Π. Αδαμίδης: Μετανάστευση και Μαρακές

Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

Το Μαρόκο είναι ένα μείγμα βορειοαφρικανικής κουλτούρας και αραβικών επιδράσεων. Τμήμα της μεσογειακής γειτονιάς, σταθμός όλων των μεγάλων πολιτισμών που άνθησαν στην, κατά Ρωμαίους, «θάλασσά μας». Βασίλειο κατά βάση σταθερότητας, με δυτικό προσανατολισμό και κοσμικό Ισλάμ. Με πόλεις που έχουν εμπνεύσει την έβδομη τέχνη, τόσο ως φυγή στον εξωτισμό όσο και ως κέντρο εξύφανσης κατασκοπευτικών σεναρίων και υπόγειου πολέμου.

Και επειδή η σκιά της Καζαμπλάνκα μπορεί να πέσει βαριά, επελέγη το Μαρακές για να υπογραφεί το λεγόμενο σύμφωνο του ΟΗΕ για τη μετανάστευση. Ένα κείμενο κατ’ αρχήν μη δεσμευτικό, όπως οι υπέρμαχοί του έχουν σπεύσει από την αρχή να διακηρύξουν. Και αυτό γιατί το κλίμα σύμπνοιας και ομοθυμίας, μέσα στο οποίο εγκρίθηκε από 190 κράτη, φθίνει ολοένα και περισσότερο με ηχηρές διαφοροποιήσεις.

Οι ΗΠΑ, η Αυστραλία το Ισραήλ, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Τσεχία και πλέον η Ιταλία είναι μεταξύ των χωρών που δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχουν στη διάσκεψη του Μαρακές, που έχει προγραμματιστεί για τις 10-11 Δεκεμβρίου. Και ο κατάλογος δεν φαίνεται να τελειώνει εδώ. Η Ολλανδία δήλωσε ότι θα προσθέσει διευκρινιστικό προσάρτημα.

Ανάλογος είναι και ο προβληματισμός στο Βέλγιο αλλά και στη Γερμανία. Αναφορές που ερμηνεύονται ως δικαίωμα των μεταναστών σε άμεση πρόσβαση στο σύστημα πρόνοιας των χωρών υποδοχής τους απορρίπτονται από τις πλούσιες, ειδικά βόρειες χώρες. Όλα αυτά στον απόηχο του 2015 και της τραγικής ανεπάρκειας όσων ανέλαβαν να διαχειριστούν τη μεταναστευτική κρίση. Και εξέθεσαν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα όργανα, παρά τις δυνατότητες που τους δόθηκαν. Και έσπευδαν μετά να επιρρίψουν ευθύνες στις εθνικές αρχές.

Το Μαρόκο αποτελεί και συμβολικά χώρα αναφοράς στο ευρύτερο παζλ του Μεταναστευτικού. Έχοντας στο έδαφός του δύο πόλεις-θύλακες της Ισπανίας, τη Μελίτα και τη Θεούγια, αποτελεί θέατρο της προσπάθειας για εισιτήριο στον δυτικό κόσμο όλων των φτωχοδιάβολων που προσπαθούν να υπερπηδήσουν τους φράκτες των δύο αυτών πόλεων. Αλλά και ευρύτερα το Μαρόκο βρίσκεται στο φυσικό σύνορο μεταξύ της Ευρώπης και όλων των δυνητικά μεταναστών, που προέρχονται κατά βάση από την Υποσαχάρια Αφρική, και που εκτιμώνται σε εκατομμύρια, 60 τον αριθμό, με συγκλίνουσες αναλύσεις. Διαρκής υπόμνηση ότι το ζήτημα της μετανάστευσης κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει. Και είναι αναγκαίο, ειδικά σε περιόδους ύφεσης, να αναληφθούν πρωτοβουλίες και να υλοποιηθούν δράσεις για την επόμενη μεγάλη έξαρση. Κατά προτίμηση την αποτροπή της.

Στη βορειοαφρικανική γειτονιά, βρίσκεται βέβαια και η Λιβύη. Ένα ασύντακτο ουσιαστικά ακόμα κράτος. Με την επίσημη κυβέρνηση να ασκεί την κυριαρχία της κατά βάση στην Τρίπολη και τα περίχωρά της. Την ίδια στιγμή στην Ανατολική Λιβύη, με επίκεντρο τη Βεγγάζη, ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ έχει τον έλεγχο. Μέσα στο ετερόκλητο αυτό τοπίο λέγεται ότι έχουν ξεπηδήσει και δύο ρωσικές βάσεις, στη Βεγγάζη και το Τομπρούκ, από σκληρούς μισθοφόρους. Το γκρουπ «Βάγκνερ», που επιτρέπει στο επίσημο κράτος να απεκδύεται ευθυνών και αρμοδιοτήτων.

Και όλα αυτά στο σταυροδρόμι των μεταναστευτικών ροών, που το προηγούμενο διάστημα, με αφετηρία ακριβώς τη Λιβύη, είχαν κατακλύσει την Ιταλία. Σημαντική ψηφίδα στο εκρηκτικό σκηνικό, ιδίως σε σχέση με το ποιος ελέγχει τη στρόφιγγα, που αποδεδειγμένα έχει αποσταθεροποιήσει κράτη και κυβερνήσεις στην Ευρώπη. Αν μάλιστα τον έλεγχο αυτό τον αποκτήσει ο «θείος Βλαδίμηρος», που και τις γνώσεις έχει αλλά και τα μέσα, τότε ο Ταγίπ Ερντογάν θα μοιάζει απλά με τον συμπαθή γκρινιάρη γέρο του «Μόνος στο Σπίτι». Κατά τα άλλα, το διήμερο στο Μαρακές θα είναι ατμοσφαιρικό και ενδεχομένως ρομαντικό.