Π. Νεάρχου: Ανεύθυνη διατάραξη των Ελληνο-Ρωσικών σχέσεων
Γράφει ο
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ
Πρέσβυς ε.τ.
Η Ρωσική πλευρά, παρά την οργή που προκάλεσε η θορυβώδης απέλαση Ρώσων διπλωματών, αντέδρασε με αρκετή καθυστέρηση και περιορίσθηκε στα συνηθισμένα πλαίσια αντιδράσεων.
Ήταν μια σκόπιμη πολιτική αποφυγής μιας επικίνδυνης κλιμακώσεως, που θα πάγωνε επ’ αόριστον τις Ελληνο-Ρωσικές σχέσεις ή θα τις έβλαπτε με πιο διαρκή τρόπο. Παραδόξως, οι πρωτεργάτες της πολιτικής των απελάσεων επανέρχονται και εμμένουν στο ίδιο μήκος κύματος, επιδιδόμενοι παρασκηνιακά σε παρόμοιες κατηγορίες κατά της Ρωσικής πλευράς και αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλία για νέα επιδείνωση των Ελληνο-Ρωσικών σχέσεων.
Συγκεκριμένα, συνεχίζεται ο ψίθυρος, που αναπαράγεται από μέρος του Τύπου, ότι δήθεν οι Ρώσοι είναι πίσω από τις αντιδράσεις κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών. Προβάλλεται επίσης η «απειλή» νέων αντιποίνων της Ελληνικής πλευράς στις απελάσεις Ελλήνων διπλωματών. Επιπλέον, η Ρωσική πλευρά καταγγέλλει νέες αντι-Ρωσικές πράξεις της Ελληνικής πλευράς, την άρνηση του Ελληνικού Προξενείου της Μόσχας να δώσει βίζα σε προσωπικό της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας. Η καταγγελία αυτή αποκαλύπτει ένα άλλο μέτωπο εντάσεως, στις σχέσεις μεταξύ του Ρωσικού και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Προσφάτως επισκέφθηκε το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη ο Προκαθήμενος της Ρωσικής Εκκλησίας, επιδιώκοντας, προφανώς, να αποτρέψει την αναγνώριση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της αυτοκεφαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας.
Το Κίεβο είναι το λίκνο της Ρωσικής Ορθοδοξίας. Εκεί έγινε η βάπτιση των Ρώσων από το Βυζάντιο και εκεί άλλωστε δημιουργήθηκε η πρώτη Ρωσική Ηγεμονία. Αντιλαμβάνεται κανείς πόση σημασία έχει για τους Ρώσους το θέμα αυτό και πόσο επικίνδυνη είναι για την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, που θεωρείται Μητέρα Εκκλησία, να εμπλακεί στη διαμάχη Ρωσίας – Ουκρανίας, που έχει καθαρά πολιτική και όχι θρησκευτική βάση.
Το θέμα δεν αφορά μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Εμπλέκεται εμμέσως και η Εκκλησία της Ελλάδος, που αναγνωρίζει ως κεφαλή το Οικουμενικό Πατριαρχείο και συναποτελεί ουσιαστικά, παρά την αυτοκεφαλία της, την ενιαία Ελληνική Ορθοδοξία.
Δεν χρειάζεται πολλή προσπάθεια για να αντιληφθεί κανείς το γεωπολιτικό παιχνίδι που παίζεται με την Ορθοδοξία στα Βαλκάνια, την Ουκρανία και αλλού. Προηγήθηκε άλλωστε η Πανορθόδοξος Σύνοδος της Κρήτης, με την πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία έγινε αφορμή σφοδρών συγκρούσεων με τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και την άρνηση της τελευταίας να προσυπογράψει τα πεπραγμένα της Συνόδου και να αποχωρήσει.
Το πολύ δυσάρεστο για την Ελληνική πλευρά είναι ότι το γεωπολιτικό αυτό παιχνίδι στον θρησκευτικό τομέα παίζεται πάνω από το κεφάλι της με βάση τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς της Ουάσινγκτον αλλά και την πραγματικότητα ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι εγκλωβισμένο στους περιορισμούς που θέτει στη λειτουργία του η Άγκυρα.
Η υπαγωγή της Εκκλησίας της Αμερικής αλλά και του Απόδημου Ελληνισμού γενικότερα στη διαδικασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου περιπλέκει ακόμη περισσότερα τα πράγματα. Ο συνομιλητής της Ελληνικής Ορθοδοξίας με τις πρωτεύουσες των δύο υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και Ρωσία, λειτουργεί υπό το ασφυκτικό καθεστώς των Τουρκικών περιορισμών.
Η Ελληνική κυβέρνηση, αντί να έρθει αρωγός της Ελληνικής Ορθοδοξίας και να χαράξει στον τομέα αυτό μια επιβεβλημένη εθνική στρατηγική, ακολουθεί τη γνωστή πολιτική, που εμπνέεται από τις ιδεοληψίες της και την αντιπαράθεσή της με την Εκκλησία.
Τα Βαλκάνια είναι ένα νέο πεδίο γεωπολιτικής αντιπαραθέσεως μεταξύ ΗΠΑ, Ευρώπης και Ρωσίας. Η Ορθοδοξία στο πλαίσιο αυτό είναι ένας παράγων της αντιπαραθέσεως. Ο παράγων αυτός έχει για την Ελλάδα μια διπλή σημασία. Αφορά, κατά πρώτο λόγο, την επιρροή και τον ρόλο της Ελληνικής Ορθοδοξίας στα Βαλκάνια. Κατά δεύτερο λόγο, τον Ορθόδοξο χαρακτήρα της Ελλάδος. Οι δυνάμεις του γεωπολιτικού αναθεωρητισμού στα Βαλκάνια θέλουν μικρότερο ρόλο για την Ορθοδοξία στην περιοχή, που θεωρείται παράγων φιλο-Ρωσισμού. Θέλουν επίσης μικρότερο ρόλο της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα, μέσα από τη δημογραφική και τη λεγόμενη «πολυπολιτισμική» μετάλλαξη. Βλέπε αθρόα είσοδο, εγκατάσταση και νομιμοποίηση ξένων πληθυσμών, κυρίως Μουσουλμάνων, με το πρόσχημα των «προσφύγων».
Η πρόσφατη ένταση στο Κοσσυφοπέδιο και οι ιδέες για «ανταλλαγή εδαφών» δείχνουν πόσο εύθραυστη είναι η κατάσταση στα Βαλκάνια και πόσο εντείνεται ο ανταγωνισμός, που επιδιώκει από την πλευρά των ΗΠΑ και της Ευρώπης τη γεωπολιτική έξωση της Ρωσίας από τα Βαλκάνια, μέσα από την ένταξη και των Δυτικών Βαλκανίων στους Ευρω-Ατλαντικούς θεσμούς, δηλαδή το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν είναι λογικό να αναμένει κανείς από τη Ρωσία να μην αντιτίθεται στην πολιτική αυτή, που διασυνδέεται με την ίδια αντι-Ρωσική πολιτική στη Βαλτική και στην Ουκρανία.
Το να κάνει όμως κανείς το άλμα και να διασυνδέει την αντίδραση του Ελληνικού λαού στην απαράδεκτη Συμφωνία των Πρεσπών για τα Σκόπια με Ρωσική υποκίνηση αποτελεί ηθελημένη προσπάθεια διαβολής και συκοφαντήσεως του πάνδημου εθνικού ξεσηκωμού των Ελλήνων εναντίον μιας καταστροφικής Συμφωνίας.
Αυτοί που επιδιώκουν την ένταξη της Ελλάδος στα στρατόπεδο των γνωστών μαινομένων κατά της Ρωσίας έχουν κάθε λόγο να κάνουν τη διασύνδεση αυτή και να ανακαλύπτουν παντού Ρωσικό δάκτυλο. Η Ελλάδα, όμως, όπως αναφέρθηκε και σε άλλο άρθρο στη σελίδα αυτή, δεν είναι ούτε Εσθονία ούτε Λιθουανία, Λετονία ή ακόμη Πολωνία, που έχουν τους δικούς τους ιστορικούς λόγους να αντιμετωπίζουν τη Ρωσία με τον τρόπο που το κάνουν.
Η Ελλάδα, από τη θέση και τα εθνικά της συμφέροντα, έχει ανάγκη από μια ισορροπία στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη και στις σχέσεις της με τη Ρωσία. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη αντιπροσωπεύουν γεωπολιτικά τις λεγόμενες ναυτικές δυνάμεις, με τις οποίες η Ελλάδα δεν μπορεί να έρθει σε σύγκρουση. Από την άλλη όμως, η Ελλάδα έχει μεγάλο πρόβλημα εθνικής ασφάλειας με τη γειτονική Τουρκία.
Στο μέγα αυτό πρόβλημα η Ελλάδα δεν έχει καμιά εγγύηση από τους Δυτικούς συμμάχους της. Οι τελευταίοι έχουν κάθε λόγο να επιδιώκουν να μη χαθεί για τη Δυτική Συμμαχία η Τουρκία, που είναι πολύ σημαντικό γεωπολιτικό μέγεθος, ανεξάρτητα από τα προβλήματα που υπάρχουν, ιδιαίτερα σήμερα, στις σχέσεις τους.
Οι Ελληνο-Ρωσικές, λοιπόν, σχέσεις είναι πολύτιμες. Όχι μόνο γιατί η Ρωσία είναι μια μεγάλη γειτονική, φιλική και ομόδοξη χώρα. Είναι επίσης πολύτιμη ως παράγων στρατηγικής ισορροπίας για την Ελλάδα και ασφάλειας.