Γ. Ποταμιάνος: Προθέσεις και «θαύματα» σχετικά με την εκκλησιαστική περιουσία

Του
ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ

Στις αρχές Οκτωβρίου, μετά το κραχ των τραπεζικών μετοχών στο χρηματιστήριο, δημοσίευμα μεγάλης κυριακάτικης εφημερίδας ανέφερε ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας «είχε συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και σε αυτήν τέθηκε το ζήτημα της εκκλησιαστικής περιουσίας». Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο πρωθυπουργός επισκέφθηκε τον Αρχιεπίσκοπο, «μετά από σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου για τις εξελίξεις στο χρηματιστήριο».

Το δημοσίευμα ανέφερε πως στη συνάντηση «οι δύο συμφωνούν για τη δημιουργία μιας εταιρείας ειδικού σκοπού, τα έσοδα της οποίας θα πηγαίνουν κατά 50% στο κράτος και κατά 50% στην Εκκλησία». Η απόφαση για απόδοση των εσόδων της εκκλησιαστικής περιουσίας στο κράτος, σε ποσοστό 50%, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα για την αναβάθμιση των σχέσεών τους και «αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο των διακριτών ρόλων τους εν όψει και της συνταγματικής αναθεώρησης, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές».

Το σχετικό δημοσίευμα συνέδεε σαφώς την κρίση των τραπεζικών μετοχών στο χρηματιστήριο και τη σχεδιαζόμενη συνταγματική αναθεώρηση με την εκκλησιαστική περιουσία και τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Δηλαδή και με τις αμφιβολίες για την ικανότητα των τραπεζών να αντεπεξέλθουν στους νέους στόχους μείωσης των «κόκκινων» δανείων.

Την τελευταία εβδομάδα, μετά την κοινή συνέντευξη με τον πρωθυπουργό, ο Αρχιεπίσκοπος διευκρίνισε πως πρόκειται για «εκδήλωση πρόθεσης και όχι συμφωνία». Ο πρωθυπουργός όμως παραχώρησε τηλεοπτική συνέντευξη, όπου μίλησε για αμοιβαία επωφελή συμφωνία, που θα έχει πολλαπλά οφέλη και για το Ταμείο Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας. Τόνισε ότι μπαίνει μέσα όλη η αμφισβητούμενη περιουσία αλλά και η μη αμφισβητούμενη εθελοντικά. Σημείωσε επίσης ότι από αυτήν την αξιοποίηση υπολογίζεται ότι έως περίπου το 2030 το κράτος θα έχει τη δυνατότητα να καλύπτει πολύ μεγάλο μέρος ή το όλον της επιδότησης για τη μισθοδοσία των κληρικών.

Στο σημείο αυτό αναφέρθηκε σε «θαύματα». «Εμείς φέραμε αντίμετρα χωρίς μέτρα, δίνουμε όχι όσα είπα στη ΔΕΘ, αλλά παραπάνω,» ανέφερε ο Αλ. Τσίπρας και υπογράμμισε με νόημα: «Ακόμα και αν κάποιος είναι άθρησκος, στα θαύματα της βούλησης μπορεί να πιστεύει».

Το βασικό ερώτημα που προκύπτει αφορά το πώς θα αξιοποιηθεί αυτή η περιουσία, στην οποία από «θαύμα» το Δημόσιο βρίσκεται συνιδιοκτήτης στο 50%. Η αναφορά του ρεπορτάζ σε συνάντηση μετά το κραχ στο χρηματιστήριο και ύστερα από σύσκεψη στο Μαξίμου για το θέμα αυτό, επιτρέπει να ανατρέξουμε στο γεγονός πως οι αγορές θεωρούν ότι αν οι τράπεζες πουλήσουν τα επισφαλή δάνεια κάτω από τη λογιστική τους αξία, αυτό θα οδηγήσει σε μείωση των αποθεμάτων τους και θα απαιτηθούν νέες αυξήσεις κεφαλαίου. Θα πρέπει λοιπόν να αναζητηθεί λύση στη λογική πώλησης «κόκκινων» δανείων στη λογιστική αξία τους.

Καθώς οι δανειστές πιέζουν για ξεφόρτωμα των δανείων από τους ισολογισμούς των τραπεζών, γνωρίζουμε πως εξετάζεται ένα «όχημα ειδικού σκοπού», που δεν έγινε με την εγγύηση του δανείου του ESM. Ποιος όμως θα διαθέσει τώρα το κεφάλαιο για εγγυήσεις τραπεζών που ανήκουν σε ξένα funds;

Η παροχή εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου, στο σημερινό καθεστώς υπερχρέωσης, είναι κίνηση υψηλού ρίσκου. Επειδή οι τράπεζες θα πρέπει να δείξουν εμπράκτως τη θέλησή τους για αύξηση των πωλήσεων και τιτλοποιήσεων «κόκκινων» δανείων, το ΤΧΣ προτείνει ένα Σχήμα Προστασίας Ενεργητικού των τραπεζών με εγγυήσεις του Δημοσίου έναντι τμήματος των «κόκκινων» δανείων. Ένα τέτοιο σχήμα θα εξασφαλίσει, μέσω τιτλοποίησης, τις πωλήσεις στην τριετία 2019-2021 δανείων ύψους 15 δισ. ευρώ, που θα περιλαμβάνει στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια μικρών και μεσαίων εταιρειών. Έναντι των δανείων, το Δημόσιο θα εκδώσει ομόλογα, παρέχοντας την εγγύησή του.

Οι ευρωπαϊκές αρχές έχουν ορίσει μάλιστα συγκεκριμένο πλαίσιο για ένα όχημα διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων, τις εθνικές εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (ΕΔΠΣ). Όπως έχει αποκαλύψει η Τράπεζα της Ελλάδος, το τεχνικό σχέδιο για το πώς θα συσταθούν οι ΕΔΠΣ μελετάται ήδη. Οι ΕΔΠΣ θα μπορούν να χρηματοδοτούνται με ιδιωτικά και εν μέρει με δημόσια κεφάλαια και ταυτόχρονα να μη θεωρείται ότι έχουν λάβει κρατική ενίσχυση, εφόσον η Πολιτεία αποδεικνύεται ότι λειτουργεί σαν ένας οποιοσδήποτε επενδυτής. Έτσι διασφαλίζεται ότι η μεταβίβαση των προβληματικών χαρτοφυλακίων από τις τράπεζες στις ΕΔΠΣ θα πραγματοποιείται με αποτίμηση σε τιμές αγοράς.

Μια εταιρεία ειδικού σκοπού για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, λόγω της συμμετοχής του Δημοσίου, προσφέρει τον ιδανικό μηχανισμό για τη λειτουργία των ΕΔΠΣ. Εδώ θα πρέπει λοιπόν να αναζητηθεί το επόμενο «θαύμα».