την επιθυμία να άρχει της Εκκλησίας, άλλοτε καθήμενος επί θρόνου Ιεραρχών, άλλοτε μεσολαβώντας μεταξύ διαφόρων γνωστών πολιτικών και οικονομικών κύκλων εξουσίας, άλλοτε για το ένα, άλλοτε για το άλλο. Και να αμείβεται γενναιόδωρα για τις υπηρεσίες του, παρότι είναι μόνο απόφοιτος λυκείου.
Ο έλεγχος των οικονομικών της Εκκλησίας ήταν πάντα ένα δέλεαρ για πολλούς. Δεν είναι λίγοι οι Ιεράρχες που τα γνωρίζουν και τα συζητούν όλα αυτά μεταξύ των. Κάποιοι τόλμησαν να τα θέσουν και στη Σύνοδο της Ιεραρχίας και μάλιστα επωνύμως.
Δεν είναι ασήμαντοι αυτοί που καταλαβαίνουν ότι μια οικονομική συμφωνία παράδοσης της περιουσίας της Εκκλησίας στα χέρια ενός φιλόδοξου, αλλά ανεγκέφαλου λαϊκού θα σήμαινε αυτόματα παράδοσή της στο… πειναλέο κράτος!
Λησμονούν όμως όλοι αυτοί που εκπόνησαν ένα τέτοιο σχέδιο, ερήμην της Ιεραρχίας, ότι οι Αρχιερείς, όσο συνεργάσιμοι και αν δείχνουν σε όλα όσα γίνονται στην Εκκλησία, είναι πρωτίστως ποιμένες ψυχών -του πιστού λαού, των ιερέων, ακόμη και των αθέων- και σίγουρα δεν είναι οι εκδοροσφαγείς τους, αφού σε όλες τις κρίσιμες αποφάσεις πρυτανεύει η συνείδησή τους – αυτή που κάποιοι θέλησαν να την αγνοήσουν και να την ποδοπατήσουν, θεωρώντας την εξαργυρώσιμο είδος!