Επειδή δεν γνωρίζει οικονομικά

Υπό
JOHN GALT

«Οι πολιτικοί πρέπει να γνωρίζουν ότι τα οικονομικά είναι μια πολύ δύσκολη και εκλεπτυσμένη επιστήμη, που μπορεί με μεγάλη ακρίβεια να εξηγεί γιατί οι επιλογές που έκαναν στο παρελθόν ήταν λάθος. Ως προς το μέλλον, δεν είναι και τόσο επιτυχής» (διά στόματος Ben Bernanke).

Ένα από τα μεγαλύτερα μειονεκτήματα του κ. πρωθυπουργού έναντι του κ. Μητσοτάκη είναι ότι δεν γνωρίζει οικονομικά. Και επειδή πολλοί είναι έτοιμοι να μας κατακεραυνώσουν, τους απαντάμε ότι η γνώση των οικονομικών μεταφράζεται σε κατανόηση των ανθρωπίνων κινήτρων.

Τα οικονομικά μαζί με τη βιολογία, την ψυχολογία, τα νομικά καθώς και πλήθος άλλων κοινωνικών επιστημών προσπαθούν να ερμηνεύσουν, όσο τους επιτρέπουν οι ικανότητες των ερευνητών τους, τα ανθρώπινα κίνητρα. Δυστυχώς όμως όχι και τα κίνητρα μέρους των αριστερών πολιτικών.

Ο κ. Μητσοτάκης, προσπαθώντας να διευκολύνει τον κ. Τσίπρα από το βήμα της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, τόλμησε να προτείνει τρεις τεράστιες αναπτυξιακές προτάσεις, οι οποίες θα επέτρεπαν στον κ. πρωθυπουργό να διορθώσει λάθη επιλογών του παρελθόντος. Στόχος μας στη συνέχεια είναι να εξετάσουμε τις κοινωνικές προεκτάσεις των συγκεκριμένων αναπτυξιακών μέτρων μέσα από τα μάτια ενός αριστερού. Με τον τρόπο αυτό θα αναδείξουμε τις αδυναμίες και τις στρεβλώσεις που δημιουργεί η αριστερή λογική στην επιλογή των μέτρων οικονομικής πολιτικής. Ακόμη κι όταν οι αντίπαλοι προσφέρουν ευκαιρίες διόρθωσης λαθών του παρελθόντος .

Τα μέτρα είναι: Η απαλλαγή του ΦΠΑ και η έκπτωση 40% στις δαπάνες για βελτίωση και όχι κατασκευή της ακίνητης περιουσίας, η μεταφορά των εσόδων του ΕΝΦΙΑ και των δημοτικών τελών στην τοπική αυτοδιοίκηση, με την άνεση να είναι αυτόνομη στο ύψος των επιβαλλόμενων ποσοστών σε τοπικό επίπεδο, και, τέλος, η κατάργηση των capital controls.

1. Απαλλαγή ΦΠΑ και έκπτωση δαπανών 40%. Η ανακαίνιση του κτιριακού δυναμικού είναι αιτιολογημένη για άπειρους λόγους. Και μόνο η φράση του κ. Μητσοτάκη για να αλλάξουν αισθητική και χρηστική μορφή οι πόλεις και τα χωριά μας αρκεί. Πάρτε για παράδειγμα το Μάτι σήμερα. Το κίνητρο Μητσοτάκη αφορά πρώτα πράξεις στην αγορά προϊόντων αλλά και υπηρεσιών που χαρακτηρίζονται από μεγάλη εγχώρια προστιθέμενη αξία. Είτε σε υλικά (υδραυλικά, ηλεκτρολογικό υλικό, κουφώματα, χρώματα, σίδηρος, τσιμέντα κ.ά.) είτε σε εξειδικευμένο και μη εργατικό δυναμικό (κυρίως διαπραγματευόμενο με γνώμονα τη φοροαποφυγή).

Παράλληλα, ένα πλήθος ακινήτων λιμνάζει, αφού σήμερα βρίσκεται σε εκτεταμένη δουλεία (πτωχεύσεις, προσημειώσεις και υπό πλειστηριασμό, κληρονομικά, χωρίς ή και με ΕΝΦΙΑ, ιδρυματικές ιδιοκτησίες κ.ά.), με βασική αδυναμία ο ιδιοκτήτης να γνωρίζει την κρυφή αξία και να μην μπορεί να την εκμεταλλευτεί. Είναι σαν έχεις ένα κόσμημα και μία ανάγκη και πρέπει να το ρευστοποιήσεις υποχρεωτικά. Η «επάρατος» αγορά όμως προσφέρει λύση ικανή να αναζωογονήσει τα λιμνάζοντα νερά. Ούτε προστασίες Κατσέλη, ούτε χρυσές βίζες, ούτε μαύρη αγορά και φοροαποφυγή.

Η ιδέα είναι απλή: Sale και leaseback. Πουλάς το ακίνητο με δικαίωμα επαναγοράς, ο νέος ιδιοκτήτης αναλαμβάνει τα προνόμια του κινήτρου Μητσοτάκη και, έναντι ενός οριακού οφέλους, βελτιώνει την περιουσία του ιδιοκτήτη. Όταν αποπληρωθεί το όφελος από τις εισροές, ο ιδιοκτήτης ανακτά την περιουσία του καθαρή, χωρίς βάρη, και σε μεγαλύτερη αξία. Το κράτος κερδίζει έσοδα από τη μείωση της φοροδιαφυγής και δημιουργεί μία βάση οργανωμένων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αναλαμβάνουν νόμιμα, επιτέλους, την εκτέλεση των έργων ανάδειξης της ακίνητης περιουσίας. Και ρωτάμε: Σε ποιο σημείο η συγκεκριμένη πρόταση αντιστρατεύεται την αριστερή λογική;

2. Μεταφορά του ΕΝΦΙΑ και των δημοτικών τελών. Η διάχυση της εξουσίας, από την εργασία μέχρι τις κοινωνικές επιλογές, αποτελεί πάγια θέση της Αριστεράς. Αρκεί τα μέρη να είναι σε αντίστοιχο επίπεδο ισχύος. Στην εργασία, για παράδειγμα, η Αριστερά έχει σαφώς δίκαιο όταν λέει ότι η σχέση εργάτη – εργαζόμενου είναι άνιση, αφού ο εργάτης δεν έχει τίποτα άλλο να πουλήσει για να ζήσει αυτός και η οικογένειά του πλην της ανειδίκευτης εργασίας του. Ας μεταφέρουμε αυτήν τη λογική σε επίπεδο φορολογουμένου και κρατικής εξουσίας.

Ρωτάμε: Πότε ενισχύεται η ισορροπία σε όφελος του αδυνάμου: Όταν για τη χρήση των συμμετοχών του στα κοινά ο φορολογούμενος είναι και δημότης ή όταν το κράτος-αφέντης εισπράττει μέρος από το αποτέλεσμα των κόπων μας, χωρίς να μπορούμε να επηρεάσουμε τη χρήση τους; Πότε η κοινωνική ισορροπία είναι ισχυρότερη; Όταν γνωρίζουμε ως δημότες αν τα δημοτικά τέλη πάνε για παροχές της κοινότητας ή αν πάνε, όπως σήμερα, στην ΤτΕ για να εξασφαλίσουν τον δημόσιο δανεισμό: Πώς θα απαντήσουμε στον απλό έλληνα πολίτη, που, ως αριστερός, ρωτάει γιατί τα δημοτικά τέλη και ο ΕΝΦΙΑ από τη Μύκονο δεν καλύπτουν τις κοινωνικές παροχές σε σχολεία, σε ασφάλεια και υγεία, που απολαμβάνουν οι κάτοικοι της Μυκόνου; Σε τελική ανάλυση, η πρόταση Μητσοτάκη θα απάλλασσε τον κ. Τσίπρα από τις όποιες υποχωρήσεις πρέπει να κάνει, στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές, στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ και στα λοιπά κόμματα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς.

3. Capital controls (ποσοτικοί έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων). Η ανεύθυνη πολιτική της περιόδου Βαρουφάκη μας άφησε ως στίγματα τη στέρηση πιστωτικών πόρων στο εγχώριο πιστωτικό σύστημα και την απώλεια ενός ουσιαστικού πλεονεκτήματος που είχε προκύψει από τη συμμετοχή μας στη ζώνη του ευρώ (βλέπε ασφάλεια της ανταλλακτικής αξίας μισθών, εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων, υπέρ κυρίως των αδυνάμων και ανασφαλών, π.χ., της εργατικής τάξης). Αν υπάρχουν, επιτέλους, αριστερές αντιρρήσεις, ας ρωτήσουν τους τούρκους εργάτες.

Η πολιτική Μητσοτάκη για άρση των capital controls δεν εκτιμήθηκε από τους αγνωστικιστές αριστερούς που περιβάλλουν τον κ. πρωθυπουργό, γιατί πιθανά κάθε αναφορά στη λέξη «capital» (κεφάλαιο) είναι καταδικαστέα. Αν όμως, όπως πιθανά γνωρίζουμε, οι καταθέσεις ελλήνων κατοίκων είναι στο διεθνές τραπεζικό σύστημα τουλάχιστον 40 δισ. (όσα έφυγαν την περίοδο Βαρουφάκη), πώς σκεπτόμαστε να τις αξιοποιήσουμε;

Η λύση Ερντογάν, με παρακάλια και παροτρύνσεις του τύπου «έλλειψη εθνικής συνείδησης», δεν μετράει. Αν, αντίθετα, συμφωνούσαμε να γίνει κάτι αντίστοιχο με αυτό που ακόμη και σήμερα κάνει η κυβέρνηση με το περίφημο «μαξιλάρι» (κατάθεση του ESM, με δικαίωμα επαναγοράς), τότε με την άρση των capital controls το τραπεζικό μας σύστημα θα μπορούσε να αξιοποιήσει τη ρευστότητα και μετά το τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης, που ποτέ άλλωστε δεν ήλθε.

Τα αναπάντητα ερωτήματα, ακόμη και με αριστερή λογική, παραμένουν. Γιατί είναι καλύτερη μία πολιτική που δεν αξιοποιεί τις δικές μας καταθέσεις στη Γερμανία, όταν οι ίδιες χρηματοδοτούν, και μάλιστα έπειτα από μόχλευση, ανταγωνιστικές μας επιχειρήσεις; Αν δεν γνωρίζουν οι ιθύνοντες πώς γίνεται πράξη η πρόταση Μητσοτάκη, ας ρωτήσουν κάποιον που γνωρίζει. Διαφορετικά, αν δεν θέλουν να μάθουν, γιατί τα ξέρουν όλα, θα υποστούν τα πολιτικά κόστη της ύφεσης σε κοινωνικό επίπεδο.

Στην Αριστερά υπάρχει μία θεμελιακή θέση: «Οι ευνοημένοι στον καπιταλισμό έχουν και την ελάχιστη κοινωνική ευθύνη». Θεωρούν ότι η συμπεριφορά των ευνοημένων του καπιταλισμού είναι φυσικό επακόλουθο της λογικής του καπιταλισμού. Λάθος, τους απαντάμε. Οι ευνοημένοι στον καπιταλισμό έχουν τη μεγαλύτερη κοινωνική ευθύνη.

Απλά μπορούν και την αποφεύγουν όταν η Αριστερά δεν αρπάζει τις ευκαιρίες αλληλεγγύης που της προσφέρουν οι αντίπαλοι.