Ν. Στραβελάκης: Ο κ. Τσίπρας και το σύνδρομο του Ελπήνορα…
Του
ΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗ
Οικονομολόγου του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Η ιστορία: Ο Ελπήνορας ήταν ο νεότερος από τους συντρόφους του Οδυσσέα που επέζησαν από τους Λαιστρυγόνες. Όταν η Κίρκη εδέησε να τον ξανακάνει άνθρωπο από γουρούνι, αυτός μέθυσε και αποφάσισε να κοιμηθεί στη στέγη. Την επόμενη ημέρα, ακούγοντας τους υπόλοιπους συντρόφους του Οδυσσέα να ετοιμάζουν το ταξίδι της επιστροφής και όντας ακόμη ζαλισμένος από το ποτό, ξέχασε ότι είναι στη στέγη με αποτέλεσμα να πέσει και να σκοτωθεί.
Στην ψυχολογία το σύνδρομο του Ελπήνορα είναι η μετάβαση σε μια άκρως δυσάρεστη κατάσταση χωρίς να το καταλάβουμε…
Η εβδομάδα που έκλεισε ήταν γεμάτη συμβολισμούς και επικοινωνιακά τερτίπια. Ο κ. Τσίπρας από την Ιθάκη προσπάθησε, ως νέος «Οδυσσέας», να μας πείσει ότι η 21η Αυγούστου 2018 είναι η απαρχή μιας καινούργιας σελίδας για την ελληνική κοινωνία, τελείως διαφορετικής από τη δεκαετία που πέρασε. Όμως, αντί για τον Οδυσσέα μοιάζει με τον σύντροφό του, Ελπήνορα, που είχε χάσει την επαφή του με την πραγματικότητα σε τέτοιο βαθμό που ξέχασε ότι είναι ανεβασμένος στη στέγη με αποτέλεσμα να πέσει και να τσακιστεί.
Ο κ. Τσίπρας, ως νέος Ελπήνορας, έχει τόσο απομακρυνθεί από τα τεκταινόμενα στη χώρα που στο διάγγελμά του δεν ανέφερε έστω και μία λέξη για τους 98 ή και περισσότερους νεκρούς των πυρκαγιών, που εν πολλοίς είναι θύματα της κατάρρευσης των όποιων δομών του κράτους τα χρόνια των Μνημονίων. Ίσως να νομίζει βέβαια ότι θα αποκαταστήσει τους στοιχειώδεις κανόνες κοινωνικής πρόνοιας διορίζοντας τους συγγενείς τους στο Δημόσιο, όπως με περισσή χυδαιότητα εξήγγειλαν άλλα κυβερνητικά στελέχη την εβδομάδα που πέρασε.
Η παραδοχή ότι η πολιτική των Μνημονίων θα είναι ο μπούσουλας του τι θα ακολουθήσει κατατρέχει την κυβερνητική προπαγάνδα. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να ομολογήσει ότι: Πρώτον, οι μνημονιακές πολιτικές είναι στρατηγικές αποκατάστασης της καπιταλιστικής κερδοφορίας σε βάρος της κοινωνικής πλειοψηφίας. Δεύτερον, οι πολιτικές αυτές έχουν αποτύχει να επαναφέρουν την οικονομία της ΕΕ και πολύ περισσότερο την ελληνική οικονομία σε συνθήκες κανονικής συσσώρευσης. Με άλλα λόγια, η κρίση συνεχίζεται.
Όμως η αλήθεια δεν κρύβεται. Στο επίπεδο της οικονομικής πολιτικής η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη αποδεχθεί ένα σκληρό, νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα σε βάθος χρόνου. Είναι το πρόγραμμα των τεσσάρων πυλώνων που περιγράφεται στην έκθεση συμμόρφωσης της Κομισιόν με ημερομηνία 23 Ιουλίου 2018. Περιλαμβάνει:
1) Την ανάκτηση της δημοσιονομικής σταθερότητας, δηλαδή λιτότητα και πρωτογενή πλεονάσματα.
2) Την περιφρούρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, δηλαδή την εντατικοποίηση των πλειστηριασμών και την ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών με χρήματα των φορολογουμένων.
3) Πολιτικές δομικών μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της μεγέθυνσης, δηλαδή το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και την καθήλωση των μισθών και των εργασιακών δικαιωμάτων.
4) Σύγχρονο κράτος και δημόσια διοίκηση, δηλαδή την κατάρρευση των όποιων κρατικών δομών και την κατατρομοκράτηση των δημοσίων υπαλλήλων μέσω των μετατάξεων. Όλα τα παραπάνω θα ελέγχονται μέσα από τους μηχανισμούς της επιτροπείας.
Δυστυχώς, η έκθεση της Κομισιόν περιγράφει το καλό σενάριο. Η πρακτική κυρίως της Γερμανίας, με βασικό μοχλό πίεσης την ΕΚΤ, μετά τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου δείχνει ότι οι δανειστές μπορεί να κρατήσουν σκληρότερη στάση. Ο κ. Ντράγκι έχει ξεκαθαρίσει ότι χωρίς τη θέσπιση, επισήμως, πιστωτικής γραμμής η ανανέωση της κατ’ εξαίρεση αποδοχής των ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ (δηλαδή το waiver) θα ακολουθήσει ανεξάρτητη ανάλυση της τράπεζας για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Μάλιστα από την Παρασκευή 10 Αυγούστου η ΕΚΤ προχώρησε σε ανακοίνωση κατάργησης του waiver. Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες πρέπει να δανείζονται από τον πανάκριβο μηχανισμό του ELA. Το ίδιο διάστημα, και σε συνδυασμό με την όξυνση της κρίσης στην Τουρκία και τη διάχυσή της στην ΕΕ, το κόστος του δεκαετούς ομολόγου ανέβηκε στο 4,13%. Είναι χαρακτηριστικό ότι το spread, η διαφορά του ελληνικού από το γερμανικό ομόλογο, είναι περίπου 3,78% (4,13% το ελληνικό μείον 0,35% το γερμανικό), δηλαδή παραμένει στα επίπεδα του Απριλίου του 2010, λίγες μέρες πριν υπογράψει το πρώτο Μνημόνιο ο Γιώργος Παπανδρέου.
Αυτή είναι πραγματικότητα που δεν μπορεί να παραδεχτεί ο κ. Τσίπρας και ως νέος «Ελπήνορας» προσπαθεί να ζήσει τη μέθη μιας ανύπαρκτης επιτυχίας. Το ίδιο διάστημα η κοινωνία δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να τον παρατηρεί να ακροβατεί στη στέγη, περιμένοντας να τον ρίξουν οι σύγχρονες «Κίρκες» που τον διαφεντεύουν. Όμως αυτό είναι πρόβλημα, γιατί, αντίθετα με τον ομηρικό ήρωα, ο κ. Τσίπρας στην προσπάθειά του να παραμείνει στα πράγματα συναινεί συνεχώς σε νέες αποφάσεις που επηρεάζουν αρνητικά τα λαϊκά συμφέροντα και τις ανάγκες, νομιμοποιώντας έτσι τη συνέχιση αυτών των πολιτικών από τον νεοφιλελεύθερο κ. Μητσοτάκη.