Χρ. Μπότζιος: Τι συμβαίνει με την Προεδρία Τραμπ;

Του
ΧΡΗΣΤΟΥ Θ. ΜΠΟΤΖΙΟΥ
Πρέσβη ε.τ.

-Οι Δημοκρατικοί απειλούν με εκκίνηση διαδικασίας καθαίρεσης (impeachment)
-Σε καλό επίπεδο οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις

Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά με τις ΗΠΑ, π.χ., διπλωμάτες, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι κ.ά., δεν δυσκολεύονται και πολύ να αναγνωρίσουν ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά της μεγάλης αυτής χώρας και του λαού της. Πρόκειται για βαθιά δημοκρατική χώρα και έναν λαό που σέβεται τη νομιμότητα σε βαθμό υπερθετικό.

Οι ΗΠΑ διακρίνονται, επίσης, για την άκρως αποτελεσματική δημόσια διοίκηση και μάλιστα πολύ λίγες χώρες θα μπορούσαν να συγκριθούν μαζί της. Το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα εφαρμόζεται χωρίς παρεκκλίσεις και, όπως λέγεται, είναι στο DNA κάθε Αμερικανού.

Η απλότητα στη συμπεριφορά είναι ένα άλλο γνώρισμα των Αμερικανών, ενώ βασικό χαρακτηριστικό τους είναι η παιδική σχεδόν αφέλεια με την οποία προσεγγίζουν την ιστορία και τον πολιτισμό των άλλων λαών. Η αίσθηση ότι η ΗΠΑ είναι η ισχυρότερη χώρα στον κόσμο συντελεί στην ταχεία αφομοίωση ακόμη και πολιτών που θεωρούνται από τους πλέον ανθεκτικούς, όπως, π.χ., οι Έλληνες.

Στις αναμφίβολες αρετές των Αμερικανών μπορούμε να α­ντιπαραβάλουμε και πολλά αρνητικά, όπως η βιαιότητα στην κοινωνική ζωή, με διάπραξη καθημερινών εγκλημάτων, που -κάπως απλοποιημένα- αποδίδονται στο δικαίωμα της οπλοχρησίας και στη σχεδόν θεοποίηση του ατομικισμού. Οι ΗΠΑ αποτελούν, χωρίς αμφιβολία, το κέντρο της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας και τα πανεπιστήμιά της συγκαταλέγονται μεταξύ των καλύτερων στον κόσμο, παρέχοντας δυνατότητα διάκρισης σε κάθε Αμερικανό ή αλλοδαπό με ικανότητες και γνώσεις.

Ο αμερικανός πολίτης δεν δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πολιτική, προτιμώντας να μιλάει περισσότερο για το χρηματιστήριο και τα οικονομικά, κοινώς για business. Στην πολιτική ζωή, εκτός των δύο κομμάτων, του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικανικού, δεν υπάρχει τρίτο ή τέταρτο κόμμα και αν υπάρχουν, είναι μόνο στα χαρτιά. Δεν συμβαίνει αυτό που παρατηρείται στη χώρα μας, όπου κάθε φιλόδοξος ή πικραμένος πολιτικός ιδρύει και δικό του κόμμα, που διαρκεί όσο περίπου και οι τέσσερις εποχές του έτους, ενώ αιωρείται πάντα η απορία για τη χρηματοδότησή τους.

Η προ διετίας εκλογή του σημερινού Προέδρου, 53ου κατά σειρά, εξέπληξε πολλούς. Ο Ντόναλντ Τραμπ προέρχεται από τον επιχειρηματικό κόσμο και ελάχιστα ασχολούνταν, τουλάχιστον δημοσίως, με την πολιτική. Ακόμα και ο Ρόναλντ Ρίγκαν, ηθοποιός στο επάγγελμα, είχε χρηματίσει κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, της μεγαλύτερης και πλουσιότερης ομοσπονδιακής πολιτείας της Αμερικής. Πολλοί απέδωσαν την εκλογή Τραμπ στην έλλειψη ισχυρού αντιπάλου από τους Δημοκρατικούς, ενώ άλλες σοβαρότερες αναλύσεις στο γεγονός ότι με το σύνθημά του «America first» («Πρώτα η Αμερική») έπεισε μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων που θεωρούσαν ότι η χώρα τους έχανε σε πολλούς τομείς την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία.

Ο Τραμπ επένδυσε επίσης στην ξενοφοβία, την αντίδραση στην αποδοχή προσφύγων και λαθρομεταναστών, στην υπόσχεση για ελάφρυνση και μείωση των φόρων, στην κατάργηση ορισμένων κοινωνικών παροχών που είχε επιχειρήσει και επιτύχει εν μέρει ο προκάτοχός του Μπαράκ Ομπάμα. Μετά από δύο και πλέον χρόνια διακυβέρνησης οι αντίπαλοί του αλλά και πολλοί Ρεπουμπλικάνοι, όπως και μεγάλο μέρος των ΜΜΕ, του προσάπτουν ότι έχει αποτύχει πλήρως στην άσκηση της εξουσίας, ορισμένοι μάλιστα τον θεωρούν και επικίνδυνο, ιδιαίτερα σε θέματα που άπτονται της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Χαρακτηριστικό ήταν ανυπόγραφο, προ ημερών, άρθρο της έγκυρης και μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδας «New York Times», βάσει του οποίου μια ομάδα στενών συνεργατών του Προέδρου προσπαθεί να τον συγκρατήσει από λανθασμένες επιλογές που μπορεί να βλάψουν την Αμερική.

Ο αμερικανός Πρόεδρος πράγματι στρέφεται κατά πάντων. Κατά γειτονικών χωρών, ιδιαίτερα του Μεξικού και του Καναδά, της ΕΕ, της Ρωσίας, της Κίνας, των αραβικών κρατών και άλλων μικρότερων, που θεωρεί ότι βλάπτουν τα οικονομικά και άλλα συμφέροντα των ΗΠΑ. Τραμπ, λοιπόν, εναντίον όλων! Οι πολιτικοί αντίπαλοί του, μεγάλο μέρος του δημοσιογραφικού κόσμου και των ΜΜΕ αλλά και πολλοί Ρεπουμπλικάνοι έχουν επικε­ντρώσει τις επιθέσεις εναντίον του στην αποκάλυψη σεξουαλικών σκανδάλων, που στο ευρωπαϊκό κοινό μάλλον θα προκαλούσαν θυμηδία. Βέβαια προσλαμβάνουν άλλη διάσταση όταν τα συνδέουν με παράβαση του ομοσπονδιακού νόμου για τη χρηματοδότηση του προεκλογικού αγώνα με ποσά που σύμφωνα με τις αποκαλύψεις εξαγόρασε τη σιωπή πορνοστάρ και ερωμένων του.

Σοβαρότερες είναι οι καταγγελίες για συνεργασία προεκλογικά με ρώσους πράκτορες με στόχο την αντίπαλό του Χίλαρι Κλίντον. Στο Δημοκρατικό Κόμμα δεν αποκρύπτουν τις προθέσεις τους και απειλούν ότι αν κερδίσουν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο, κατά τις εκλογές που θα διεξαχθούν τον προσεχή Νοέμβριο, θα εκκινήσουν τη διαδικασία, προβλεπόμενη από τον αμερικανικό νόμο, για καθαίρεσή του (impeachment). Θα είναι ο τρίτος Πρόεδρος στην αμερικανική ιστορία που θα υποστεί αυτήν τη διαδικασία. Οι δύο προηγούμενοι ήταν ο Άντριου Τζόνσον και ο Μπιλ Κλίντον, που αμφότεροι αθωώθηκαν από τη Γερουσία, και ο τρίτος ο Ρίτσαρντ Νίξον για το γνωστό σκάνδαλο του Watergate, ο οποίος όμως παραιτήθηκε προτού η διαδικασία της καθαίρεσης εκδικασθεί ενώπιον της Γερουσίας.

Η περίπτωση του σημερινού Προέδρου είναι αρκετά διαφορετική, γιατί ο κ. Τραμπ διαθέτει αρκετά λαϊκά ερείσματα και είναι πολλοί εκείνοι που θα κινηθούν υπέρ του. Εκτιμάται ότι οι Δημοκρατικοί μάλλον θα στοχεύσουν στη φθορά του με στόχο να κερδίσουν την προσεχή Προεδρία, παρά τη διαδικασία της καθαίρεσης, που ούτως ή άλλως εξαρτάται και από την έκβαση των εκλογών για το Κογκρέσο.

Η εξωτερική πολιτική της διακυβέρνησης Τραμπ σε ό,τι αφορά την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή μας (Δυτικά Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειος, Μέση Ανατολή) δεν διαφέρει ουσιαστικά από εκείνη των προκατόχων του. Παροχή υποστήριξης στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων για ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς και κυρίως το ΝΑΤΟ, που εκτός άλλων αποβλέπει στην αποτροπή επανάκαμψης της ρωσικής επιρροής στα Βαλκάνια.

Στο πλαίσιο της σταθερότητας στα Βαλκάνια, οι ΗΠΑ υποστήριξαν ένθερμα την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, αφού όταν ολοκληρωθούν όλες οι διαδικασίες που προβλέπει η συμφωνία θα απευθυνθεί προς τα Σκόπια πρόσκληση ένταξης στο ΝΑΤΟ.

Η όξυνση των σχέσεων μεταξύ Ουάσινγκτον – Άγκυρας, εξαιτίας και της μη ικανοποίησης του αιτήματος του καθεστώτος Ερντογάν για έκδοση του θρησκευτικού ηγέτη Γκιουλέν, που φέρεται ως οργανωτής του αποτυχόντος πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016, προφανώς συνέβαλε να αντιληφθούν στην Ουάσινγκτον τη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας σε μία από τις πλέον ευαίσθητες περιοχές του κόσμου. Θα πρέπει, ωστόσο, να επισημανθεί και ο πολιτικός ρεαλισμός που έχει επιδείξει η ελληνική κυβέρνηση στη συνεργασία με τις ΗΠΑ, απαλλαγμένη από ιδεολογήματα και ιδεολογικές περιχαρακώσεις.

Δεν είναι τυχαίο που ο αμερικανός πρέσβης κ. Πάιατ χαρακτήρισε το επίπεδο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων το καλύτερο των τελευταίων ετών. Ευκταίο η εκτίμηση αυτή να προσλάβει και στρατηγικής φύσης χαρακτήρα και να μεταφρασθεί σε ενεργή συνεργασία και ουσιαστική συνδρομή των ΗΠΑ σε εξωτερικές απειλές κατά της Ελλάδας, όπως και σε μία έντιμη λύση του Κυπριακού. Ο Μπαράκ Ομπάμα από τον λόφο της Πνύκας έπλεξε το εγκώμιο της Ελλάδας ως το λίκνο της Δημοκρατίας και του δυτικού πολιτισμού. Ο Τραμπ και οι διάδοχοί του ας αποδείξουν ότι πράγματι το εννοούν, ώστε αυτή η αναγνώριση να μετατραπεί σε πράξη.