Ναι, Γεράσιμε, κερδίσαμε…

Του
Δρ ΣΩΤΗΡΗ ΜΟΥΣΟΥΡΗ,
Τ. Αναπληρωτή Γ.Γ. ΟΗΕ

O Γεράσιμος Αρσένης ήταν ο πρώτος συμπατριώτης μου που γνώρισα στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον Οκτώβριο του 1966, στην πρώτη εβδομάδα της πρόσληψής μου στον οικονομικό τομέα του Οργανισμού.

Όχι ο πρώτος Έλληνας, ο πρώτος Κεφαλονίτης. Όταν με ρωτούσαν από πού κατάγομαι, για να εντυπωσιάσω τους αμερικανούς συμφοιτητές μου, έλεγα «από τη χώρα του Ορφέα, δηλαδή τη Θράκη, και τη χώρα του Οδυσσέα, την Κεφαλονιά».

Ο Αρσένης ήταν και εκείνος που μου πρωτογνώρισε αυτό το νησί, του παππού μου, και η αδελφή του, η αλησμόνητη Κίττυ, εκείνη που με έφερε στις Μηνιές, όπου βρήκα στο παλιό νεκροταφείο τον τάφο του προπάππου μου Παναγιώτη Μουσούρη. Ο γιος του, τέκνο της διασποράς, από τις Μηνιές βρέθηκε στην Ανατολική Μακεδονία, για μια εποχή Μακεδονομάχος, και πέθανε στη γενέτειρά μου, στην Κομοτηνή.

Με τον Αρσένη συνδεθήκαμε στενά, ιδιαίτερα στα χρόνια της Δικτατορίας, όταν μαζί με άλλους φίλους εκδώσαμε και αντιστασιακή εφημερίδα στη Νέα Υόρκη. Ήταν φυσικό για δυο Κεφαλονίτες να αγωνιούν για την τύχη της πατρίδας. Ο αγνός πατριωτισμός του Αρσένη συνοικούσε απόλυτα με τον διεθνισμό του.

Στην UNCTAD και στη Νέα Υόρκη και αργότερα στη Γενεύη άφησε λαμπερό, σχεδόν θρυλικό το αποτύπωμα του ριζοσπάστη οικονομολόγου, του ορθολογισμού και του ανθρωπισμού. Πάθος του η ανάπτυξη, η βελτίωση της ζωής των εξαθλιωμένων συνανθρώπων μας και των προοπτικών των επερχόμενων γενεών. Υπήρξε από τους κύριους αρχιτέκτονες της νέας οικονομικής τάξης και του αγώνα εναντίον των ανισοτήτων, εφοδιασμένος με βαθιές επιστημονικές γνώσεις, στιβαρή σκέψη, θάρρος και σύνεση.

Μετέφερε στην πατρίδα την πλούσια διεθνή εμπειρία του, όπως κάθε Κεφαλονίτης της διασποράς που επιστρέφει στην Ιθάκη. Όμως οι καινοτόμες ιδέες του και οι μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, στον τομέα της άμυνας του ελληνισμού και στην παιδεία, που είχε την ευκαιρία και την τύχη να υπηρετήσει, δεν έχουν ακόμη επαρκώς εκτιμηθεί. Και δεν είναι τυχαίο ότι δύο φορές δεν εκτιμήθηκε με την ψήφο τους από τους πολίτες της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Κεφαλονιάς.

Είχε την τόλμη και την αυτοπεποίθηση να πει γιατί δεν έκατσε καλά όταν ανέτρεπε παγιωμένες νοοτροπίες και πρακτικές του εκπαιδευτικού μας συστήματος, αντιμετωπίζοντας λυσσώδη λαϊκίστικη αντίδραση, γιατί πίστευε ακράδαντα ότι η παιδεία αποτελεί βασικό στοιχείο που προσδιορίζει τις αναπτυξιακές προοπτικές μιας χώρας.

Προέβλεπε τις αλλαγές που έρχονται στον κόσμο με ιλιγγιώδη ταχύτητα και πίστευε ότι στον 21ο αιώνα ο άνθρωπος θα μπορέσει να επιζήσει μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον αν το εκπαιδευτικό σύστημα θα τον εφοδιάσει με την κατάλληλη αγωγή και νέες δεξιότητες. Και φυσικά είχε στον νου του τα νιάτα της Ελλάδας και το μέλλον αυτού του τόπου.

Θυμάμαι τις συζητήσεις μας στην Αθήνα και εδώ στα Σπαρτιά, όπου τόσες φορές με είχε φιλοξενήσει με τη συντροφιά της Λούκας, της άξιας του αγαπημένου συντρόφου, τις σκέψεις για τα ελλείμματα και τα εμπόδια που αναστέλλουν τη μετουσίωση σε πράξη όλων των δυνατοτήτων των συμπατριωτών μας, για τις διεθνείς προκλήσεις και τις αλλαγές σε νοοτροπία, θεσμούς και σχέσεις εξουσίας που απαιτούνται στην κοινωνία μας αλλά και για πιο απλά και διασκεδαστικά θέματα που περιέγραφε ο Μάκης με χιούμορ και ευαισθησία.

Το θυμόμαστε το χιούμορ του με εκείνο το αξέχαστο «Γιώργο, χάσαμε!». Ναι, τότε έχασε. Βραχυχρόνια. Εμείς όμως κερδίσαμε, Γεράσιμε, από το πέρασμά σου στη ζωή, κερδίσαμε! Κέρδισαν και άνθρωποι που δεν σε ξέρουν, κάπου στη Λατινική Αμερική, την Ασία, την Αφρική. Αλλά και στην Κύπρο και στην Ελλάδα μακροχρόνια. Κερδίσαμε. Και κρατάμε τις ιδέες, τις πράξεις και το προσωπικό σου πρότυπο ζωής πολύτιμη παρακαταθήκη. Και με τη Λούκα και μερικούς καλούς φίλους συνεχίζουμε το έργο σου μέσα από το Ινστιτούτο που ίδρυσες για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση, το ΙΝΕΡΠΟΣΤ, και με τη συνδρομή εκείνων που σε εκτίμησαν και κρατάμε ζωντανή την παρακαταθήκη σου. Ναι, Γεράσιμε κερδίσαμε… Σε ευχαριστούμε.

Σημ. «Π»: Από την ομιλία του στη 19η Ετήσια Συνάντηση Αποδήμων με θέμα «Κεφαλλήνες της διασποράς: Συμβολή και προσφορά τους», όπου έγιναν τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Γεράσιμου Αρσένη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλο.