Νόμπελ Ειρήνης σε αρχηγούς κρατών
Τα ονόματα ηγετών κρατών πρωτοστατούν, όπως κάθε χρονιά, στις συζητήσεις για τον φετινό νικητή του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, που αναμένεται να ανακοινωθούν τις επόμενες μέρες: Ντόναλντ Τραμπ, Εμανουέλ Μακρόν, Τερέζα Μέι, Βλαντιμίρ Πούτιν, Μουν Τζε-ιν και Κιμ Γιονγκ-ουν (ηγέτες της Νότιας και Βόρειας Κορέας) κ.ά.
Τα βραβεία Νόμπελ Ειρήνης έχουν υποκύψει από καταβολής στην αίγλη των αρχηγών κρατών. Πλήθος ηγέτες (μεταξύ των οποίων τέσσερις Αμερικανοί πρόεδροι) έχουν λάβει το βραβείο: Θίοντορ Ρούσβελτ (ΗΠΑ, 1906), Κάρελ Ασερ (Ολλανδία, 1911), Γούντροου Ουίλσον (ΗΠΑ, 1919), Γιάλμαρ Μπράντινγκ (Σουηδία, 1921), Βίλυ Μπραντ (Δυτική Γερμανία, 1971), Εϊσάκου Σάτο (Ιαπωνία, 1974), Ανουάρ Σαντάτ και Μεναχέμ Μπέγκιν (Αίγυπτος-Ισραήλ, 1978), Λεχ Βαλέσα (Πολωνία, 1983), Οσκαρ Αριας (Κόστα Ρίκα, 1987), Μιχαήλ Γκορμπατσόφ (ΕΣΣΔ, 1990), Αούνγκ Σαν Σου Κι (Μιανμάρ, 1991), Νέλσον Μαντέλα – Φρεντερίκ Ντε Κλερκ (Νότια Αφρική, 1993), Γιασέρ Αραφάτ-Σιμόν Πέρες-Γιτζάκ Ράμπιν (Παλαιστίνη-Ισραήλ, 1994), Κιμ ντε Τζουνγκ (Νότια Κορέα, 2000), Τζίμι Κάρτερ (ΗΠΑ, 2002), Μάρτι Αχτισάαρι (Φινλανδία, 2008), Μπαράκ Ομπάμα (ΗΠΑ, 2009), Ελεν Τζόνσον Σίρλιφ (Λιβερία, 2011), Χουάν Μανουέλ Σάντος (Κολομβία, 2016). Ενώ υποψήφιοι έχουν υπάρξει ακόμη και ο Χίτλερ (1939), ο Μουσολίνι (1935) και ο Στάλιν (1945 και 1948).
Πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν θα έπρεπε το βραβείο να απονέμεται σε αρχηγούς κρατών που έχουν προωθήσει τη βία ως μέσο επίλυσης των διαφορών και κατά καιρούς έχουν εκφραστεί για ορισμένες προσωπικότητες σοβαρές αμφιβολίες ενώ για άλλες έχουν υπάρξει σοβαρές αντιδράσεις. Ομως η λάμψη που προσδίδει στους ηγέτες το αξίωμα, εξαγνίζει, αποπολιτικοποιεί, τους θεμελιώνει στην αιωνιότητα -κάτι που ίσως εξηγεί έως ένα βαθμό τους κρουνούς δακρύων εκατομμυρίων πολιτών στην απώλεια αιματοβαμμένων δικτατόρων.
Προ ημερών η νορβηγική επιτροπή απέκλεισε το ενδεχόμενο -λόγω απαγορευτικών κανονισμών- να αφαιρεθεί το βραβείο από την Αούνγκ Σαν Σου Κι, μετά έκθεση του ΟΗΕ, η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η ηγέτιδα της χώρας δεν χρησιμοποίησε το κύρος της για να αποτρέψει τη γενοκτονία κατά των μουσουλμάνων Ροχίνγκια στη Μιανμάρ (η Αούνγκ Σαν Σου Κι είχε τιμηθεί με το βραβείο ενώ βρισκόταν σε κατ΄οίκον περιορισμό και το παρέλαβε μετά 21 χρόνια).
Ο Μαχάτμα Γκάντι (σύμβολο της μη-βίας) δεν το έλαβε ποτέ. Ηταν υποψήφιος το 1937, το 1938, το 1939, το 1947 και το 1948, τη χρονιά που δολοφονήθηκε. Εκείνη τη χρόνια δεν απονεμήθηκε βραβείο, ως φόρος τιμής, σύμφωνα με τον πρόεδρο της επιτροπής, προς το πρόσωπο του Ινδού ηγέτη.
Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται από το 1901 «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών», σύμφωνα με τη διαθήκη του Σουηδού βιομηχάνου και εφευρέτη Αλφρεντ Νόμπελ. Δεν απονεμήθηκε 19 φορές (κατά την τριετία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου 1914 -1916, το 1918, 1923, 1924, 1928, 1932, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο 1939-1943, το 1948, 1955, 1956, 1966, 1967, 1972). Από το 1973 και για τα επόμενα 45 χρόνια απονέμεται ανελλιπώς. Πέρυσι το βραβείο έλαβε η ICAN, συνασπισμός ΜΚΟ από 100 χώρες για την κατάργηση των πυρηνικών όπλων. Υποψηφιότητα για το φετινό βραβείο έχει κατατεθεί για 331 πρόσωπα και οργανώσεις – την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, οργανώσεις για την ελευθερία του Τύπου και για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Πηγη+φωτο: www.kathimerini.gr