Π. Αδαμίδης: Η συνταγματική αναθεώρηση
Του
ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΑΔΑΜΙΔΗ
Δικηγόρου, ΔΝ, αν. Καθηγητή
Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων
στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
Η συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση είχε προαναγγελθεί εδώ και καιρό. Ως όπλο, κατά βάση, της κυβερνητικής πλειοψηφίας για να ανακατέψει την τράπουλα και να θέσει την ατζέντα των πολιτικών εξελίξεων. Σκοπιμότητα που είναι μειωτική για την όλη συζήτηση και τη σπουδαιότητα της πρωτοβουλίας.
Κατά τούτο, και για να τεθεί το πλαίσιο της αξιολόγησης, είναι αναγκαίες ορισμένες βασικές παραδοχές. Η συνταγματική αναθεώρηση, εν αρχή, δεν είναι πανάκεια για τα αδιέξοδα, ούτε ελιξίριο πολιτικής μακροημέρευσης, τακτικισμών και επιτυχίας. Δεν μπορεί να προτάσσεται στο τέλος της κοινοβουλευτικής θητείας, ούτε να λειτουργεί με αποκλεισμούς συνομιλητών και ενδιαφερομένων. Είναι και αυτό δηλωτικό του κατά πόσο οι θιασώτες της δεν πιστεύουν πραγματικά σε αυτή.
Η συνταγματική αναθεώρηση σηματοδοτεί μια θεμιτή φιλοδοξία των εισηγητών της αλλά και της υπεύθυνης κυβέρνησης, στην προσπάθειά τους να αφήσουν το πολιτειακό τους στίγμα. Εμπεριέχει και μια ψυχολογική χροιά επανεκκίνησης. Δεν μπορεί όμως να γίνεται επιδερμικά και με στενότητα χρόνου. Θέτει πλαίσιο και δέσμη κατευθυντήριων γραμμών και απαιτεί ζύμωση και ανταλλαγή ιδεών για την επιλογή των θεματικών της μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων πολιτικών δυνάμεων. Ιδεατά στηρίζεται, πέρα από τις ούτως ή άλλως ενισχυμένες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες που προϋποθέτει, σε ευρύτατη πολιτική και κοινωνική συναίνεση.
Η συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να εστιάσει σε ζητήματα πολιτειακής συνοχής, λειτουργίας και προοπτικής. Κατά τούτο, να αναγνωρίσει παθογένειες, να προσδιορίσει κρίσιμες παραμέτρους και να θέσει στοχεύσεις. Η οικονομία της γνώσης και οι προτεραιότητες ως προς την εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες μπορούν να προσδιοριστούν αντίστοιχα.
Ακούγεται ότι οι σχέσεις Εκκλησίας και Κράτους θα αποτελέσουν σχετική θεματική. Είναι μία επιλογή, που αργά ή γρήγορα θα ερχόταν. Για να αποδειχθεί ότι δεν υπάρχουν ταμπού αλλά και για να απομυθοποιηθούν οι μονίμως διαμαρτυρόμενοι και εκ του ασφαλούς πετροβολούντες. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η όποια αξιολόγηση θα γίνει εν κενώ και σε καθαρά αφηρημένο επίπεδο. Και χωρίς να λησμονηθεί ότι η Εκκλησία ήταν ο φάρος συσπείρωσης και ο φορέας ανάδειξης της εθνικής συνείδησης, που μετεξελίχθηκε στην ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Απολύτως θεμιτή και η συζήτηση για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον τρόπο εκλογής του αλλά και τον έμμεσο προβληματισμό ως προς το εύρος και το περιεχόμενο των εξουσιών του. Ίσως είναι καιρός να αντλήσουμε παραδείγματα από τους κορυφαίους εκπροσώπους της δυτικής δημοκρατίας, με πρώτες τις ΗΠΑ αλλά και τη Γαλλία. Χρήσιμο είναι να συναξιολογήσουμε και το πετυχημένο μοντέλο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν είναι μακρινές οι μέρες που η κυβερνητική σταθερότητα απειλούνταν από τους «αγωνιστές της φέτας».
Αλλά και η δικαιοσύνη αποτελεί μία θεματική, ως μία εκ των τριών εξουσιών, με ρόλο-βαρόμετρο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία και κοινωνική εξέλιξη, που πρέπει να τύχει ιδιαίτερης μελέτης. Αντίστοιχος προβληματισμός υπάρχει και στην Ισπανία, όπου το Σύνταγμά τους, του 1978, φαίνεται ότι θα επιχειρηθεί να προσαρμοσθεί στις ανάγκες των καιρών. Εύλογος ο προβληματισμός για τη θέσπιση ικανών δικλίδων που θα ελέγχουν τους ελέγχοντες. Κοινό ζητούμενο, να υιοθετηθούν λειτουργικές λύσεις. Για να έχει αξία και λόγο ύπαρξης η συζήτηση αλλά και η ίδια η αναθεώρηση.