Καρφώνει Κοτζιά, Τσίπρα και Μητσοτάκη ο Ζάεφ

Όπως προκύπτει από τα πρακτικά των συσκέψεων των πολιτικών αρχηγών στα Σκόπια

-Στο Σούνιο είχε δεχθεί ο υπουργός Εξωτερικών την ονομασία «Μακεδονία του Ίλιντεν»
-Ιβάνοφ: Ο Τσίπρας είναι θετικότερος από τον Παπανδρέου

Σκοτεινά σημεία σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις Ελλάδας – Σκοπίων για το ζήτημα της ονομασίας ανακύπτουν από τα πρακτικά των συσκέψεων κορυφής που έγιναν στη γειτονική χώρα το 2018. Επιμέρους στοιχεία εγείρουν ερωτηματικά και απορίες για τη στρατηγική που ακολούθησε η ελληνική πλευρά και ως έναν βαθμό αφήνουν έκθετους τόσο τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα όσο και τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Κοτζιά.

Καθόσον από τους χειρισμούς τους προκύπτει μια σπουδή και μια βιασύνη να κλείσει «πάση θυσία» η υπόθεση, ακόμη και με υποχωρήσεις (υπαναχωρήσεις) από τις πάγιες εθνικές αρχές. Με κορυφαία στιγμή την αποδοχή εκ μέρους της ελληνικής πλευράς -στη συνάντηση του Ν. Κοτζιά με τον Ν. Ντιμιτρόφ στο Σούνιο- λύσης για ονομασία «Μακεδονία του Ίλιντεν». Ονομασία που παραπέ­μπει σε αλυτρωτισμούς και κατά γενική εκτίμηση θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές διεκδικήσεις εκ μέρους των Σκοπίων.

Η τοποθέτηση αυτή του κ. Κοτζιά εξέπληξε ακόμη και τη σκοπιανή πλευρά, κάτι που διαφαίνεται και στα λεγόμενα του Ν. Ντιμιτρόφ, ο οποίος σε μια από τις συσκέψεις κορυφής έκανε λόγο για «σημαντική παραχώρηση» εκ μέρους της Ελλάδας. Αναφερόμενος στη συνάντηση του Σουνίου ο υπουργός Εξωτερικών της γειτονικής χώρας είπε μεταξύ άλλων: «Εκεί έρχεται η πρόταση για δημοκρατία ‘‘Ίλιντεν Μακεδονία’’, με μετάφραση σε όλες τις γλώσσες και υπηκοότητα ‘‘Μακεδονική’’. Ο Κοτζιάς είπε ότι αυτό τους αρκεί, είναι μια επαρκής διαφοροποίηση ανάμεσα στη δική τους και στη δική μας ‘‘Μακεδονία’’».

Από όσα είπε ο κ. Ντιμιτρόφ τεκμαίρεται ότι οι δύο πλευρές είχαν καταλήξει ήδη σε συμφωνία στο ζήτημα της χρήσης των αρχικών «ΜΚ» και «MKD» από τα Σκόπια. Εξήγησε δε ότι η εισαγωγή του ονόματος με τη διεθνή χρήση είναι συνδεδεμένη με τη συμμετοχή της «Μακεδονίας» στο ΝΑΤΟ και η εθνική χρήση με τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ, στο τέλος της οποίας η «Μακεδονία» θα γίνει πλήρες μέλος.

Το δεύτερο κρίσιμο συμπέρασμα που προκύπτει από τα πρακτικά των συσκέψεων είναι η διάχυτη ανησυχία που υπήρχε στη γειτονική χώρα για το ενδεχόμενο πολιτικής αλλαγής στην Ελλάδα και ανόδου της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία. Θεωρούν δε ότι η παρούσα είναι πιο δεκτική σε συμβιβασμούς και παραχωρήσεις. Εξ ου και τόσο ο πρωθυπουργός Ζ. Ζάεφ, όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Ντιμιτρόφ ασκούν ασφυκτικές πιέσεις προκειμένου να κλείσει το ταχύτερο δυνατό μια συμφωνία. «Πρέπει να λύσουμε το ζήτημα όσο έχουμε ακόμη την ευκαιρία. Με κάθε αναβολή η κατάσταση γίνεται όλο δυσκολότερη. Αν δεν βρούμε τώρα λύση θα χάσουμε δέκα χρόνια», προειδοποιεί ο Ζ. Ζάεφ. «Οι προϋποθέσεις είναι ευνοϊκές, αφού στην Ελλάδα είναι η Αριστερά στην εξουσία», επισημαίνει. Ακόμη πιο πιεστικός ο Ν. Ντιμιτρόφ: «Αν δεν πετύχουμε τώρα, στην Ελλάδα θα έρθει η ΝΔ, η οποία έχει μεγάλη διαφορά στις δημοσκοπήσεις. Εκεί κυριαρχούν οι σκληρές θέσεις γύρω από τον Σαμαρά και όχι αυτές γύρω από την Μπακογιάννη», τονίζει και προσθέτει: «Σε αυτή την περίπτωση οι πιθανότητες για έναν συμβιβασμό και μια λύση θα μειωθούν δραματικά».

Με την προσέγγιση αυτή φαίνεται να συμφωνεί και ο Πρόεδρος της χώρας Γκ. Ιβάνοφ, που σημειώνει ότι «ο Τσίπρας είναι θετικότερος από τον Παπανδρέου, θέλει λύση», ενώ επισημαίνει ότι «δεν ορκίσθηκε ενώπιον της Εκκλησίας», κατά συνέπεια είναι πιο ελεύθερος να κάνει τις επιλογές του.

Στη διάρκεια της σύσκεψης ο κ. Ντιμιτρόφ αναφέρεται και στο ζήτημα της γλώσσας και όπως λέει στο τελευταίο πακέτο Μπακογιάννη – Μπάιντεν η γλώσσα ήταν «μακε­ντόνσκι», με λατινική γραφή, χωρίς μετάφραση. «Τώρα είπαμε ότι θα μπορούσαμε να δεχθούμε ένα όνομα γενικής χρήσης, αν η πρόταση ήταν ‘‘Κράτος της Μακεδονίας’’, ‘‘Ανεξάρτητη Μακεδονία’’ ή ‘‘Κυρίαρχη Μακεδονία’’. Οι Έλληνες επιμένουν να υπάρχει ένα όνομα με προσδιορισμό. Αυτό ήταν ένα πρόβλημα. Η τωρινή ελληνική παραχώρηση είναι ένα σημαντικό ζήτημα», επισήμανε ο σκοπιανός υπουργός Εξωτερικών. Σε έναν διάλογο που είχαν ο Ζ. Ζάεφ και ο ηγέτης του VMRO Κρ. Μίτσκοσκι προκύπτει ότι το όνομα «Μακεδονία του Ίλιντεν» δεν ήταν το μοναδικό που βρισκόταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Από τις συζητήσεις που έγιναν στις συσκέψεις, κυρίως αυτήν του Μαΐου, είναι εμφανής η ανησυχία της ηγεσίας των Σκοπίων ως προς την έκβαση ενός δημο­ψηφίσματος για μια ενδεχόμενη συμφωνία με την Ελλάδα. «Αν το δημοψήφισμα γίνει το φθινόπωρο δεν θα μας επιτρέψουν να γίνουμε μέλος του ΝΑΤΟ», λέει ο Κρ. Μίτσκοσκι, με τον Ζ. Ζάεφ να τον… καθησυχάζει ότι ο Αλ. Τσίπρας τον διαβεβαίωσε ότι θα μιλήσει με τον Εμ. Μακρόν, επισημαίνοντας ότι «δεν είναι δίκαιο να μην έχετε ημερομηνία για διαπραγματεύσεις» (εννοώντας την ένταξη στο ΝΑΤΟ).

Προβληματισμός υπάρχει και για ενδεχόμενη ανάμειξη τρίτων κατά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Εκείνος που θέτει το ζήτημα είναι ο αναπληρωτής πρωθυπουργός (προερχόμενος από το αλβανικό κόμμα) Μπ. Οσμάνι, ο οποίος αναφέρεται στις εκλογές των ΗΠΑ και το Brexit, υπονοώντας προφανώς τη Ρωσία. Στην τοποθέτηση αυτή αντιδρά ο ηγέτης του VMRO Κρ. Μίτσκοσκι, ο οποίος χαρακτηρίζει «ατυχή» τη συγκεκριμένη τοποθέτηση και πως το Brexit δεν έχει καμία σχέση με ένα δημοψήφισμα στα Σκόπια.

Από τα πρακτικά προκύπτει η διάσταση απόψεων μεταξύ κυβέρνησης και Προέδρου της Δημοκρατίας Γκ. Ιβάνοφ αλλά και δυσκολία συνεννόησης με την πλευρά του VMRO. «Φέρτε μου την πρόταση. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η κυβέρνηση κρύβει την πρόταση από τον Πρόεδρο της χώρας. Η κατάσταση στην Ελλάδα αλλάζει κάθε ώρα», υπογραμμίζει σε κάποιο σημείο ο Γκ. Ιβάνοφ. «Δεν έχουμε καμιά εικόνα για τη διαδικασία και δεν είμαστε μέρος της διαδικασίας. Μπορώ μόνο να σας πω, αν έχω καταλάβει σωστά, πως πρέπει να αρχίσω μια εσωκομματική συζήτηση, γιατί το VMRO δεν είναι χορωδία», διαμαρτύρεται ο Κρ. Μίτσκοσκι, με τον Ζ. Ζάεφ να απα­ντά ότι «κι εμείς δεν είμαστε χορωδία, κι εγώ θα έχω εσωκομματική συζήτηση».