«Η σημερινή μεγάλη τιμή που περιποιεί στο πρόσωπό μου, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης, δια της απονομής του Χρυσού Εμβλήματός της, με συγκινεί βαθύτατα και με επιφορτίζει με την υποχρέωση να φανώ άξιός της.
- A. Το γεγονός ότι η απονομή αυτή λαμβάνει χώρα με την ευκαιρία του εορτασμού των πενήντα ετών λειτουργίας της, μου προσφέρει την ευκαιρία να εκθέσω την, γενικώς επικρατούσα, θετική άποψη αναφορικά με το σημαντικότατο έργο που επιτελεί η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης για την Ορθοδοξία, για το Ελληνικό Έθνος αλλά και για τον Ελληνικό Πολιτισμό.
- B. Πρόκειται για έργο, του οποίου η απήχηση έχει προ πολλού υπερβεί τα σύνορα της Χώρας μας, γνωρίζοντας την διεθνή αναγνώριση και κατακτώντας τον ανάλογο σεβασμό.
Ι. Κατ’ αρχάς, έχει ιδιαίτερη σημασία το πώς ιδρύθηκε η εν λόγω Ακαδημία, η οποία, όπως είναι γνωστό σε όλους μας, αποτελεί Κοινωφελές Θρησκευτικό Καθίδρυμα της Εκκλησίας που λειτουργεί, ως προς το νομικό του καθεστώς, σύμφωνα με τον Οργανισμό της Εκκλησίας και τους Νόμους του Κράτους. Ως προς δε την Εκκλησιαστική της υπόσταση και αποστολή, τηρεί την κανονική αναφορά, τόσο προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως όσο και προς την Ιερά Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου και την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης.
Α. Ιδού λοιπόν πώς ο μακαριστός Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου, Ειρηναίος Γαλανάκης, εκ των ιδρυτών της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης και εμβληματική πνευματική προσωπικότητα του Τόπου σας, αλλά και σύνολου του Ελληνισμού, περιγράφει την ιδέα της δημιουργίας της σε κείμενό του: «Η ιδέα της Ακαδημίας γεννήθηκε στη σκέψη μου στην πρώτη δεκαετία του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου (1945-1955), τότε που ξεκινούσαν οι προβληματισμοί του νέου μεσοπολεμικού κόσμου. Γεννήθηκε σαν αναζήτηση ενός χώρου, ενός οργάνου, όπου θα μπορούσαν: χριστιανική πίστη και Νεοελληνικός Λόγος, Ελληνική Διανόηση να συναντηθούνε, να διαλεχθούνε και να συνεργασθούνε για την πνευματική πληρότητα και ωριμότητα του Λαού μας».[1]
Β. Στο ίδιο πνεύμα, και τηρώντας αυτή την ιερή πνευματική παρακαταθήκη του Ειρηναίου, ο σημερινός Διευθυντής της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, κ. Κωνσταντίνος Β. Ζορμπάς σημειώνει, ανάμεσα σε άλλα, εν είδει συμπεράσματος σε μελέτη του για τις εκκλησιαστικές διαστάσεις του έργου της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης: «Η Εκκλησία οφείλει να συνεχίζει, εν Αγίω Πνεύματι, το διαλογικό έργο της σωτηρίας του Χριστού εντός της Ιστορίας. Οφείλει δηλαδή να διαλέγεται με τον κόσμο ολόκληρο. Και τούτο, διότι ο διάλογος αποτελεί την πιο χαρακτηριστική έκφραση του αγαπητικού ήθους, την ίδια τη μαρτυρία του πνεύματος της χριστιανικής αγάπης και καταλλαγής, ενώ απαραίτητη προϋπόθεσή του είναι η μετάνοια, καθώς βοηθά στη γνωριμία και στη συνάντηση με τον ‘άλλο’, στην υπέρβαση της άγνοιας, της καχυποψίας και της μνησικακίας, στην άρση των παρεξηγήσεων, στην από κοινού συζήτηση των νέων προκλήσεων. Ο ‘άλλος’ νοείται ως όλον, ως συμπαρών της ευχαριστιακής σύναξης και μέτοχος του κοινού ποτηρίου ή ακόμη και ως προσδοκώμενος μέτοχος. Οι παραπάνω, θεμελιώδους σημασίας, θεολογικές προϋποθέσεις, δεν αποτελούν απλώς θεωρητικές διατυπώσεις ή λεκτικές ακροβασίες, αλλά έχουν καίριες συνέπειες για την αποστολή, τη μαρτυρία και την ιστορική πορεία της Εκκλησίας στο μεταβαλλόμενο κόσμο μας. Και ως εκ τούτου και της ίδιας της Ακαδημίας».[2]
- II. ‘Όλα τα προαναφερθέντα προκύπτουν από τον σκοπό της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης, ο οποίος σύμφωνα με τον Οργανισμό Λειτουργίας του Ιδρύματος είναι:
« 1) H ενδυνάμωσις και επιμόρφωσις των λειτουργών και του πληρώματος της Εκκλησίας ίνα εν τω πλαισίω της Ελληνορθοδόξου Πνευματικότητος δίδωσιν ζώσαν και ακεραίαν μαρτυρίαν του Ευαγγελίου εν τω συγχρόνω κόσμω.
2) Η ενίσχυσις του έργου της Ορθοδόξου εξωτερικής Ιεραποστολής.
3) Η παροχή τεχνικής και ηθικής βοηθείας προς προαγωγήν του βίου ή προς ικανοποίησιν φιλανθρωπικών και λοιπών σκοπών.
4) Η υπό το Ορθόδοξον χριστιανικόν πρίσμα και συμφώνως προς τα παραδόσεις και τας ανάγκας του Γένους ημών θεώρησις και έρευνα των πνευματικών-κοινωνικών και οικονομικών εν γένει προβλημάτων».
ΙΙΙ. Για ν’ αντιληφθούμε την σπουδαιότητα της διαρκούς όσμωσης του Ελληνισμού με την Ορθοδοξία, την οποία κηρύσσει και ως σκοπό υπηρετεί η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης, αρκεί να ταξιδέψουμε, για λίγο, πίσω στην Ιστορία και να θυμηθούμε ότι ο Xριστιανισμός αναπτύχθηκε αρχικά στο ιουδαϊκό περιβάλλον και πολύ σύντομα διαδόθηκε στον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Έγινε, όμως, και για τις δύο παραδόσεις, «σημεῖον ἀντιλεγόμενον»[3]. Ή, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, «Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρία».[4] Και όμως, ο Xριστιανισμός κατόρθωσε να συνθέσει, κατά τρόπο θαυμαστό, αυτές τις δύο παραδόσεις και, δια του έργου των Πατέρων της Εκκλησίας, να διαδώσει μια διδασκαλία που είναι λυτρωτική για τους πιστούς Χριστιανούς, αλλ’ αποτελεί και ένα ανεκτίμητης αξίας πολιτιστικό, πνευματικό αγαθό για κάθε άνθρωπο που μπορεί να αναγνωρίσει το σπουδαίο και το υψηλό, ακόμη κι αν δεν θρησκεύει. Και τούτο διότι το αιώνιο, μεγάλο μήνυμα του Χριστιανισμού, έγκειται στο ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος, προσέλαβε την ανθρώπινη φύση, για να μπορέσουμε να συναντηθούμε μαζί Του, να αναμορφώσουμε την ύπαρξή μας και να πορευθούμε στη σωτηρία: «ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν Αὐτοῦ». … Πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας»[5].
- IV. Επίσης, η αποστολή της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης να υποστηρίζει και ν’ αναδεικνύει τους διαχρονικά άρρηκτους δεσμούς ανάμεσα στο Ελληνικό Έθνος και την Ορθοδοξία και ν’ αποδεικνύει την εξαιρετική σημασία τους για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ελληνική Κοινωνία, με οδηγεί στην σκέψη ότι έτσι συνεχίζει, μέσα σε τελείως διαφορετικές φυσικά περιστάσεις αλλά όχι ενώπιον λιγότερο κρίσιμων για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία κινδύνων, το έργο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Διότι, πράγματι, ο Κοσμάς ο Αιτωλός -όπως είχα προσφάτως την ευκαιρία ν’ αναδείξω- με τη δράση του όχι μόνο συνέβαλε καθοριστικώς στην διατήρηση της Εθνικής Συνείδησης του υπόδουλου Ελληνισμού κατά τα χρόνια του τουρκικού ζυγού, αλλ’ αναδείχθηκε αληθινός φωτιστής, υπέρμαχος της Παιδείας και της Ορθόδοξης Πνευματικότητας.
- V. Η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης, δια του έργου της, συμμορφώνεται πλήρως προς στις ακόλουθες παραινέσεις του αποστόλου των Εθνών Παύλου, τις οποίες με συνέπεια υπηρετεί: «Σὺ δέ, ᾧ ἄνθρωπετοῦ Θεοῦ, … δίωκε δικαιοσύνην, εὐσέβειαν, πίστιν, ἀγάπην, ὑπομονήν, πρᾳότητα, ἀγωνίζουτὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως».[6]
Α. Υπερασπίζεται αδιαλείπτως και με παρρησία την Ορθόδοξη Πίστη, ορθοτομούσα τον λόγον της Αληθείας, και υπό την σκέπη του Πατριαρχείου μοχθεί ακαταπαύστως για την ομόνοια μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών, για την ανάπτυξη των επαφών με τις λοιπές Χριστιανικές Ομολογίες, για την διάδοση του Ευαγγελικού Μηνύματος και της Ορθόδοξης Μαρτυρίας σε όλο τον Κόσμο, ώστε κάθε άνθρωπος να γίνει κοινωνός του χαρμόσυνου μηνύματος της αγάπης του Θεού: «Ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα, καὶ τοῖςκαθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιὰ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς».[7] Διότι, πράγματι, αυτό είναι το μήνυμα που μπορεί να φέρει το φως της ελπίδας στον σύγχρονο, ταραγμένο κόσμο μας.
Β. Λαμπρό επιστέγασμα και πλήρης δικαίωση αυτής της ειλικρινούς, συστηματικής και πνευματικώς αγωνιώδους προσπάθειας για την ανάπτυξη διαλόγου μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών, αποτέλεσε το γεγονός ότι η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης, σαρξ εκ της σαρκός και σέμνωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, φιλοξένησε πριν από δύο χρόνια την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η Πανορθόδοξη Σύνοδος συγκλήθηκε, όπως είχε σχεδιασθεί, από τις 17 Ιουνίου έως τις 26 Ιουνίου 2016, εδώ, στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης, στο Κολυμβάρι Χανίων και συμμετέσχαν σ’ αυτήν οι δέκα από τις δεκατέσσερις αυτόνομες Ορθόδοξες Εκκλησίες. Οφείλω δε να επισημάνω ότι η απουσία ορισμένων Ορθόδοξων Εκκλησιών κατά την ως άνω Σύνοδο δεν οφείλεται, κάθε άλλο, στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά σε δικές τους σκοπιμότητες, ως προς τις αρνητικές επιπτώσεις των οποίων για την Ορθοδοξία πρέπει να αναλάβουν τις ιστορικές τους ευθύνες.
- VI. Επιπροσθέτως, με ειλικρίνεια και διάκριση η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης επικοινωνεί με προσωπικότητες από τους χώρους της Επιστήμης και του Πολιτισμού, συμβάλλοντας με όλες τις δυνάμεις της στην οικοδόμηση ενός καλύτερου Κόσμου, και κηρύττοντας με κάθε ευκαιρία και σε κάθε χώρο τις πανανθρώπινες αξίες της Ορθοδοξίας. Αυτό που αξίζει εν προκειμένω να τονισθεί είναι ότι το Ίδρυμά σας προωθεί τον διάλογο ανάμεσα στην Ορθοδοξία και την Επιστήμη, με απόλυτο σεβασμό προς την δεύτερη, αναζητώντας την συμπόρευση εκείνη που θα μπορούσε να φανεί η πιο ευεργετική για τον Άνθρωπο, στην προσπάθειά του ν’ αυτοπραγματωθεί κατά την φύση του και τον προορισμό του.
VII. Κλείνω, αναλογιζόμενος και αναγνωρίζοντας, ειλικρινώς και ευθαρσώς -όπως κάνει, άλλωστε, και η συντριπτική πλειοψηφία του Λαού μας- την καθοριστική συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στους μεγάλους Αγώνες του Λαού μας και του Έθνους μας. Συνακόλουθα δε την καθοριστική συμβολή της στην υπεράσπιση της Ιστορίας μας και της Πατρίδας μας.
Α. Το Εθνικό, κυριολεκτικώς, τούτο χρέος οφείλουμε να το εκπληρώνουμε με συνέπεια πολύ περισσότερο σήμερα, ενόψει των μεγάλων προκλήσεων που βρίσκονται μπροστά μας, και οι οποίες θα καθορίσουν, τελικώς, την ευόδωση του Ιστορικού μας προορισμού.
Β. Η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης το πράττει στο ακέραιο και της είμαστε όλοι οι Έλληνες ευγνώμονες γι’ αυτό. Έχω αίσθηση του καθήκοντός μου και της ιστορικής μου ευθύνης να υποστηρίξω ολόψυχα και με όλες μου τις δυνάμεις το λαμπρό έργο που επιτελεί.
Σας ευχαριστώ».
[1] Σεβ. Μητρ. Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου (Γαλανάκη), «Οι σκοποί της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης», στον επετειακό τόμο «ΔΙΑΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΚΟΝΙΑ-ΚΑΤΑΛΛΑΓΗ», Χανιά 2018, σελ. 12-16.
[2] Κωνσταντίνος Β. Ζορμπάς, «Εκκλησιαστικές διαστάσεις του έργου της Ορθοδόξου Εκκλησίας Κρήτης (ΟΑΚ)», στον επετειακό τόμο «ΔΙΑΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΚΟΝΙΑ-ΚΑΤΑΛΛΑΓΗ», Χανιά 2018, σελ. 217-247.
[3] Λουκ. 2,34.
[4] Α΄ Κορ. 1,23.
[5] Ἰω. 1,14.
[6] Α΄ Τιμ. 6,11.
[7] Ματθ. 4,16.