ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ, ΚΑΡΙΕΡΑ και ΧΡΗΜΑ
Του
ΗΛΙΑ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ
Συνθέτη
Είναι κάτι καλλιτέχνες που δεν ξεφεύγουν ποτέ από το δίπτυχο της… επιτυχίας: καριέρα – χρήμα. Ο κόσμος να γυρίσει ανάποδα, η Ελλάδα να σβήσει από τον χάρτη, αυτοί παραμένουν σταθεροί στον στόχο τους. Το πολύ πολύ να διοργανώσουν καμία συναυλία συμπαράστασης… για τα θύματα.
Ενώ είναι λαλίστατοι και άριστοι δημοσιοσχεσίτες και πρώτοι στις ραδιουργίες, με την εξουσία δεν τα βάζουν. Ούτε με κακές κυβερνήσεις. Γιατί πώς αλλιώς θα παίρνουν επιχορηγήσεις, πώς θα μπαινοβγαίνουν στα Μέγαρα, στα Ηρώδεια, στην Επίδαυρο, στην ΕΡΤ και πώς θα σουλατσάρουν στους διαδρόμους των υπουργείων Πολιτισμού, Τουρισμού κ.λπ.; Αν διαθέτουν και πιστοποιητικό αριστερών φρονημάτων… σημερινής αξιοπιστίας και εγκυρότητας, που αρκετοί φροντίζουν να το έχουν, τότε η καριέρα απογειώνεται και δεν τολμά κανείς να τους αμφισβητήσει!
Βλέπετε, η ελεύθερη σκέψη, η ελεύθερη άποψη έχει κόστος. Έχει αποκλεισμούς. Έχει εχθρικά μέτωπα και κόψιμο από παντού, μέχρι ασφυξίας. Βέβαια πάντα θα υπάρχουν δύο-τρεις «τρελοί» να βγάζουν το φίδι από την τρύπα και να τινάζουν στον αέρα την καλλιτεχνική τους ζωή. Διασώζουν όμως, και αυτό έχει μεγάλη σημασία, την αξιοπρέπειά τους και την τιμή του σκεπτόμενου καλλιτέχνη.
Θα επιμένουν πάντα ότι ο καλός καλλιτέχνης δεν είναι εφήμερος διασκεδαστής στα πλοκάμια ενός βρώμικου συστήματος, που τον αλλοτριώνει και τον εξευτελίζει για το χρήμα και την ψεύτικη δόξα. Θα μου πείτε, ποιος τα λογαριάζει σήμερα αυτά, που οι πάσης φύσεως διασκεδαστές έχουν πάρει το πάνω χέρι και η ιεραρχία στην τέχνη έχει εντελώς ανατραπεί; Θα σας απαντήσω με έναν εύστοχο στίχο του Ελύτη:
«Αν η ψευτιά δεν υπάρχει τρόπος να καταβληθεί ούτε από τον χρόνο, τότε το παιχνίδι το έχασα».
Μία επεξήγηση:
Μία αναφορά μου στον Μάνο Ελευθερίου και στην αήθη επίθεση της γνωστής παρέας, που αφαίρεσε από τη λίστα των συνεργασιών του τα «Γράμματα στο Μακρυγιάννη» και το όνομά μου, δημιούργησε, όπως ήταν φυσικό, σχόλια και απορίες. Εν συντομία θα πω τα εξής: Ο Ελευθερίου, πέραν της πνευματικής του μοναδικότητας, υπήρξε βαθιά ευγενής, αξιοπρεπής, έντιμος και καλλιεργημένος άνθρωπος. Έφερνε σε κάθε του κίνηση την αύρα και την αρχοντιά της πατρίδας του, της Σύρας. Αγαπούσε και τιμούσε τους συνθέτες που συνεργάστηκε, χωρίς διάκριση.
Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια είχαν κολλήσει πάνω του σαν τσιμπούρια κάτι περίεργοι τύποι, καλλιτεχνίζοντες, δημοσιογραφίζοντες και άλλοι, με προσωπικούς όμως στόχους, που πάσχιζαν να τον φέρουν στα μέτρα τους και στη φρικτή αισθητική τους ασημαντότητα. Σε μία παρόμοια απρέπεια, που είχε συντελεστεί εις βάρος μου πριν από μερικά χρόνια, αναγκάστηκε για λογαριασμό τους να μου ζητήσει συγγνώμη. Φυσικά δεν τη δέχθηκα, γιατί δεν έφερε καμία ευθύνη για τις κακοήθειες άλλων.
Την ημέρα, την ώρα, την ιερή στιγμή που ο Μάνος μας αποχαιρετούσε, οι τύποι αυτοί, με τον… καθοδηγητή τους, που παλεύει χρόνια να με σβήσει από τον χάρτη των συνθετών, ξαναχτύπησαν. Φοβάμαι ότι θα τον εξαντλήσουν, να μην πω κάτι πιο βαρύ, θα τον εξευτελίσουν σε αμφιλεγόμενα αφιερώματα, όπως τούτο στο Ηρώδειο, που καταγράφει μόνο τη φθήνια των προθέσεών τους.
Σεβόμενος ό,τι είχαμε μοιραστεί με τον Μάνο Ελευθερίου, από το 1976 που γνωριστήκαμε, τη φιλία μας, τη συνεργασία μας και την κάθε δημιουργική και ωραία στιγμή που περάσαμε, σταματώ εδώ.